заставаўся аб’ектам патрэбы нечага, што было па-за ім. І сам сябе ён не разумеў інакш, як прыналежнасцю адцягненай ад яго самога нейкай універсальнай патрэбы: не разумеў інакш нават тады, калі ўжо суб’ектывізаваў, а потым і экзістэнцыяваў сябе.
Адсюль, са сваёй «сакральнай» прыналежнасці да нечага ўніверсальнага іншага, а не да ўласнага, сінгулярнага «я», я-чалавек і выбудоўваў сабе сістэму вартасцяў (сэнс жыцця), якой ацэньваў каштоўнасць ды сапраўднасць уласнага перабывання ў быцці.
Пэўна ж, такая ўпартая няўвага я-чалавека да значэнняў самога сябе для самога сябе зусім не выпадковая і няўхільна падсоўвае да думкі аб адсутнасці ў чалавеку хоць нейкіх значэнняў, якія маглі б сведчыць пра наяўнасць у ім каштоўнасцяў большых за тыя, што абумоўленыя ягонай прысутнасцю ў бытным. Верагодна, згаданую сітуацыю можна было б адразу заакцэнтаваць і разгарнуць, але ёсць яшчэ «сёе-тое», што замінае гэта зрабіць адразу.
Рэч у тым, што хаця стратэгіі інтэлігібэльных рэфлексіяў я-чалавека ў пошуках сэнсу жыцця скіраваныя вонкі, туды, дзе яго самога непасрэдна няма, але ўласнае жыццё я-чалавека татальна абумоўленае клопатам пра сябе нават у тых выпадках (не кажучы пра ўсе астатнія), калі для самога я-чалавека гэты клопат застаецца закамуфляваным у той ці іншай ідэалагеме.
Клопат пра сябе – неад’емная якасць я-чалавека і яго найбольш выразная характарыстыка. У гэтай ягонай якасці сыходзяцца разам і біялогія, і сацыяльнасць, і, калі заўгодна, нават ідэалогія. У рэшце рэшт менавіта інтэнсіўнасць і чын клопату пра сябе вымалёўваюць фігуру «Я» чалавека. Калі пакарыстацца з адкрытай для бясконцых інтэрпрэтацыяў дэкартаўскай формулай, дык можна сказаць: «Я турбуюся пра сабе, значыць, я існую». А турбавацца найперш азначае забяспечваць сябе як існаваннем, так і самім сабой. І другое ці не больш істотнае за першае, бо клопат пра сябе – гэта нешта іншае ад шапэнгаўэраўскай волі да жыцця, і хаця ён пэўным чынам звязаны з універсальнай вітальнасцю, але вылучае з яе менавіта тое, што патрэбнае я-чалавеку, каб забяспечваць сябе менавіта сабой.
У звязку з апошнім звернем увагу на тое, што стварае аснову жадання чалавека быць самім сабой і што мы ўжо звыкліся называць экзістэнцыяй.
Экзістэнцыя ёсць спосабам майго існавання, якое па адпаведных памерах фармуе з агульнага цэлага быцця персанальную фігуру ўласна мяне. Інакш кажучы, экзістэнцыя – гэта нішто іншае, як мой прыватны лапік універсальнага быцця (я-быццё). З гэтага вынікае, што ў анталагічным значэнні мяне па сутнасці няма як ёсць. У гэтым сэнсе я-чалавек ёсць адно персанальным фрагментам быцця, якое адбываецца на прасторы, пазначанай я-чалавекам.
Разам з тым, экзістэнцыя ёсць тое, што вылучае я-чалавека і з быційнай плыні вітальнасці, і з рацыянальнага цела сацыяльнасці ў нешта такое, з чаго мажліва казаць пра я-чалавека як пра ўтварэнне, тоеснае адно само сабе.
Верагодна, гэта сапраўды так, і таму ў экзістэнцыйным сэнсе я-чалавек верагодна ёсць як «я». Аднак ці можна з гэтага зрабіць
