om haar sagte mond ontroer hom weer eindeloos. Dis asof sy hart daarvan wil breek.
“Jy is mooi,” fluister hy, sy mond teen haar wang.
Sy neem sy gesig nog ’n oomblik tussen haar hande. “Laila tov,” sê sy.
Hy verstaan haar. “Laila tov,” fluister hy ook.
Toe koes sy vinnig onder die sambreel uit en nog voordat sy die deur van die jeep toe het, brul hulle die donker reën in, blou lig flitsend op die dak.
Hy wil net daar in die reën op sy knieë neerval en haar veiligheid afsmeek. Maar toe kom die beeld van die grootvader en die seuntjie helder by hom op. Die hande van die ou man op die kind se rug. “Abba,” kreun hy, “Abba …!”
Ruwth kyk verras op toe hy inkom. “O, jy is ook vroeg terug.” Sy was by Ofer-hulle vir Shabbat. “David is opgeroep. Hy het my net ’n paar minute gelede afgelaai.”
“Rivkah ook. Hulle het my met ’n jeep gebring.”
“Dit maak dan twee van ons.”
“Vanmiddag se aanval was nie ver van Rivkah-hulle af nie.”
Ruwth knik. “Ofer en Shoshana bly mos ook in Gilo.”
“Verskriklik. Kom daar dan geen einde aan nie?”
Sy skud haar kop, vra toe: “Hoe was Shabbat by die rabbi, Marc?”
“Wonderlik!” sê hy en raak ingedagte aan sy kippah. “Ek was soos ’n vis in die water, Ruwth. Dit het my Joodsheid vir my net nog ’n keer bevestig.”
“Ek is bly.”
Sy skink vir hom van die tee wat sy gemaak het uit die glasteepot en hy gaan hang sy nat jekker in die gang op. Dit verwonder hom dat dit voel asof hy die huis sy lewe lank ken en nie net die afgelope paar dae nie.
Toe hy weer by haar met sy voete teen die verwarmer kom sit, sê sy: “Ek het ’n e-pos van Mara ontvang.”
Die glas tee wat hy na sy mond toe bring, kom in die lug tot stilstand en hy kyk haar deurdringend aan.
Sy glimlag bewerig. “Dit is nie iets wat oornag sal genees nie. Verwerping, in-die-steek-gelaat-wees is ’n baie diep seer.”
“Sy aanvaar nie wat jy vir haar sê nie?”
Hy sien ongestorte trane in haar oë skitter. “Ek glo nie sy kan al nie.”
Dis ’n rukkie stil tussen hulle. Buite klots die haelsteentjies teen die ruit.
Eindelik sê hy: “Dit het vir my ook gevoel asof sy my verwerp toe sy so skielik met Hannes getroud is … in ’n tyd toe ek …” Hy maak nie sy sin klaar nie. Hy kyk stip na die tee wat hy onder in sy beker skommel voordat hy verder praat. “En toe sy nie eens tyd gehad het om saam met my na Baruch se begrafnis te gaan nie.” Dit is die eerste keer dat hy hierdie woorde hardop teenoor iemand sê.
“Ons het almal so baie vergifnis nodig,” sê Ruwth ná ’n rukkie. Maar hy reageer nie daarop nie.
“Het jy planne vir môre?” vra sy later.
“Nee. Maar ek moet Baruch se suster bel.”
“Dis goed,” sê sy. “As jy vermoed dat hulle Ortodoks is, moet jy miskien liefs tot net ná Pesach wag.”
“Ek weet glad nie of hulle Ortodoks is nie, maar dis moontlik. Wanneer eindig Pesach?”
“Woensdagaand ná sononder.”
“Ja, miskien is dit beter om tot dan te wag.” Hy beduie vaag met sy hand.
“Sondag wil ek weer Tel Aviv toe gaan om by my vriende se kinders en kleinkinders te kom. Hulle word dan begrawe. Die een kleindogtertjie is nog kritiek. Maar ek wil jou graag môre ’n paar dinge gaan wys.”
