van sy troue! Dis net om jou deurmekaar te maak. En nou voel jy skuldig. Het hy jou vertel dat Mart swanger is of waar hoor jy dit?”
“By hom, hy’t my gesê.”
“Ek ken hom nie so nie. Dalk jok hy om jou seer te maak.”
“Mamma, dis die waarheid.”
“Het Mart ook iets gesê?”
“Nie in woorde nie, maar ek het vir ’n grap aangebied om hulle eerste kind se peetma te wees. Toe bloos sy verskriklik en gaan aan die huil. Die ander het gedink sy huil omdat ek nice was. Ek was nie nice nie, ek het haar per ongeluk aan haar skande herinner. Dink Mamma tant Martha weet?”
“Ek glo nie. Sy is nie die soort vrou wat so iets vir haarself kan hou nie. Sy sou by my kom huil het.”
“Miskien soek sy net ’n geleentheid?”
“Sy sou my lankal vertel het, al is dit net om in te vryf dat Dawie sy geluk by Mart kom soek het.” Irma maak haar arms om haar los. Sy sit teen die rugleuning van die kar terug, haar hande op die stuurwiel. “Jy moet jou trane afvee en jou neus blaas en vergeet van Dawie. Ná al die jare wat hy soos ’n seun in ons huis was, is ek nou bly hy word nie my skoonseun nie. Gespe jouself vas, ons ry.” Sy skakel die viertrek aan en gee vet om uit die sloot te kom. Toe hulle veilig op dreef is, praat sy weer. “Volg my raad, dis die moeite werd om te vergeet en aan te gaan met jou lewe. Vergeet van hom.”
“En Mamma? Mamma was dan altyd so lief vir hom.”
“Nie regtig nie, Marissa. Ek sou dit nooit vir jou gesê het nie, nou kan ek. Wat my betref, was hy te seker van homself: kaptein van die eerste rugbyspan, krieketspan, atletiekspan, slim ook en tog te bewus daarvan dat hy in alles uitblink, dat hy geld in die bank het en vee en grond, sy ouma se plaas wat sy direk aan hom bemaak het – en jy. Moenie dink ek het nie gesien hoe jaloers en besitlik hy oor jou was nie. Jy sou my nie glo as ek dit vir jou uitgewys het nie, maar hy was. Nog iets – ’n man wat so maklik by ’n ander vrou gaan inkruip, sal dit weer doen. Die eerste rusie en hy vat koers. Jy moet hierdie verhouding vandag afsluit. Beskou dit as geskiedenis, iets van die verlede. Bel vir Leandra, vra haar om vir jou in te staan en bly weg van Mart en Dawie. Jy hoef ook nie troue toe te gaan nie. Gaan kuier by Diana in Pretoria, kom terug vir Kersfees. Die egpaar gaan mos oor Kerstyd Mauritius toe vir hul honeymoon. Hulle sal eers ’n week ná Nuwejaar terug wees.”
As Dawie dit so lank in Mart se geselskap kan uithou, dink Marissa wrang.
Haar ma se woordevloed het opgedroog. ’n Ruk lank ry hulle in stilte, so asof sy spyt is en haar uitbarsting oordink. Sy vra egter nie om verskoning vir haar harde woorde nie, sy sit haar linkerhand op Marissa se skoot. “Voel jy beter?”
“Ek voel nie beter nie.”
“Is dit oor wat ek gesê het?”
“Hy het my verneder. Hy het die deur gesluit en Grieta-hulle het buite staan en klop. Toe spring hy weg en maak dit oop voor ek tot verhaal kon kom. Dit was so embarrassing, ek het nie geweet waar om my kop in te steek nie. Ons is op heterdaad betrap!”
“Klink my of hy dit beplan het. Dis wraaksugtig en onverantwoordelik! Geen wonder hy het nie vir die aandete opgedaag nie. Skaam hom seker.”
“Wat moet ek doen?”
“As Mart jou konfronteer, praat die waarheid. Sy en Dawie moet dit uitmaak voor hulle oor twee weke voor die preekstoel staan. As niemand jou uitvra nie, bly jy stil. Bel Leandra, maak verskoning by Mart-hulle, pak jou naweektas en gaan Pretoria toe. Ek onderneem om Mart se geheim te bewaar.”
