s. 57–58. Teorię łaski sformułowaną przez Trydent przedstawia Dekret o usprawiedliwieniu, [w:] A. Baron, H. Pietras (red.), Dokumenty soborów powszechnych, T. IV, Kraków 2004, s. 289–324. W literaturze przedmiotu zob. przede wszystkim F. Martínez Bouzas, Iustitia Christi: dimensiones personalistas y existencialistas de la Justificación en la VI sesión del Concilio de Trento, „Estudio Agustiniano”, 2011, t. 46, z. 3, s. 517–559 (cz. I); 2013, t. 48, z. 1, s. 69–111 (cz. II); 2014, t. 49, z. 1, s. 157–177 (cz. III). W polskiej literaturze przedmiotu dość stronniczo (z perspektywy augustyńsko–jansenistycznej, nie wiadomo dlaczego przyjętej jako nauka ortodoksyjna) omawia ten dokument L. Kołakowski, Bóg nam nic nie jest dłużny. Krótka uwaga o religii Pascala i o duchu jansenizmu, Kraków 1994, s. 44–82.
114
H. Ottmann, Carl Schmitt, [w:] K. Ballestrem, H. Ottmann, Politische Philosophie des 20. Jahrhunderts, München 1990, s. 63, 65–66, 69; H. Quaritsch, Positionen und Begriffe…, s. 25–35, 38; P. Noack, Carl Schmitt, op.cit., s. 15–34, 69–74; Ł. Święcicki, Carl Schmitt…, s. 126–127.
115
C. Schmitt, Theodor Däublers…, s. 59–61.
116
Ibidem, s. 62–63.
117
Ibidem, s. 63. Fragment ten stanowi jedną z poszlak dla rozwijanych przez niektórych badaczy teorii o gnostyckim charakterze myśli C. Schmitta (R. Faber, Politische Dämonologie.Über modernen Marcionismus, Würzburg 2007, s. 135–136; T. Storme, Carl Schmitt…, s. 22–35).
118
L. Strauss, Prawo naturalne w świetle historii, Warszawa 1969, s. 152–53.
119
W. Czapliński, A. Galos, W. Korta, Historia Niemiec, Wrocław 1981, s. 618–624.
120
Faktografia na podstawie ibidem, s. 629–48.
121
Fragment ten stanowi skrót naszego tekstu Protestancka monarchia czy prawno–naturalna republika? Niemiecki katolicyzm polityczny wobec kwestii formy i typu państwa u zarania Republiki Weimarskiej, „Dialogi Polityczne”, 2017, nr 21, s. 11–30.
122
P. Graczyk, Katolicyzm polityczny, „Kronos”, 2008, nr 3, s. 125–128.
123
Jako ciekawostkę dopowiedzmy, że kard. M. von Faulhaber wyświęcił na księdza J. Ratzingera (1951).
124
F.X. Kiefl, Die Staatsphilosophie der katholischen Kirche und die Frage der Legitimität in Erbmonarchie, Regensburg 1928, s. 62, 106–108. Na temat teorii legitymizmu jako takiego zob. J. Bartyzel, Legitymizm.Historia i teraźniejszość, Wrocław 2009.
125
F.X. Kiefl, Die Staatsphilosophie der katholischen…, s. 146–148.
126
M. Dahlheimer, Carl Schmitt…, s. 37.
127
F.X. Kiefl, Die Staatsphilosophie der katholischen…, s. 25, 48, 64–65, 90, 104–105.
128
Ibidem, s. 46.
129
Ibidem, s. 48.
130
Ibidem, s. 148–151.
131
Ibidem, s. 51–53, 125, 257–66.
132
M. Conway, Catholic Politics in Europe, 1918–1945, London 1997, s. 35. O tym rozłamie szerzej zob. R. Morsey, Die Deutsche Zentrumspartei, 1917–1923, Düsseldorf 1966, s. 280–285.
133
O polemice Zentrum–legitymiści w tej kwestii zob. R. Morsey, Die Deutsche Zentrumspartei, op.cit., s. 236–42.
134
P. Tischleder, Staatsgewalt und katholisches Gewissen, Frankfurt 1927, s. 47.
135
Ibidem, s. 71–72, 97.
136
Ibidem, s. 72–74.
137
Cyt. za: R. Morsey, Die Deutsche Zentrumspartei, op.cit., s. 103.
138
Ibidem, s. 100.
139
O. Schilling, Katholische Wirtschaftsethik. Nach den Richtlinien der Enzyklik Quadragesimo Anno des Papstes Pius XI, München 1933, s. 313–314; idem, Christliche Sozial– und Rechtsphilosophie, München 1950 [1929], s. 177–178.
140
H. Schrörs, Katholische Staatsauffassung. Kirche und Staat, Freiburg im Breisgau 1919, s. 48–49, 52–59, 81–82; V. Cathrein, Recht, Naturrecht und positives Recht, Freiburg 1909, s. 16–41, 145–179, 268–269, 277–293; P. Tischleder, Staatsgewalt und katholisches…, s. 83–85; O. Schilling, Christliche Sozial– und…, s. 4–35, 182–202.
141
H. Schrörs, Katholische Staatsauffassung, op.cit., s. 21, 33; V. Cathrein, Der Sozialismus, Freiburg 1923, s. 96–104, 201–213, 320–322; P. Tischleder, Der Staat. Staatslehre – Staatsgewalt – Staatszweck – Völkergemeinschaft, Gladbach 1926, s. 17; P. Tischleder, Staatsgewalt und katholisches…, s. 53, 98–101; O. Schilling, Die Staats– und Soziallehre…, s. 61, 64; O. Schilling, Christliche Sozial– und…, s. 174–175.
142
R. Morsey, Die Deutsche Zentrumspartei, op.cit., s. 302–306.
143
M. Dahlheimer, Carl Schmitt…, s. 39.
144
C. Schmitt, Positionen und Begriffe im Kampf mit Weimar–Genf–Versailles 1923–1939, Berlin 1988 [1940], s. 27.
145
M. Dahlheimer, Carl Schmitt…, s. 418.
146
Aussprache zu dem Referat von Klaus Kröger, [w:] H. Quaritsch (red.), Complexio Oppositorum, op.cit., s. 171.
147
U. Bröckling, Katholische Intellektuelle in der Weimarer Republik, München 1993, s. 66–67.
148
H. Schrörs, Katholische Staatsauffassung, op.cit., s. 32; P. Tischleder, Staatsgewalt und katholisches…, s. 40–54; idem, Der Staat, op.cit., s. 13.
149
M. Dahlheimer, Carl Schmitt…, s. 279–282.
150
Ibidem, s. 78–82.
151
C. Schmitt, Der Wert des Staates…, s. 53.
152
O. Tesar, Rechtsphilosophie, „Zeitschrift für die gesamte Strafrechtswissenschaft”, 1915, nr 36, s. 249; L. Waldecker, [rec.] Der Wert des Staates und die Bedeutung des Einzelnen, „Kritische Vierteljahrsschrift für Gesetzgebung”, 1916, nr 17, s. 339.
s. 57–58. Teorię łaski sformułowaną przez Trydent przedstawia 