is wat sy dogter na volwassenheid kan lei, is dit hierdie skoonseun van hom, en Ben het sy skoonpa se heelhartige steun gehad.
Dis wat Ben ook weet, en dis wat hom dwalende maak in die daaropvolgende dae. Tot dusver kon hy reken op sy skoonouers se steun. Sedert die aandrok-episode het nie een van hulle ooit ingemeng wanneer daar rusie en misverstand tussen die twee jonggetroudes opvlam nie. Marlene moes tot haar skok uitvind dat dit ook nie gehelp het om na hulle toe te hardloop met haar klagtes nie. Hulle het hulle neutraal gehou, en as daar nog die slag kant gekies is, was dit eerder Ben wat ondersteun is.
Daarom kom dit as ’n groot skok toe Ben sowat ’n week ná die laaste rusie tussen hom en Marlene bedaard sy aankondiging doen.
“Pa, Ma, ek het besluit om terug te keer na Rondekuil en daar ’n praktyk te begin. Alles is gereël en my eie praktyk is reeds verkoop. Ek vertrek aan die begin van aanstaande maand.”
Hulle kyk hom verslae aan en sy skoonma sê verwytend: “Jy het ons niks hiervan vertel nie, Marlene. Hoekom die geheimhouding?”
“Ek weet self niks hiervan af nie, Mamma. Ek hoor dit ook maar nou eers,” antwoord sy met haar oë stip op haar man. Ben kan nie ernstig wees nie! Die afgelope week vermy hy haar, sien sy hom nooit, en wanneer hy saans inkom, gaan slaap hy op die bank in die studeerkamer. Hoe seer hierdie houding van hom haar maak, het sy nie getoon nie. As Ben Roux dan trots is, sy ook. Sy sal hom nie soebat om terug te keer na hul slaapkamer nie. En sy sal nie Rondekuil toe gaan nie!
Ben sit en wag vir teenkanting. Tot dusver was sy skoonouers aan sy kant, maar dit is ’n perd van ’n ander kleur dié. Hierdie keer wil hy hul enigste kind wegvat en op ’n klein plekkie gaan “begrawe”, soos Marlene altyd sê.
“As alles reeds in die finale stadium is, sal dit seker nie help om iets te sê nie,” laat Jan versigtig hoor, sy oë stip. Dit moet iets groots wees wat Ben tot hierdie stap laat oorgaan het. Bekommerd kyk hy na sy dogter. “Dan gaan jy nou ’n plattelander word!” probeer hy die atmosfeer verlig.
Haar kop ruk op, uitdagend. “Baie beslis nie. Ek gaan nie saam nie.”
“Marlene!”
“Ja, Mamma, dit is so. Ben weet dit ook. Ek sal nie Rondekuil toe gaan nie.”
Man en vrou se oë ontmoet. “Dit gaan Rondekuil wees, my vrou – met of sonder jou.” Dan kyk hy verskonend na die geskokte skoonouers. “Ek is jammer, maar ek het klaar besluit. As Marlene nie wil saamgaan nie, is ek jammer, maar ek gaan. Dis finaal. Sy het ’n week tyd om te besluit.”
“Daar is niks om te besluit nie. Ek gaan nie saam nie!”
“Die keuse is joune. Verskoon my, asseblief.”
In die week wat volg, leer die Van Tonders ’n vreemde Ben Roux ken, ’n vasberade man wat nie met gesoebat en trane – later verwyte – beweeg kan word om van sy besluit af te sien nie.
Met beklemming in haar hart sien Marlene hoe die week sy einde nader. Snags kan sy mal word van vrees en verlange, maar sy het nog nie geleer om die minste te wees nie. Daarom leef hulle soos twee vreemdelinge in die luukse huis saam, word die kloof tussen hulle later onoorbrugbaar. Haar ouers probeer so taktvol moontlik intree, maar Ben bly onversetlik … en so ook sy vrou.
Die laaste dag breek aan. Die spanning in Marlene is ondraaglik en toe sy Ben aan die ontbyttafel beskou, kan sy sien die afgelope week het ook spore op sy gesig gelaat. Dis net met die grootste inspanning dat sy die paniek in haar in bedwang hou. Hy moet, móét vandag eindelik besef dat hy nie kan gaan nie. Hy kan tog nie regtig dink hy kan sonder haar na Rondekuil vertrek nie!
Maar Ben se boeke en klere en ander persoonlike besittings is alles gepak en gekrat.
