Sy wil net verby die sosiale kolomme blaai, toe ’n laggende gesig haar aandag trek. Lank … baie lank kyk sy na die twee gesigte, en verwonder haar dat ’n mens nog ná maande so dood binne-in jou kan voel, só dood dat jy na die laggende gesig van jou gewese man kan kyk, na die oorwinnende glimlag van sy nuwe bruid, en nog steeds geen gevoel in jou ervaar nie.
Dis in hierdie oomblik, met haar oë gerig op die laggende bruidspaar voor haar, dat sy dit voel … ’n vae, floue roering … maar onmiskenbaar …
7
Die weke word maande. In hierdie tyd is daar meer vrede op Babilon as ooit tevore, want Ria en Calvyn is nou byna die enigste mense in die groot ou herehuis. Deon het ná sy troue met die buurmeisie sy intrek op die buurplaas geneem, want Wanda se ouers het dorp toe verhuis. Eindelik was hy onder Calvyn se oë uit en kon hy na willekeur die luilekker lewe van ’n ryk man voer, want hierdie tweede vrou van hom het haar heeltemal by hom aangepas en heerlik saam met hom gekuier-lewe. Hoekom sal Deon dan ook soos ’n armblanke werk as daar ’n knap voorman op die plaas is om na alles om te sien? Dan ook het Calvyn, ten einde raad, Deon se deel van Babilon oorgeneem. Met daardie geld, en met die wete dat Wanda die enigste erfgenaam van skatryk ouers is, kon hy eindelik met ’n geruste hart die lewe lei wat hy nog altyd begeer het.
Ná die uitbetaling van die boedel, het Joey de Ridder ’n bietjie gaan rondreis. Eindelik het sy ook genoeg geld om te doen wat sy wil, en in haar hart is daar ’n grenslose dankbaarheid dat Deon met Wanda Wolfaardt getroud is en sy nie meer deur hom leeggesuig sal word nie. Die enkele kere dat sy wel tuis is, is sy meestal op die buurplaas, dus is dit eintlik net Calvyn en Ria wat op Babilon oorbly – twee vereensaamde mense wat by mekaar verby lewe.
Toe Calvyn weer een aand lank ná donker die eerste keer in die huis kom, gaan sit Ria langs hom aan die tafel, waar hy swyend besig is om ’n stukkie te eet … op ’n wyse wat haar vertel dat hy nie eens bewus is van wat hy mond toe bring nie.
“Calvyn …” Hy hoor haar nie. Sy gedagtes is duidelik met ander dinge besig, gedagtes wat nie te aangenaam kan wees as sy na die frons op sy voorkop kyk nie. Sy huiwer eers en bekyk hom intens. In die skerp lig beskou sy hom deeglik – die eerste keer in maande – en wat sy sien, skok haar. Calvyn het oud geword, besef sy. Daar is lyne op sy songebruinde gesig, diep kepe wat lelik insny in die aristokratiese gelaat. Dis of hy ook maerder geword het, want die neus staan skerper uit, die kakebene hoekiger. Sy hande, wat die mes en vurk vashou, is net so vereelt en gebars soos dié van sy voorman. In alle regverdigheid moet sy erken – Calvyn het die afgelope tyd ’n slawedrywer geword, maar hy het homself ook nie gespaar nie.
Sou Hendrik gelyk hê in wat hy gesê het toe sy kort gelede haar kommer oor Calvyn en die besete wyse waarop hy te kere gaan op die plaas, hardop uitgespreek het? “Los hom. Dis ’n swaar gewete wat hy moet doodwerk. Dit kos harde werk om ’n gewete stil te werk, en wanneer hy die dag in sy spore neersak en nie verder kan nie, sal hy besef dat ook hy met ’n verlore stryd besig is.”
Het Hendrik gelyk? Is dit waar dat Calvyn ’n gewete probeer stilwerk? wonder sy nou met haar oë op die stroewe gelaat. Sy kyk vinnig weg sodat hy nie miskien onverhoeds opkyk en die jammerte in haar oë lees nie, want jammerte is so onvanpas by hierdie groot, klipharde man. Al slaan al die elemente in wrede geweld teen ’n granietblok aan, kry jy tog nie die granietblok jammer nie. Al slaan die bliksem op die ysterklip, het jy geen simpatie met die ysterklip nie, voel jy nie bekommerd daaroor nie. Want wat kan storms aan graniet en ysterklip doen? Tog, toe haar blik weer na hom terugdwaal, besef sy dat al breek en bars die graniet nie onder die aanslae van storms nie, verweer dit tog. Trapsgewys word daar kepe ingesaag, spoortjies om die oë gevorm, graveerwerk gedoen sonder dat jy dit agterkom.
