dis iets sags, nie kosware soos hulle af en toe vir mekaar stuur nie.
“Sommer ingeval Tanna kort is aan slaapgoed as Tanna vir die operasie ingaan.”
Oom Kola se oë, normaalweg onder wenkbroue verskuil, vlieg soos helderblou vlaggies oop. Eintlik het Bina nooit voorheen geweet sy oë is so blou nie, of is dit maar oumensblou? “Waffer operasie, ou Antjie, en jy sê my niks?”
Tanna weet ook nie wat se operasie nie, maar sy loer nietemin in die kardoes. “Nou wat se stuk klereding is dit dan, Japie?” Sy haal dit uit, ’n ou nagrok waarvan die fleur af is en die kleur uitgewas.
“Sommer ’n stukkie nagklere wat ma nog skaars gebruik het, Tanna. Want so ’n skielike operasie kan mens sleg vang, sê Ma, mens moet ’n hele paar verskonings hê ingeval hulle, met permissie gesê, nie betyds met die bedpan is nie, sê Ma.”
“Wat se operasie dan, Japie?” wonder Tanna.
“Nee, Bina het glo vanmôre in die biblioteek vir die dominee gevra om tog vir Tanna te besoek, want die galblaas word uitgehaal. Mevrou De Wet sê glo Bina was baie aangedaan.”
“Jy sit weer lekker en twak praat, Japie,” snou Bina hom toe. “Dominee het maar net gevra of Tanna se gal nog probleme gee as sy gebakte eiers eet.”
Sy gryp die nagrok by Tanna en stop dit terug in die kardoes. “Vat die ou ding terug vir jou ma, sê sy moet liewer ’n vloerlap daarvan maak.”
En oom Kola knor saam: “Sê haar Anna hoef nie oorskiet te dra nie.”
En nou sal die hele wêreld seker weer hoor dat die meisiekind Bina en ou Kola Estruis vir Miemie Kleinvelt in die gesig gevat het.
Bina was nog altyd tevrede hier, die mense is haar mense. Maar deesdae weet sy nie meer so mooi nie. Na vanoggend se gesprek met Elzar weet sy veral nie. Die lewens hier kan so klein en verknoop raak.
Japie lyk nie juis geaffronteer nie en wen weer die kardoes se bek styf op. “Mevrou De Wet het nou maar net gesê wat sy die dominee gehoor sê het toe hy saam met jou in die biblioteek sit. Maar Ma sê as die dominee nou al helder oordag met elke meisie van die gemeente ginnegaap, moet hy oppas vir die kerkraad. Ma sê hier is genoeg ordentlike jongetjies as jy verleë is oor geselskap.”
“Sê jy vir daai ma van jou, Japie, die dominee raak verloof aan ’n voorslag vrou. ’n Vorstelike meisie. Weet jy wat vorstelik is?”
“Heiden jissie, natuurlik, Bina. Soos Queen Victoria mos.”
“Jou simpel affêre, die ou mens is al in die Boereoorlog dood,” knor oom Kola. Dis duidelik dat hy nou net mooi genoeg gehad het.
Maar Japie is soos ’n snuffelhond op die spoor. “As my kar nog bietjie ouer word, lyk dit net soos daai hoghe mense se mouterkarre,” spog hy. “Ma sê ek kan hom uitverhuur as troukar. Bina, as jy weet van iemand …”
“Ek self sal liewer ’n donkiekar huur,” verseker sy hom. Dit help dat hy nooit regtig aanstoot neem of kwaad bly nie. Nie van goedgeid nie, maar van simpelgeid, reken oom Kola.
En dat Japie nog aand na aand hier kom sit en klets, is tog iets wat dieselfde bly, iets wat alles net soos voorheen laat voel. Terwyl sy, Bina, weet dat alles eintlik aan ’t verander is. Sy weet net self nie waar en hoe nie.
6
Bina word vroeër as gewoonlik wakker. Die haas om by die winkel te kom, kriewel byna voelbaar in haar binneste. Terselfdertyd is daar ’n diep huiwering oor wat sy dalk kan aantref: Dawid, geslaan deur nuwe storms by die huis. Dawid, met die donker gebroei wat die lag uit sy oë verdryf. En oom Daan, wie se brilglase alle gevoelens behoedsaam wegblink.
