“En?”
“Ek het geleer dat wat soos liefde lyk, nie vertrou moet word nie.”
“Kan ’n mens dit uit één ervaring leer?”
“Ek dink so.”
“Wil jy my vertel?”
Hy sug.
“Jy hoef nie.”
Hy dink daaroor. “Miskien moet ek. Dis so: Ek het in my laaste skooljaar privaat les gekry. Oor die gewone kunsklasse nie juis ’n uitdaging was nie en die onderwyser my verder wou help, het hy my by sy huis onderrig gegee. Vir my en nog een ander student. Sy was twee of drie jaar ouer as ek. Ek het haar liefgekry omdat …”
Dis ’n rukkie stil tussen hulle.
“’n Mens weet nie altyd hoekom jy iemand liefkry nie,” sê Rivkah.
“Ek het geweet. Sy het my geleer praat. Oor myself. Want ek het in my eie wêreld geleef en ek kon nie praat nie.”
Die aanhaling uit Daniël Hugo se “Pêrelvisser”, wat Nicola altyd vir hom gelees het, flits deur sy gedagtes:
jy gaan so oestermaklik toe
as ek met my woorde aan jou raak
net ’n oomblik sien ek soms hoe
blink die pêrel waaroor jy so pynlik waak
Dit is so ’n pynlike aanslag dat hy sy oë instinktief toeknyp, maar toe maak hy sy keel skoon en praat verder.
“Sy het my gehelp met my verwarde seksualiteit toe ek hoor my pa is gay, die rede waarom hy van my ma weg is toe ek sewe was. Sy het my getroos toe een van die mans, wat vir ons ekstra les gegee het en my vriend geword het, in ’n ongeluk dood is. Sy was daar vir my toe my ma in daardie selfde tyd weer getroud is. Sy was die hele tyd vir my daar. Toe al hierdie dinge gelyktydig met my gebeur het. En ek het geglo dat sy my ook liefhet …”
Rivkah sê niks nie, maar toe hy opkyk, is haar oë nog steeds op hom. Rustige, donker oë.
“Dit was juis in die tyd toe ek naakmodelle moes begin teken. Dit was vir my’n skok. Sy het my dit te bowe help kom. Ek weet vandag ek het begin glo dat sy altyd daar sou wees, vir my om aan vas te hou.” Rivkah knik.
“Maar op ’n dag het ek agtergekom dat sy …” hy sluk swaar, “dat sy wat vir my gesê het dat sy nooit vir ’n naakstudie sou poseer nie, al die tyd vir die ander onderwyser geposeer het. Dat sy seksueel by hom betrokke was …”
Rivkah raak met haar voorvinger gerusstellend aan sy gevuisde hand wat op die tafel lê. Maar hy kyk nie na haar nie. Hy worstel met die huil wat warm in sy keel kom sit. Maar hy moet tog later die trane uit sy gesig wegvee en sy neus blaas. En al die tyd sê sy niks nie. Toe eers kyk hy na haar, glimlag bewerig.
“Dankie dat jy my vertel het,” sê sy eenvoudig.
“Ná skool was ek ’n jaar of wat in Suid-Afrika op universiteit, maar ek kon nie koers kry nie. Nicola was ook daar en ek kon dit nie verwerk nie. Ek het opgeskop. Toe al wou ek Israel toe kom om na Baruch se mense te kom soek.”
“Baruch?” vra sy geïnteresseerd.
“Dit was die universiteitdosent en vriend van my wat in ’n motorfietsongeluk gesterf het. Ek het hom kort geken, maar hy het ’n groot leegheid in my agtergelaat. Nou besef ek dat dit die Joodsheid in my was wat na sy Joodsheid uitgereik het.”
“O ja, jy het my nou die aand iets van hom vertel.”
Marc knik. “By hom het ek die eerste keer die naam Yeshua gehoor. Hy het ook vir my die Sh’ma gesing. Ek sal nooit die uitdrukking op sy gesig vergeet nie. Ken jy dit?”