“Wat van Pappa?”
“Jou pa hoef nie die besonderhede te ken nie.”
“Pappa het so gehoop ons plase kan ook trou.”
“Jou pa het genoeg grond.”
“Nogtans, ek het Pappa in die steek gelaat.”
“Jy het niks om jou oor te verwyt nie.”
“Ek wou nog altyd ’n boervrou wees.”
“Jy het op ’n plaas grootgeword, my kind. Jy kan dit op jou eie ook doen – boer, en met al jou grade, beter as enige man, selfs jou pa. Maar … En ek gaan my kop op ’n blok sit oor dié een. Jy is nie die soort vrou wat gemaak is om alleen deur die lewe te gaan nie. Iewers in jou toekoms wag daar ’n man wat jou gelyke is, baie meer as Dawie Nel van Bitterputs. Kyk hoe mooi sak die son oor die koppe. Dis jou wêreld hierdie en jy gaan nie dat die Nels jou verdryf nie. Gee kans, tyd genees. Oor ’n paar jaar is jy en jou man en Dawie-hulle bure en speel julle kinders met mekaar.”
Marissa luister met ’n skewe glimlag na haar ma se rooskleurige toekomsdrome. Daar sal baie water in die see moet loop voordat sy iemand kry wat Dawie se plek kan inneem, daarvoor het sy minder hoop as vir Dawie en Mart se huwelik. En die arme kindjie? Hy sal in ’n liefdelose huis grootword en die speelbal tussen sy ongelukkige ouers word. Nee, hulle sal nooit bure wees nie. Sy sal wag tot haar pa nie meer wil boer nie, dan verkoop sy haar erfporsie en trek ver weg. Namibië toe, boer met karakoel.
“Vir al wat jy weet wag geluk net om die draai.”
“Ja, Mamma,” sê sy gedwee.
Die son het agter die koppe verdwyn en die laaste lig gooi lang skaduwees oor die werf toe Irma by hulle hek indraai.
“Onthou nou, ons ontstel nie jou pa nie.”
Sy knik plegtig, haal diep asem toe hulle stilhou.
Haar ma druk haar hand vertroostend. “Jy is mos my dapper meis?”
Die ou trooswoordjie doen wondere. Van kleins af hef dit haar op en maak haar so sterk soos ’n leeu. Ek’s ’n dapper meis, kyk hoe stap ek deur die huis, en daar’s niks waarvoor ek skrik nie, sing sy in haar gedagtes toe sy uitklim en die kardeur hard agter haar toeslaan.
Haar pa kom van die melkery se kant af met sy hans-springbok Seuntjie kort op sy hakke. Die twee boerboele Broer en Suster draf vooruit, skuur hulle teen Irma en Marissa en gaan besnuffel die kar. Haar pa soengroet. “Hoe lyk dit op Poupan? Wat sê Jan? Hoeveel het dit by hulle gereën?”
Marissa wonder nie of hy met opset die eintlike doel van hul besoek ignoreer nie. Tog, hier in dié wêreld is reën belangrik, belangriker as die troue van die jaar.
“Jan kla nie,” sê haar ma. “Die veld lyk ook goed. Die gronddam op Ysterplaat is driekwart vol.”
Dis ’n goeie jaar, baie goed. Haar pa slaan sy arms om hulle en begin aanstap huis se kant toe. Hy ruik na veld en kruiebos. “Lanklaas so ’n goeie jaar gehad, alles goed,” sê hy. “Behalwe … Ja, die Here is ook al een wat getrou is.”
Marissa reageer nie, Irma sê ook niks. Hulle het mekaar belowe om nie die bobbejaan agter die bult te gaan haal nie. Pa Flip is ongelukkig, maar wat help dit om hom met die intrapslag verder om te krap?
In stilte stap hulle saam huis toe, die mak plaasdiere stertswaaiend agterna. Hulle gaan by die agterdeur in terwyl die honde op die stoep agterbly en Seuntjie tussen die werfhoenders deur koers kies stalle toe waar Abram hom vir die nag toemaak. Voëls, wat die hoenders se kos kom steel het, vlieg op en by hom verby.
Die