Dit kan nie ons laaste oggend saam wees nie! Ben! Ben, ek het jou lief – hóé lief weet ek nou – maar ek kan nie saamgaan nie, skree haar hart, maar haar lippe bly geslote.
Eindelik sit hy sy koppie neer, kyk dan op, sy blik reguit. “Wel, Marlene?”
Sy sluk, dwing haarself om op te kyk. “Ek is jammer, Ben, maar ek gaan nie saam nie.”
Dis of sy haar verbeel dat sy wange bleker word, maar sy gesig behou sy stoïsynse uitdrukking.
“Ek wil net hê ons moet mekaar baie duidelik verstaan, my vrou. As jy nie vandag saam met my na Rondekuil vertrek nie, is dit finaal klaar tussen ons. Dan weet ek presies hoeveel ons huwelik vir jou beteken.”
“En as jy vandag na Rondekuil vertrek, sal ek ook presies weet hoeveel ons huwelik vir jóú beteken,” kap sy terug.
Hy skud sy kop, staan op en gooi die servet op die tafel neer. “In daardie geval is daar niks meer te sê nie. Ons het nog altyd in twee aparte wêrelde geleef. Ek is jammer, maar ek sien nie kans om van my wêreld af oor te stap na joune nie. As jy met ons huwelik wil voortgaan, moet jy na mý wêreld oorkom.”
“Ek stel nie belang in jou wêreld nie, nie as dit Rondekuil beteken nie.” Sy sien hom net stom knik, sien hom omdraai, wegstap, uitstap en sy spring op, wil hom terugroep, maar geen geluid wil oor haar lippe kom nie.
2
In die dae wat volg, neem Marlene haar intrek by haar ouers. Sy doen haar uiterste bes om, wanneer sy in hul teenwoordigheid is, nonchalant voor te kom. Slegs die eerste aand word daar oor haar huwelik gepraat.
“Marlene, jy moet nou besef dat jy jou na Ben moet skik, anders gaan jy jou man verloor.” Jan van Tonder probeer kalm wees, maar in hom is ’n groot onrus. Hy stem nie met sy skoonseun se optrede saam nie, dis te drasties. Maar hy kan ook nie help om die jonger man se moed en vasberadenheid te bewonder nie. Ben is nie ’n man wat heeldag met sy gevoelens op sy mou loop nie, maar Jan weet dat hy sy vrou innig liefhet. Hy weet hoe die man gelyk het toe hy hulle kom groet het. Maar Ben Roux is nie die skoothondtipe nie. Marlene, al het hy haar hoe lief, sal hom nie domineer nie.
Marlene probeer op ’n traak-my-nieagtige toon antwoord. “Ben is net koppig, Pappa. Hy wil my dwing en ek laat my nie dwing nie. Sodra hy uitvind dat hy my nie kan afpers nie, sal hy terugkom.” Sy kyk haar ouers strak aan. “En moet my asseblief nie verder probeer ompraat of beïnvloed nie. Dit is ’n saak tussen my en Ben dié.”
Haar ouers kyk na mekaar en bly stil. Tyd sal wel leer, en hoewel geen ouer graag wil sien hoe sy kind sy kop hard en seer stamp nie, besef die Van Tonders dat dit miskien die enigste weg gaan wees waarlangs húl kind gaan leer. Sy raak net al meer opstandig hoe meer hulle met haar probeer praat, en sy het hulle al openlik verwyt dat hulle hulle aan Ben se kant skaar en hul rug op hul eie kind keer.
Nee, dis beter om te swyg. En dit ís soos sy sê. Dis haar en Ben se huwelik. Op ’n dag sal hulle wel tot ’n vergelyk moet kom.
Daardie aand, met sy arm om sy huilende vrou, sê Jan vertroostend: “Jy ontstel jou verniet so, my vrou. Dinge sal regkom. Marlene sal wel tot ander insigte kom. Die werklike erns van die situasie het nog nie tot haar deurgedring nie. Sy sal weldra besef dat sy nie anders kan as om toe te gee nie.”
“Maar Ben het darem ook nie reg gemaak nie, Jan. Hy het skielik so hard en verbete geraak.”
“Ja, my vrou, maar hy is nog jonk. Ook hý moet nog leer wanneer om skiet te gee en wanneer om die lyn weer stywer te trek.” Hy sug. “Ons staan nie onskuldig nie, Mamma. Ons dogter is die produk van ons opvoeding. Ons het ons kind verkeerd grootgemaak,
