met die Duraans laat gaan het om my glo van my pa af weg te hou. Al ons kinders wat daar was, het onder die maanlig Nommers gespeel. Dawid en ek is as maats aangewys en ek moes voor hom in die kring staan. Toe my nommer eenkeer geroep word, het ek weggespring … vinnig, want ’n meisie maak haar goedkoop as sy te lank bly staan. Maar hy was vinniger en met sy koel hande liggies op my skouers het hy gekeer dat ek padgee. As hy daardie aand van my ontslae wou raak, kon hy net gemaak het asof hy ingedagte was. Weet oom Kola, daardie aand saam met die ander dogters op die kermisbed onder die maan, het ek so snaaks gevoel dat ek gedink het dis wat die Bybel met “maansiek” bedoel.
“Tanna weet,” dreun Japie se stem onderlangs terwyl hy kort-kort met die oog na Bina vang om goedkeuring, “Ma sê mos vir my tant Rykie sê dat die vroutjie van Dawid so brutaal met haar en oom Daan praat.”
“Maar my liewe genade tog. Kool Estruis, Binatjie, hoor julle? Japie sê vir my …”
“Los tog ander mense uit, ou Antjie,” belet oom Kola kwaai. “Los uit, sê ek.”
Bina maak die koppies bymekaar. “Ek wil maar aanstaltes maak,” maan sy Japie aan om afskeid te neem.
Hy staan gehoorsaam op. “Moet ek vir jou die seile van die buitekatels af help trek, Bina?”
“Dis koeler vanaand. Ek slaap in my kamer. Ek weet nie van oom Kola en Tanna nie.”
Oom Kola gluur slegs nukkerig voor hom uit, terwyl Tanna se hande eintlik roer van begeerte om terug te kom op die onderwerp wat so kru deur oom Kola onderbreek is.
“Hoe dan so brutaal, Japie?” Sy praat op harde fluistertoon, asof dit die skinder-element kan versag.
“Ag, Tanna. Sommer so. Sê vir hulle dis godverlate en een uur voel soos een dag. Sy gaan nooit hier kom bly nie.”
“In Ingels?” wonder Tanna.
“Ma’t nou nie gesê nie, Tanna.”
“Hier kom bly nie?” Bina kon die vinnige vraag nie weerhou nie.
“Heiden, Bina, weet jy dan nie?” lag Japie ingenome. “Dawid het mos sy werk in die Kaap gelos, hy sit sonder ’n bloue duit en nou wil hy die winkel oorvat.” Japie besef nie hoe tant Miemie Kleinveld se stem deur haar seun se keel eggo nie.
“Eendag, ja,” antwoord Bina en probeer verveeld lyk. Sy onthou Dawid se vraag: “En as my eendag vroeër as pa s’n is?” Kan dit wees dat Dawid met daardie doel gekom het? Haar hart klop met swaar, dowwe slae, iewers tussen haar ore rond. Dit sal verklaar hoekom hy elke dag by die winkel boer. Dis weer eens nie om haar, Bina O’Connell nie. Dit sal ook verklaar waarom Molly so ekstra dwars is.
“Nie eendag nie, heiden jissie, Bina, weet jy dan van niks?” As Japie ’n lelie was, het hy geblom. “Dawid wil glad nie terug Kaap toe nie. Hy moes slegte skofte werk, en hy sê hy is nie anderman se slaaf nie. Molly is ook bang as hy in die nagte moet werk.”
“Maar sy is dan hier ook nie tevrede nie,” laat Bina glip. Sy wil eerlikwaar nie oor Dawid se vrou praat nie, hoekom doen sy dit dan?
“Dis wat ma sê wat tannie Rykie ook sê. Sy sê glo sy bly eerder saam met ’n swartslang in die huis. En hoekom moes Dawid nou sy werk deur sy agterent trek.”
“Nee magtag, jong, moenie jou twakbek hier kom staan en uitspoel nie.” Oom Kola was lank laas so bloedig vererg. “Ontsien dan vir ou Bienkels in die geselskap.”
En meteens weet Bina dat oom Kola weet, alles weet van haar vergeefse liefde , en hoe sy stry teen die begeerte om iets slegs van Dawid se vrou te hoor. Sy hoef hom absoluut niks te vertel, nie eers met ’n enkele woordjie of sug nie.
Japie voel nie te erg in die gesig gevat nie. Sy lewe lank al jak mense hom af, en op ’n manier is dit olie op sy vuur. “Ja maar dit kan by die nuwe predikant beland, oom Kola,” seil hy netjies by die gaping in. “Ek meen, as daar huislike onenigheid is, moet hy optree, word hy nie betaal nie? Word sy spens nie volgepak nie?”
