in haar op na die vervloë dae van swaarkry en versmading, dat sy inderhaas in die motor klim en na haar suster toe ry. Sulke tye besef sy helder: waar jy die swaarste gekry het, daar lê jou grootste verbondenheid.
Dikwels word sy deur haar herinneringe byna lyflik teruggeplaas in haar meisiejare, toe kêrels haar begin raaksien en uitneem het, en sy allerlei plannetjies bedink het om hulle weg te hou van haar ouerhuis. Sy sou byvoorbeeld by ’n buurhuis wag om opgelaai te word, asof dit háár huis is. En tuisbesoeke het sy ontmoedig. Toe Corlia in Pretoria begin werk en vir Klaas ontmoet, het sy nagelaat om hom na haar ouerhuis in ’n swak deel van Johannesburg te nooi: haar pa en ma was reeds dood en begrawe. Maar sy weet nou, dit sou geen verskil aan Klaas gemaak het nie.
Klaas het iets van haar gemaak. Toe hy eers ’n pos as junior dosent by die universiteit gehad het, was daar finansiële voordeel sodat sy vir ’n graadkursus kon inskryf. Briljant was sy nie, maar slim genoeg, en sy het hard gewerk en sukses behaal. ’n Beskeie pos by die universiteit gekry. Haar lewe het op vaster spore begin loop. Die gesukkel om ’n baba te behou, totdat Christopher gekom het. Sy het opgehou werk om al haar aandag aan sy grootmaak en opvoeding te wy.
Klaas weet dat sy moeilik grootgeword het, maar hy weet nie alles nie. Helder onthou sy haar skoolklere; die wye, smaaklose, uitgediende rokke, die tuisgemaakte onderklere met haar ma se stempel van onhandigheid in elke naat en lyn. Haar pa was ’n volslae alkoholis en die ergste is dat haar ma, eintlik ’n oulike vrou, saam begin drink het. Met tye het hulle hulle reggeruk, en het dit goed gegaan … tot hulle maar weer in die verslawing verval. Haar pa was ’n goeie elektrisiën en die tye wat hy nugter was, het hy werk gehad en het hulle ’n gawe gesinslewe gedeel. Andersins was daar bestaansnood, hoe later hoe erger. Later maatskaplike hulp. Meestal ook woningnood, sodat hulle ’n tyd lank in ’n afgeskilferde karavaan langs ’n dam gebly het. Waarlik, in daardie opsig is selfs Ossie Osman beter, want hy hou tog sy werk en hy drink nie uitermate veel nie, al vat hy soms ’n dop. Daar het Makkie hom skynbaar nogal op die regte pad gehou.
As haar oorlede ma haar net sterker laat geld het, kon dit alles ook anders verloop het. Corlia het nou nog ’n vaste vermoede, ofskoon sy dit nooit met iemand bespreek het nie, dat haar ma soms haar lyf verkoop het. Gedurende die tye dat haar pa wel gewerk het en soms vir ’n week of meer van die huis af weg was, het sy meermale haar ma met plat handsak en loopskoene iewers heen sien koers kies, om dan skielik daarna weer geld te hê, vir baie drank en bietjie kos.
O, nee, Corlia, oftewel Struisie Simons, wil nie onthou nie. En kan nie vergeet nie. Sodat sy dikwels wonder of elke lewe dan maar op hierdie tweespoor voorthink.
Sy voel traag om haar stylvolle, verligte huis binne te stap. Dit voel asof sy op ’n brug verkeer, ’n smal, eensame brug. Agter haar lê Makkie en haar mense, en alles waarvoor hulle staan. En voor haar lê die nuwe lewe wat sy vir haar geskep het: die huis met sy ruim, verligte vensters waaragter stinkhout en koper lonk, waar nuwe asook antikwaries gekoopte boeke in hulle leerbande wagstaan en waar Klaas se pyp dwars oor die albas-asbak lê. Waar Christopher iets van Chopin op die vleuelklavier speel, en die Dalmatiese hond met sy fyn neus die kombuisgeure beproef.
Iewers tussen hier en daar het sy gekwes. Sy moes noodwendig pyn aandoen, en Elna se bokkie-oë swem deurentyd voor haar. Sy kon in die verlede tog agterkom dat die kind vertroue in haar stel, bewondering koester. Sy het, so ongeërg moontlik, menigmaal en onder menige voorwendsel ’n goeie kledingstuk na Elna se kant toe laat gaan, heimlik trots daarop dat haar figuur nog dié van die jong meisie ewenaar.
Maar Elna moet kan verstaan waarom sy hierdie besoek afgelê het. Waarom sy duidelik geskimp het dat Elna tog maar moet maak of sy Christopher glad nie ken nie. Dis vir Elna se eie beskerming ook. Christopher is onvoorspelbaar, hy kan dalk net sy rug op haar draai.