Die vorige dag lyk ver en vreemd: die besoek aan die biblioteek, die gesprek met Elzar, die vrye middag daarna, die verdraaide skinderstories uit Japie se mond, die talmende nuwe weemoed van die boek wat sy aan ’t lees is. Die skrywer bied ’n blik op uitgelese, soms verdorwe vroue, wat rol in titels en geld en liefde. Hoe skraps is haar lewe daarteen – en tog vergenoeg, aartseenvoudig, koesterend. Sy beny hulle nie werklik nie.
Maar sy voel ’n band met die hoofkarakter, wat ’n buitestander is, ’n eensameling soos sy. Sy brand om verder te lees, hom te volg op die “blinde pad”. Maar groter is die branding om vir Dawid te sien. Een hele dag het sy hom nie gesien nie. Dis asof daar ontelbare namelose dinge met hom kon gebeur het in hierdie vier en twintig uur.
Sy kyk in die spieël en terwyl sy haar hare borsel, kom sy vir die eerste keer in opstand teen die string oor haar skouer. Maar hoe anders? Sy kan haar hare nie los dra nie, dan lyk dit wild. Selfs in die string is dit te dik en krullerig om netjies te lyk. Dalk moet sy ’n kort kapsel kry. Dalk krul dit dan ook nie so erg nie. Dis maar net moeilik om ’n gewoonte te breek.
Hoe dra Elzar se meisie haar hare? Is daar ’n foto van haar, dalk saam met hom, op sy boekrak of lessenaar? Hoe geheim is sy lewe, al is hy ’n openbare figuur met skynbaar uitgaande geaardheid.
Oom Daan is nog alleen in die winkel. Het Dawid kom oopsluit, of het hy later as gewoonlik bly lê? Dalk vrede gemaak met sy vrou, donkermôre in die bed? Sy draai na die rakke agter haar en begin vinnig en liggies afstof met die verestoffertjie. “Japie het gisteraand gesê hy het weer by oom-hulle gaan nuus luister,” merk sy op toe die stilte lank en dik raak.
“Ja, die Japie,” sug oom Daan. “Dit pla my nie as hy maar daar sit en sy prate praat nie, mens hoef tog nie te luister nie. Hy kan net dinge so verdraai. Maar jy kon my darem gesê het dat Anna onder die mes gaan,” verwyt hy sagkens.
“Aag, dis nonsens. Soos oom sê, kan Japie alles verdraai. Tanna het vir dominee gesê …” en Bina herhaal die storie. “Toe sê dominee gister vir my dis dalk nodig dat haar galblaas verwyder word. Maar hy het bedoel later jare, nie nou nie.”
“Ja, dan het Japie weer oordryf. Hy sê ook jy en dominee het glo so lekker gekuier en gesels.”
“Tien woorde, oom, oor boeke, hy lees ook graag.”
“So, jy’t hom nie van ons huislike moeilikheid vertel nie?”
“Maar hoe sal ek nou, oom?”
“Nee, ek vra maar, want hy wou gisteraand kom besoek aflê, maar Molly was te omgesukkel, ek was bang sy klim hom ook in, of sy dink dat ons hom laat kom het. Toe sê ek hom maar ons moet slag. Toe slag ek maar, al is die vleis nog genoeg. Dis vreeslik as ’n man hom begin vaslieg om sy kinders te beskerm.”
“Dalk moet oom maar dat hy kom, hy het ’n slag met mense. Hy sal weet hoe om met die saak te werk.”
“Ja, hy is ’n agtermekaar mannetjie. Maar jy moet verstaan, ek probeer ook maar my flenters heel hou. So, gisteraand was nie gepas nie. Hy moet liewer kom noudat Molly al weg is.”
“Weg, oom?” Sal sy dan nooit ophou skrik oor Dawid nie? Sy soek nie daarna, weet ook nie hoe dit inmekaarsteek nie. Dit is net so, van altyd af, en sy kan dit nie ontken nie. Sy kan wel daarteen veg. Maar sal sy dít enduit kan doen? As selfs Elzar aanvoel dat haar situasie gewaag is?
En die groter, kwellender vraag: was sy, die winkelmeisie, een van die vlieë in die huweliksalf? Dit wou so voorkom, want Molly was ekstra rukkerig en snouerig sodra Bina naby kom. Moet sy nou nog met ekstra skuldgevoel rondloop?
Oom