“Dis Shabbat …”
Sy glimlag en steek impulsief haar hand na hom toe uit. “Dis dinge wat ’n mens op Shabbat kan doen. Shabbat is vir die mens gemaak.”
Hulle ry deur die doodstil Jerusalem tot by die kerk wat oor die ruïnes van die paleis van Kajafas, hoëpriester ten tyde van Jesus se verhoor, gebou is. Dis buite die ommuurde Ou Stad geleë. Hulle staan en kyk na die Olyfberg aan die oorkant.
“Daar is die Tuin van Getsemane,” beduie sy. “Yeshua is daarvandaan hierheen gebring, na die huis van die hoëpriester, Kajafas. Hulle het Hom heel onwettig hier in die nag verhoor. Wat mens nog kan sien, is die ondergrondse selle waar hulle die verhoorafwagtendes in daardie tyd aangehou het. Ek stel nie soveel belang in die mooi kerke wat hulle daar bo-oor gebou het nie, maar ek wil jou graag die kerkers laat sien.”
Marc sê nie veel nie, maar hy gaan saam met haar die baie treetjies af na die kerkers onder die gebou. Hulle is waarskynlik as gevolg van die reën en koue die enigste besoekers daar. Hulle staan in die klam selletjies wat uit die klip gekap is en Marc probeer hom voorstel hoe dit hier vir ’n gevangene moes gevoel het. Dit sou toe stikdonker gewees het. Hy word benoud toe hy daaraan dink.
“Het hulle Hom toe al gegesel?”
Ruwth skud haar kop. “Dit het nog vir Hom voorgelê. Ons gaan nou hiervandaan soontoe. Die Jode het Hom na Pilatus toe geneem omdat hulle nie die mag gehad het om die doodstraf oor Hom uit te spreek nie. Omdat Pilatus geen skuld in Hom kon vind nie, het hy gedink as hy Yeshua laat gesel, sal die bloeddorstige lede van die Joodse Raad tevrede wees en kon hy Hom vrylaat.”
Dié keer hou sy buite die Jaffa-poort stil, en hulle buk albei onder die groot swart sambreel in en loop vinnig die opdraand uit na die poort toe. Daar is oral swaargewapende polisie en die nou straatjies is stil en glad van die dae lange reën. Hy dink aan Rivkah. So tenger in die olyfgroen uniform en koeëlvaste baadjie, swaar geweer oor die skouer, haar welige donker hare in ’n vlegsel onder die baret. Hy moet hard op sy onderlip byt en sy vry hand in sy jekkersak vuis om sy emosies onder bedwang te kry.
Hy volg Ruwth deur die gangetjies van nog ’n kerk en uiteindelik kom hulle by Gábbata uit.
“Hier is Yeshua gegesel,” sê sy stil. Marc kyk na die lig wat oor die geelbruin, diepgegroefde, eeue oue stene val. Sy dui vir hom die slootjies aan waarlangs die bloed van die gegéseldes moes uitvloei. Ook die merke van die speletjies wat soldate gespeel het en nog duidelik in die stene te sien is. Hulle voetstappe klink hol in die groot, leë kerker. “Hier het hulle later ook die pers mantel om sy skouers gegooi, die doringkroon op sy kop gedruk. Hom in die gesig geslaan en op Hom gespoeg.”
“Hoekom!” Dis meer ’n uitroep as ’n vraag.
“Hy was die Pesach-lam, Marc, onthou. Hy moes vir ons oortredings gestraf word. Die straf vir die verskriklike dinge wat nou rondom ons gebeur, het Hy gedra. Ook wat hier in sy verbondsland aangaan – die straf van Jood én Arabier – het Hy gedra. Die straf wat vir ons vrede moes bring, was op Hom. Deur sy wonde het daar vir ons genesing gekom. Dit was die wil van Adonai om Hom te verbrysel en Hom die pyn te laat ly sodat ons wat na Hom toe kom weer heel sou kon word. Verstaan jy dit?”
Marc antwoord nie, hy voel na die sak oor sy skouer. “Gee jy om as ek … die een en ander hier skets?”
“Natuurlik