Dis ’n vermoeide vrou wat die swaar voordeur van professor Klaas Ligthart se huis oopstoot. Vermoeid nie vanweë enige fisieke inspanning van hierdie dag nie, maar die geestelike stremming van die dae van vele jare.
Toe sy by die woonkamer se oop deur wil verbygaan, steek sy vas. Christopher sitlê in die diep leerstoel. Dis moeilik om te sê of sy aandag wel is by die radiomusiek waarop hy ingeskakel is, want sy oë, ’n boeiende mengeling van amber en groen, is sonder belewenis of vonk. Slegs toe hy haar gewaar, flikker sy blik in herkenning, maar hy neem nie sy hand onder sy ken weg nie. Sy digte bruin hare lê oor sy voorkop.
Op ’n ingewing loop Corlia nader. Sy is bewus daarvan dat sy ’n koue van buite af meebring, dat dit om haar gestalte huiwer. “Ek was by tant Makkie-hulle,” sê sy asof sy ’n verduideliking verskuldig is. Hy kyk net na haar en knik nie ja of nee nie, sodat sy half weerbarstig besluit om ’n reaksie te ontlok. Sy loop heeltemal tot by hom. “Ek was onrustig nadat ek gehoor het jy en Elna het mekaar by daardie jeugsamekoms raakgeloop.”
“Hoekom?” vra Christopher. Die woord verraai niks van wat hy waarlik hiervan dink nie.
“Wel, jy het pas begin uitgaan met Phoebe. Wat moet sy dink as Elna na jou toe stap en jou soen asof dit so hoort?”
Hy kom stadig regop. “Ek glo dit nie. Wat het Ma toe by tant Makkie gaan doen? Daaroor gaan praat?”
“Wel, ek het gedink voorkoming is beter as genesing. Jy sou in ’n groot verleentheid kon beland as daar op jou toegesak word. Phoebe sou tot ’n totaal verkeerde gevolgtrekking kon kom.”
“Toegesak word, deur Elna? Ek twyfel of sy behoorlik weet of omgee hoe ek lyk.”
“Wat van Boet en Berrie en Ria? As hulle volgende keer saamgaan? Jy weet nie een van hulle kan onderskei tussen vriendelikheid en familiariteit nie.”
Christopher Ligthart staan op. Corlia besef nou eers tot watter lengte hy uitgegroei het. Sy voel verdwerg teen hom … of dalk is dit woede wat hom laat uitswel. “Laat ons kyk of ons mekaar reg verstaan: Ma het na die Osmans toe gery en vir hulle gesê Elna moet liewer nie na die jeugaksie toe gaan nie?”
“Nee, o nee.” Sonder dat Corlia weet hoe, het sy in die beskuldigdebank beland. “Ek het net gesuggereer dat dit nie hoef te blyk julle ken mekaar nie.”
“Wat nog te sê familie wees, nie waar nie? En hoe suggereer ’n mens so iets sonder om dit blatant te sê?”
“Verstaan mooi, ek het nie met Elna self gepraat nie, net met Makkie. Sy kan dit op haar manier oordra. Dis nie eers nodig dat Elna weet ek het daaroor kom praat nie.”
“Ek sien. En tant Makkie het soveel sielkunde in haar hele lyf soos ’n gemiddelde renoster in sy neushoring. Waarom het Ma dit gedoen? Elna het genoeg om minderwaardig oor te voel. En ek het alle rede om te dink sy is nie dikvellig nie, maar baie fyngevoelig.”
“Soos Malie, nie waar nie?” Corlia is nou onteenseglik sarkasties. “Wat haar lyf op straat rondgegooi het?”
“Sy is nie Malie nie.”
“Ek was nie bewus daarvan dat jy partydig vir haar voel nie.”
“Ma, ek is ’n mediese student. Ek bekyk die lewe vanuit ’n kliniese oogpunt. Daarom sal ek enigiets wat pyn veroorsaak my bemoeienis maak. En die liggaam en gees is nie los te make van mekaar nie. Ek is besorg en hewig ontsteld omdat my ma deur hooghartige meerderwaardigheid ’n onskuldige meisie gekwes het.”
Dis die eerste keer wat hy haar so beskuldig. Is dit wat hy van haar motiewe en lewenshouding dink? Met ’n sekere droefheid besef sy dat daar eintlik niemand is wat haar werklik verstaan nie. Klaas is vir haar goed, maar hy lewe in ’n wêreld van taalverskynsels, morfologie en sintaksis. Hy het haar lief en versorg haar goed, maar sy weet onfeilbaar dat hy hom nog nooit volkome