“Het jy al in al die jare ooit iets vir ’n dominee se spens gevat?” kom oom Kola op vir die einste amp wat hy op ’n keer die huis belet het.
Hier sit Japie sonder ’n woord, en dit gee weer vir Tanna die beurt op ’n gaping. “Maar wat se nuwe predikant dan, Japie? Die kerkraad beroep mos nog.” Die vorige dominee het afskeid geneem en sedertdien het ’n ouderling ’n preek voorgelees as die konsulent nie kan kom nie. Sy sê sy glo nie aan “menskerk” nie. Anders ry sy en Bina Sondae saam met oom Daan en tannie Rykie Duraan. Maar noudat die kinders daar kuier, ook nie.
Japie blom soos tien lelies. “Heiden jissie, weet Tanna dan nie? ’n Proponent het die beroep aangeneem. Papnat agter die ore, sê Ma, en dit klink ook nie eers of hy ’n vrou het wat die werk kan doen nie.”
“Jy begin al weer,” dreig oom Kola.
“Stil, Kool Estruis, laat ek tog hoor. Het jy gekyk dat Makkie nie te veel groen lusern eet nie? Aans staan sy opgeblaas, en dan sit ons sonder melk.”
“Ek het gekyk toe ek haar gaan melk, Tanna,” verseker Bina haar. Sy sal nog so nooit toelaat dat Makkie iets oorkom nie, teen wie druk sy dan haar voorkop om te huil? Sy het gehoor die koeimeisies in sekere lande het in die ou tyd bles voorkoppe gekry. Het hulle ook dinge gehad om oor te huil? Het hulle nie net gemelk, gedans en gejodel nie?
Japie sien ’n gaping: “Noudat Tanna so van melkbokke praat, my oorle’ pa het mos eenkeer ’n hanskalf gehad wat …”
Met die lae gegons van Japie se stem in haar ore, ontvlug Bina kamer toe. Sy skuif die vernsterraam hoog op sodat die koeler lug van die afgelope aande kan instroom. Sy giet water in die waskom op die tafeltjie en was haar sommer so in die skemerdonker. ’n Regte bad is daar wel op die toegeboude stukkie agterstoep, maar sy wil nie heen en weer verby Japie nie, en daar is ook net ’n kouekraan.
Die ou dominee is weg, dink sy met spyt, en ek het nie betyds vir hom ’n getuigskrif gevra nie. ’n Nuwe een sal nie ’n getuigskrif wil gee nie want hy ken haar nie, en hy sal ook gou genoeg hoor van haar ongewenste verblyf. Want ja, sy sal ander werk in die dorp moet soek, by oom Daan kan sy nie aanbly as Dawid permanent hierheen kom nie. Dan sal sy ’n getuigskrif nodig hê.
Alles is so anders die laaste tyd. Haar rus en tevredenheid is weg, en die soet, bekende getreur oor Dawid. In die plek daarvan het ’n maling van gemoed gekom, ’n onrus, ’n voortdurende afwagting dat iets moet gebeur, maar daar gebeur ook nie regtig iets nie. Die tyd is vir niks ryp nie. Die dae is wyer en die nagte dieper, asof die horisonne verdwyn het en sy self in onbepaalde ruimtes ronddrywe.
Sy eet so min die laaste tyd, kry net niks in nie, al kook Tanna die jongkool met botter en gerasperde neutmuskaat, en bak die vleisie bruin in die oond. Saans as sy vir Makkie melk, word die geskril van die bekende sonbesie in die kameeldoring ’n refrein in haar kop, een skreeuroepie wat op die verkeerde spoed gespeel word en wat boonop vasgehaak het. As sy die melk ingevat het en die son gaan rooi onder, klim sy teen die lae rantjie agter die kameelboom uit en sit op die hoogste klip tussen die aalwyne en blinkblaarbossies. Sy kyk oor die omgewing, oor die lappies gesaaides en kronkelende leivore, die wit of vaal huisies tussen vrugtebome en afgeoeste wingerde.
Sy kan die winkel en huis van oom Daan net skrams hiervandaan sien. Daar is ’n kortpad waarlangs sy stap as oom Kola haar nie op- of aflaai nie, want met die grootpad is dit ’n hele entjie. Oom Daan se werf is taamlik kaal, nie so groen rondom nie. Hy sê hy hou van oopte. Dit is seker deel
