style="font-size:15px;"> 178
wasze — tu: pan; skrot od: wasza milosc.
179
kondemnata (z lac.) — wyrok skazujacy.
180
infamis (z lac.) — czlowiek pozbawiony honoru.
181
z czupryny a. z glowy sie mu kurzy — zartobliwie o pijanym.
182
pludry — krotkie, bufiaste spodnie dworskie lub zolnierskie.
183
nescio (lac.) — nie wiem.
184
to pewna, ze — dzis: to pewne, ze.
185
osiedziec sie — zadomowic sie.
186
hadko (z bialorus.) — przykro, obrzydliwie.
187
Swiebodzin — miasto w dzisiejszym wojewodztwie lubuskim, w XVII w. pod wladza Habsburgow, jeszcze od sredniowiecza slynne z wyrobu i eksportu sukna.
188
moderunek (daw.) — ekwipunek, wyposazenie.
189
A czy by nie mozna do niego pod znak? — tj. czy mozna wstapic do jego wojska, sluzyc pod jego choragwia.
190
mistrz — tu: kat.
191
barwa — umundurowanie lub element stroju, swiadczacy o przynaleznosci noszacego; tu mowa o suknie na mundury.
192
serpens (lac.) — waz.
193
hadko (z bialorus.) — przykro, obrzydliwie.
194
godnosc — tu: nazwisko.
195
waszeci — skrot od: waszej milosci.
196
podrywal — tu: przerywal.
197
bitwa pod Chojnicami (1454) — bitwa wojsk polsko-litewskich pod wodza Kazimierza Jagiellonczyka z Krzyzakami w czasie wojny trzynastoletniej; te sama nazwe nosi bitwa z czasow potopu szwedzkiego (1657).
198
wasze — tu: pan; skrot od: wasza milosc.
199
wacpan (daw.) — skrot od: wasza milosc pan.
200
sekundowac (z lac. secundare: wspierac, popierac) — pomagac.
201
ze lbow sie kurzy — zartobliwie o pijanych.
202
Sicz Zaporoska — wedrowna stolica Kozakow Zaporoskich, oboz warowny na jednej z wysp dolnego Dniepru.
203
Kudak (nazwa z tur.) — twierdza nad brzegiem Dniepru, zbudowana w 1635 r. z inicjatywy hetmana Stanislawa Koniecpolskiego, nazywana „kluczem do Zaporoza”, dzis w granicach miasta Dniepropietrowska.
204
spasi Chryste (ukr.) — ratuj, Chryste.
205
dokumenta — dzis popr. forma B. lm: dokumenty.
206
Sicz Zaporoska — wedrowna stolica Kozakow Zaporoskich, oboz warowny na jednej z wysp dolnego Dniepru.
207
bisurmanin (przest. pogard.) — muzulmanin; tu: sultan turecki i chan tatarski.
208
Nalewajko, Semen (zm. w 1597) — ataman kozacki (znany rowniez pod imieniem Seweryn), przywodca powstania przeciwko Rzeczypospolitej 1595–1596, pokonany przez hetmana Stanislawa Zolkiewskiego i sciety.
209
Loboda, Hryhorij (zm. w 1596) — ataman kozacki, drugi przywodca powstania Nalewajki 1595–1596.
210
Zaporoze — tu: kozacy z Zaporoza, nie pozostajacy stale na niczyim zoldzie.
211
regestrowi — Kozacy pozostajacy na zoldzie Rzeczypospolitej.
212
czern — tu: tlum, biedota.
213
futornicy — mieszkancy futorow, drobna szlachta.
214
Korsun (dzis ukr.: Korsun-Szewczenkiwskij) — miasto na srodkowej
