“Ons kan maar die bril laat staan,” sê hy glimlaggend. “Anders is ek nie eens seker dat ek met die regte meisie trou nie. Nou kom, ons sal moet aanstoot.”
“Sal daar nie moeilikheid wees nie, Paul?” vra sy nou onrustig. “Sal hulle ons glo?”
“Ek hoop so.” Sy gesig is ernstig. “Jy moet my help soveel jy kan.”
Trudie was nie tuis toe Debbie daar kom nie. Aan die een kant was Debbie baie bly, want sy was vandag ’n bietjie bang vir Trudie se skerp oë. Maar sy was jammer om weg te gaan sonder om vir Trudie te groet en net die gedagte dat hulle aanstaande jaar weer saam in die kamer sou wees, het haar beter laat voel. Sy het darem eers gou vir Trudie ’n briefie geskryf en tot siens gesê. Gelukkig was mevrou Rabie tuis en kon sy haar groet en sê dat Paul haar sommer Johannesburg toe neem, want hulle wil nog eers die middag bioskoop toe gaan. Haar hart het in haar keel geklop, maar mevrou Rabie het haar vriendelik gegroet en glad nie agterdogtig gelyk nie. Debbie het ’n donker rok met lang moue aangehad en Trudie se swart hoedjie gedra en sy het gedink dat sy ten minste een-en-twintig jaar oud lyk.
Debbie was een keer met Intervarsity in Johannesburg, maar sy het die stad glad nie geken nie. Paul het egter alles geweet en wat hy nie geweet het nie, het hy gevra. Hulle het na ’n juwelierswinkel toe gegaan en Paul het vir haar ’n trouring gekoop. Haar keel het weer begin toetrek en sy het bang en senuweeagtig geword, maar Paul het gesê hy wil geen verdere trane op sy troudag sien nie; hulle moet dit ’n dag maak wat hulle altyd sal onthou. So wou ek nie my troudag gehad het nie, het sy gedink, en haar hart het bevrees in haar keel bly klop terwyl sy asof in ’n droom al agter Paul aanloop.
“Onthou nou, Debbie,” fluister Paul weer vir oulaas terwyl hulle die trap na die landdroshof toe opstap. “Jy is in negentienhonderd en elf gebore, nie in negentien veertien nie. Jy is een-en-twintig, nie agttien nie.”
“Ek sal onthou,” fluister sy. Sy is nou kalm, maar dis ’n kalmte wat uit desperaatheid gebore is. Dis om Paul se ontwil dat sy dit doen. Die gedagte aan wat voorlê, vul haar met angs en bewing. Sy is diep ongelukkig en tog besef sy dat hulle moet aangaan. Paul se hand is op haar arm, sy kan nie omdraai nie. Sy kyk op na hom. Hy is ook maar ontsteld, maar baie vasberade – dit kan sy sien. Sy sal ook maar dapper moet wees. Nou kan sy nie meer omdraai nie.
Paul bekyk vlugtig die uithangborde. Daar is dit: Huwelike. Die deur is oop en hulle gaan die kantoortjie binne. ’n Ouerige man met ’n groot voorkop en yl grys hare kyk effens op van die registers waarmee hy werk en loer bo-oor sy bril na hulle. Sy oë is helderblou – amper soos Paul s’n, dink Debbie – maar waterig. Die rande van sy ooglede is rooi. Sy hele houding is onpersoonlik en saaklik.
“Goeiemôre, Meneer,” sê Paul.
“Goeiemôre,” kom die antwoord half meganies en hy skryf gou eers ’n paar woorde in die register.
Debbie het ook ’n flou “goeiemôre” geuiter.
Die amptenaar voltooi ’n vel in die register, klad sy skryfwerk versigtig, vergelyk dit vlugtig met die vorm, sit sy pen neer en skuif die vorm met ’n kykie bo-oor die bril in ’n vakkie in. Debbie sien dat sy swart kantoorbaadjie by die elmboë deurgeslyt is. Hy plaas die vingerpunte van albei hande op die toonbank. “Ja, Meneer?” vra hy vir Paul.
“Ons wil graag vanoggend trou, Meneer.”
Paul is ook senuweeagtig, sien Debbie, en dis of sy skielik sterk en sekerder voel. Sy het Paul lief, sy wil met hom trou. Dis maar net dat dit so anders is as wat sy haar dit altyd voorgestel het.