Sy maak haar oë ’n oomblik lank toe en haar mond word wonderlik sag voordat sy sê: “Marc, elke, elke Jood ken die Sh’ma. Dis …”
Haar diepe emosie ontroer hom geweldig. “Sing dit vir my,” vra hy.
Sy aarsel ’n oomblik, maar toe sing sy baie sag: “Sh’ma Yisra’el Adonai Eloheinu, Adonai Echad. Baruch shem kavod malchuto l’olam va’ed.”
Dis vir hom asof hy weer saam met Baruch in die sonverligte ateljee is waar dit na olieverf en klei en terpentyn ruik. Weer saam Nicola onder die bome in die tuin sit. En Simon wat oor die herfsblare na hulle toe aangeloop kom met die doodstyding van Baruch op sy gesig. Hy ril.
Sy raak weer aan sy vingers en hy sluit ’n oomblik hare instinktief in syne toe. Hy sluk sy trane weg en hul oë hou mekaar ’n paar oomblikke vas.
Die geurige kos word voor hulle neergesit en hulle bly ’n rukkie daarmee besig. Sodat albei weer kalmer praat.
“En jy, Rivkah, het jy ook al baie liefgehad?”
Sy skud haar kop. “Miskien nie heeltemal so lief soos jy nie. Ek weet nie seker nie. Maar ek het ’n baie dierbare vriend gehad. Van skooldae af. Daar was tussen ons so ’n stil soort veilige gevoel van weet dit word wel meer as vriendskap en dit sal goed vir ons wees. Maar hy is reg aan die begin van die Intifada in Oktober 2000 in ’n lokval buite Afula doodgeskiet.”
“O!” kreun Marc onwillekeurig.
Sy knik. “Dit was ’n bitter groot hartseer, maar daar loop min Israeli’s rond sonder die pyn van ’n dierbare wat hulle verloor het. Anders as vir jou wat dit bang gemaak het om weer te vertrou, maak dit ons bang om weer lief te hê en te verloor.”
Marc aarsel ’n oomblik voordat hy vra: “Maar wat van die Arabiere, veral dié wat die selfmoordbomaanvalle doen? Hul vryheid moet tog ook vir hulle geweldig baie werd wees, anders sal hulle tog nie iets só ekstreem doen nie.”
“Ja, Marc, ja. Vir seker, ja. Maar daar is twee maniere van veg.”
“Jy bedoel?”
“Jul jong mense in Suid-Afrika het tog ook vir hul onafhanklikheid geveg, maar hulle het nie dinamiet om hul lywe vasgemaak en ander onskuldiges opgeblaas om hul politieke doelwitte te bereik nie. Die Palestyne het ook nie gekies om selfmoordbomme te word omdat hulle desperaat is nie. Hulle het hierdie verskriklike manier aanvaar omdat hulle van ’n baie vroeë ouderdom af duiwelse leuens gevoer word deur gewetenlose mense soos Jasser Arafat en sy trawante. Hul skoolboeke, hul radioprogramme, om die waarheid te sê elke aspek van hul lewens, is daarop gerig om hulle te leer dat Israel die satan is, met Amerika, as ’n nog groter duiwel wat agter hom staan. Baie Palestynse Arabiere is slagoffers van die fanatiese vertakking van Islam wat aan die volgelinge daarvan die reg gee om enigeen wat nie Islam as geloof wil aanneem nie, Jood of Christen of watter infidel dan ook al, te kan doodmaak. Dit geld natuurlik nie vir die ander vertakkings van Islam nie.”
“Maar die verwoesting wat die Israeli’s volgens die media in die Palestynse gebiede aanrig, kan darem ook nie sonder kommentaar gelaat word nie.”
“Ja, Marc, jy moet solank jy hier is maar self probeer vasstel wat waar is en wat nie. Ek kan maar net vir jou sê dat die jong Israeliese soldate uit ’n agtergrond kom wat groot waarde aan lewe heg. Ek dink ’n mens kan sê ek weet waarvan ek praat. Vir my is dit altyd verstommend hoeveel