“Calvyn, ek praat met jou.” Toe hy vlugtig, vraend opkyk, vervolg sy sag: “Hoekom sloof jy jou so af? Waarvoor werk jy soos ’n besetene? Vir wie en vir wat, my broer?”
Hy antwoord nie dadelik nie; sekondes gaan verby, en toe is sy oë op die koffie in sy hand gerig, sy antwoord ontwykend:
“’n Mens moet werk. Elke mens moet werk.”
“Dis reg, ja, maar met ’n doel voor oë. Vir watter doel werk jy?”
Hy sug en kyk eindelik op, vas in haar oë.
“Vir Babilon.”
“Vir Babilon? Vir ’n dooie, siellose stuk grond wat ná jou dood in vreemde hande sal val, wat nie die sweet sal waardeer wat daarvoor gestort is nie?”
’n Vlammetjie flikker skielik in sy oë.
“Babilon sal nooit in vreemdes se hande val nie. Dis die erfenis van die De Ridders.”
“So? En as daar geen erfgenaam is nie?”
“Hoekom sal daar nie wees nie? Deon en Wanda is blakend gesond.”
Ria kyk hom net stil aan. Dan, met ’n ligte sug, tel sy sy bord op, en toe sy agter hom verbykom, lê sy met onverwagse dapperheid haar hand ’n oomblik op die donker kop. Maar sy sê niks nie en stap voort kombuis toe terwyl Calvyn haar verbaas, verward agternastaar.
Dat albei binne ’n paar weke ná hierdie gesprek weer aan hierdie aand herinner sal word, het nie een van hulle gedink of verwag nie. Dis egter net ’n paar weke later dat Calvyn hierdie gesprek tussen hom en Ria woord vir woord onthou en tot die besef kom: die mens wik, maar daar is Iemand wat die finale beslissing in sy hande hou. Ons mensies, ook die De Ridders van Babilon, beplan, besluit, maar net tot op ’n punt. Daarvandaan is dit Iemand anders wat die pen oorneem en verder berekenings maak, verder uitwerk, en net by Hom lê die finale antwoord van die som wat jy as power mens begin het.
Dis in die koelte van ’n vroeë somermiddag dat Wanda se motor voor Babilon se deur stilhou. Ria kyk verbaas van haar naaldwerk af op en sê aan Calvyn, wat ook op daardie oomblik ’n lafenissie kom soek: “Ek het nie geweet hulle is al terug uit die stad nie? Ek het gedink hulle sal ’n paar dae daar bly. Hallo, Wanda. Ek sê nou net vir Calvyn …” Dan kyk sy skerp na Wanda se gesig. Daar is iets in haar uitdrukking wat onvanpas lyk, amper iets treurigs. “Is daar … is daar fout, Wanda?”
“O nee, nee. Niks. Nee, ons het maar teruggekom. Deon wou nog bly, maar ek wou nie. Ek was nie lus nie …” Sy swyg en weer is daar iets in haar oë, haar stem wat Ria haar ondersoekend laat aankyk. Wanda sal die geleentheid om ’n paar dae in die stad te bly nie deur haar vingers laat glip nie. Gewoonlik kan sy en Deon nie genoeg kry van die sosiale lewe wat die stad bied nie. Daar skort beslis iets.
Dan lag sy kortaf, ’n vreemde laggie wat Calvyn vraend laat opkyk. “Ek kan julle maar vertel wat ek eintlik in die stad gaan maak het. Almal sal dit die een of ander tyd weet. Al wat mens is, kyk my deesdae met sulke speurende oë aan dat …”
“Hoekom?” wil Ria verbaas weet.
“Jy weet mos hoe dit hier gaan. Jy is skaars getroud, of die mense begin die maande aftel. Stel jy hulle nie teleur nie, dan is jy natuurlik alles wat sleg is, en skinder hulle heerlik. Stel jy hulle teleur, dan kyk hulle jou beskuldigend aan, asof jy nogtans ’n vreeslike sonde begaan het om nie aan hul verwagtinge te voldoen nie.”
Calvyn kyk sy skoonsuster fronsend aan.
“Waarvan, in hemelsnaam, praat jy nou, Wanda?”
“Ek praat natuurlik daarvan dat ek nog geen tekens toon dat ek verwag nie,” kom die reguit antwoord en ’n hewige frons skiet tussen Calvyn se wenkbroue in. Wanda steur haar nie daaraan nie. “Ek was stad toe