Die ou man draai stadig na Debbie en kyk haar aan asof hy by haar ook bevestiging wil kry. Voor sy kan dink, antwoord sy op sy onuitgesproke vraag: “Ja, Meneer.”
Hy kyk weer na Paul. “Spesiale lisensie,” sê hy asof hy vir Paul iets voorsê.
“Ja, Meneer.”
“Is julle ouers of familie hier?”
“Nee, Meneer.”
“Weet julle ouers van julle voorneme? Het julle ’n toestemmingsbrief van die dame se ouers?”
Paul kry effens kleur. “Ons ouers weet niks van ons planne nie. Ons is albei mondig.”
Die amptenaar trek ’n laai onder die toonbank oop, vroetel tussen dokumente en bring ’n paar vorms te voorskyn wat hy noukeurig deur sy bril betrag.
“Julle sal hierdie verklaring moet voltooi.”
Hy sit die vorms voor hom neer en reik na sy pen. Nou kom dit, dink Debbie. Hy sal seker eerste vir Paul vra. Paul het tog al die praatwerk gedoen. Dan sal sy ook al haar antwoorde reg hê.
Skielik kyk die waterige blou oë haar stip aan. Hulle is effens vergroot deur die bril. “Waar woon jou ouers, Juffrou?”
Die vraag beteken eers niks vir Debbie nie. Waar woon haar ouers? Waarom vra hy dit nou? Wil hy met hulle in verbinding tree? Sê nou hy ken hulle? Hy moet mos haar name vra. En haar ouderdom. Negentien elf, nie negentien veertien nie.
Sy word bewus van die pouse. Sy klem haar handsakkie onder die toonbank styf vas sodat haar hande nie moet bewe nie.
“Op Sandspruit, Meneer.” Dis of iemand anders praat.
“Ken jy die juffrou se ouers?” Dis nou weer Paul se beurt.
Paul is ook nie op sy gemak nie. “Ons is albei studente – van Pretoria. Ons het mekaar daar leer ken.”
Paul bly stil en wag vir ’n verdere vraag.
Maar daar kom geen verdere vraag nie. Die twee ou blou oë wag dat hy moet aangaan. Paul weet hy moet stilbly en wag vir verdere vrae. Hy sê onnodig te veel. Maar die blou oë wag dat hy aangaan.
“Ons het besluit om te trou voordat ons huis toe gaan.” Paul voel hoe lamlendig sy antwoord, sy ongevraagde verduideliking, klink. Hy kan mos nie vir die nuuskierige ou vent sê hy trou met Debbie omdat hy haar liefhet, omdat hy haar wil beskerm, omdat hy moet nie. Hy kan ook nie vir hom sê dit gaan hom nie aan waarom hulle trou nie. Hy het ook nie eens gevra nie. Dis maar net die oë wat vra.
“Wanneer is jy gebore, Juffrou?”
Vinnig kyk Debbie op. Sy was die vraag nie te wagte nie. Nie nou al nie. Sy het gespanne gestaan en wag vir wat Paul sou sê. Dan sê sy vinnig: “Negentienhonderd en elf.” Haar stem het net so effens gebreek voor die “elf”, maar sy voel skuldig. Sy voel hoe sy bloos. Sy weet die ou man agter die toonbank lees die leuen in haar oë en sy kyk weg.
Die man se lang, maer vingers beweeg asof hy drie, vier note oor en oor op die toetse van ’n klavier herhaal. Hy staan ’n oomblik ingedagte.
“Wag net ’n oomblikkie, asseblief,” sê hy en hy stap na ’n sydeur, klop en gaan die vertrek binne. Hy maak die deur saggies toe.
Paul en Debbie kyk na mekaar, maar hulle praat nie. Die onrus wat hy in haar oë lees, vul sy hart ook, maar hy kan dit beter wegsteek as sy. Hy sit ’n oomblik sy hand gerusstellend op hare en glimlag. Gespanne wag hulle.
Debbie skrik toe die deur weer oopgaan. Die ou man kom uit, maar voor hy die deur toetrek, wissel hy eers nog ’n paar woorde met iemand in die ander vertrek. Hulle hoor die stemme, maar kan nie uitmaak wat gesê
