nie jest ani spokojne, ani opanowane. Badania pokazały, że u takich dzieci tętno jest tak samo przyśpieszone jak u tych, które okazują znaczny poziom zdenerwowania; wysoki jest również u nich poziom kortyzolu (hormonu stresu). Mimo że na zewnątrz tego nie okazują, unikające dzieci przeżywają w środku burzę emocji.
To jedno z najważniejszych odkryć teorii przywiązania: że jeśli chodzi o relacje związane z bliskością, obojętność nie oznacza ani spokoju, ani poczucia bezpieczeństwa. Dalsze badania pokazały, że te zaskakujące wnioski dotyczące unikających dzieci, które na zewnątrz zdają się odporne, okazują się także zdumiewająco trafne w przypadku dorosłych wykazujących unikający styl przywiązania. Jeśli o nie chodzi, także u dorosłych obojętne zachowanie nie świadczy o spokoju ani nie przekłada się na poczucie bezpieczeństwa czy odporność. Tak naprawdę jest dokładnie odwrotnie: unikające dzieci (i dorośli) bardziej przypominają lękowe dzieci (i dorosłych); również ich styl przywiązania charakteryzuje się dużą wrażliwością, jednak strategie radzenia sobie z nią są u nich dokładnie przeciwne do tych, z których korzystają osoby lękowe – unikający tłumią emocje, podczas gdy lękowi protestują. Obu stronom trudno jest osiągnąć spokój. (Więcej na ten temat znajdziesz w rozdziale o lękowych i unikających stylach przywiązania).
4. Krok drugi: Łamanie kodu – rozpoznawanie stylu przywiązania partnera
4.
Krok drugi: Łamanie kodu – rozpoznawanie stylu przywiązania partnera
Rozpoznawanie stylu przywiązania innych ludzi jest zwykle trudniejsze niż rozpoznawanie własnego. Dzieje się tak przede wszystkim dlatego, że siebie znamy najlepiej – wiemy nie tylko, jak się zachowujemy, ale też co czujemy i myślimy, gdy jesteśmy w związku. Poza tym, jeśli masz wątpliwości, zawsze możesz wypełnić nasz kwestionariusz. Trudno sobie jednak wyobrazić, że gdy zaczynasz spotykać się z kimś nowym, od razu sięgasz do naszej ankiety i zaczynasz zasypywać tę osobę pytaniami na temat jej dawnych związków. Na szczęście, nawet tego nie wiedząc, większość ludzi poprzez swoje naturalne codzienne zachowania i wypowiedzi przekazuje prawie wszystkie informacje, których potrzebujemy, żeby określić czyjś styl przywiązania.
Trzeba jednak wiedzieć, na co zwracać uwagę, być uważnym obserwatorem i gorliwym słuchaczem. Badacze zapraszają ludzi do laboratorium i wypytują ich o związki emocjonalne, zwracając uwagę na nastawienie tych osób do bliskości i na poziom zaangażowania w relację. Na podstawie uzyskanych informacji określają ich styl przywiązania. Jednak z naszego doświadczenia wynika, że te informacje da się uzyskać także poza laboratorium – trzeba tylko wiedzieć, gdzie ich szukać.
Rozumienie tego, jak działa przywiązanie, zmieni twój sposób postrzegania nowo poznawanych osób, a jeśli już jesteś w związku – da ci zaskakujący wgląd w zachowania twojego partnera.
Podczas randek natomiast twoje myślenie zmieni się z: „Czy on/ona mnie lubi?” na: „Czy to jest ktoś, w kogo powinienem/powinnam inwestować emocjonalnie? Czy on/ona jest w stanie dać mi to, czego potrzebuję?”. Dalszy rozwój relacji będzie się opierał na twoich wyborach. Zaczniesz zadawać sobie pytania, jak na przykład: „Na ile ta osoba jest zdolna do bliskości? Czy wysyła niespójne sygnały, czy naprawdę jest zainteresowana?”. Korzystając z tego rozdziału jak z przewodnika, z czasem i z nabywanym doświadczeniem rozwiniesz i udoskonalisz w sobie umiejętność wczesnego określania czyjegoś stylu przywiązania. Pamiętaj jednak, że gdy jesteś kimś zafascynowany, twoja obiektywność jest ograniczona i masz skłonność do patrzenia na niego lub na nią przez różowe okulary. Wszystko, co nie pasuje do pozytywnego obrazka, jaki rysuje się w twojej głowie, spychane jest poza jego ramy. Jednak właśnie na tym pierwszym etapie spotykania się ważne jest, żeby zwracać uwagę na wszystkie komunikaty, które wysyła nam ta druga osoba, i podchodzić do nich z bezpiecznym dystansem. To pomoże ci określić, czy ta relacja jest właściwa dla ciebie, i upewnić się, że zmierza w dobrym kierunku.
Jeśli aktualnie jesteś w związku, być może dzięki temu, co przeczytałeś do tej pory, domyślasz się mniej więcej, jaki jest styl przywiązania twojego partnera. Wtedy narzędzia, które proponujemy na kolejnych stronach, pomogą ci już tylko wyostrzyć swoje nowe umiejętności. Odkrywanie stylu przywiązania bliskiej ci osoby pozwoli na lepsze zrozumienie konkretnych wyzwań, przed którymi stajecie jako para – jest to kluczowy krok, dzięki któremu będziesz mógł wykorzystywać wiedzę z zakresu teorii więzi do ulepszenia twojej aktualnej relacji.
KWESTIONARIUSZ: OKREŚLANIE STYLU PRZYWIĄZANIA PARTNERA
Na kolejnych stronach przedstawiamy kwestionariusz zaprojektowany po to, żeby pomóc ci ustalić, jaki jest styl przywiązania twojego aktualnego lub potencjalnego partnera lub partnerki.
Kwestionariusz został podzielony na trzy części, z których każda opisuje pewne charakterystyczne cechy danego stylu przywiązania i ilustruje je kilkoma przykładami. Pamiętaj, że jeśli jakaś cecha pasuje do twojego partnera, należy ją zaznaczyć jako prawdziwą. Wystarczy też, że pasuje do niego tylko jeden z wymienionych przykładów; nie muszą pasować wszystkie. Po przeczytaniu opisu każdej z cech, na podstawie waszych interakcji i rozmów podejmij decyzję, czy dany opis jest prawdziwy w przypadku twojego partnera. Im bardziej dokładnie go charakteryzuje, tym więcej punktów powinieneś przyznać w oparciu o następującą skalę:
Klucz do punktacji:
1 Zdecydowanie nieprawda
2 Częściowo prawda
3 Zdecydowanie prawda
CZĘŚĆ A
Część A
Podsumowanie punktacji: _______
CZĘŚĆ B
Część B
Podsumowanie punktacji: _______
CZĘŚĆ C
Część C
Podsumowanie punktacji: _______
KLUCZ:
1 11–17: Bardzo niski wynik. Twój partner zdecydowanie nie reprezentuje tego stylu przywiązania.
2 18–22: Średni wynik. Twój partner wykazuje tendencję w kierunku tego stylu przywiązania.
3 23–33: Wysoki wynik. Twój partner zdecydowanie reprezentuje ten styl przywiązania.
Ogólnie im wyższy wynik,
