восем месяцаў. Аднойчы ў нядзелю, падчас прагулкі, яна схавалася ад гарачыні ў холадзе барочнага сабора ў цэнтры горада, куды ўвогуле заходзіла часта. Яна любіла цішыню гэтага месца – яно нагадвала гамбургскі касцёл, куды вадзіў яе бацька. У адным з бакавых нефаў стаялі высокія рыштаванні. На дошках пад самымі скляпеннямі сядзеў барадаты хлопец з валасамі да плячэй, які заўважыў Надзю і нешта ёй крыкнуў. Потым яшчэ раз, а калі яна не адказала, жвава спусціўся ўніз, сеў побач на касцельную лаву і пачаў заляцацца. Ён аказаўся ўдзельнікам каманды рэстаўратараў з Барселоны, якія ўжо тыдзень аднаўлялі сабор на сродкі ЮНЕСКА, і ўвесь час паўтараў, што «адчувае сябе вельмі адзінокім». Калі ўсхваляваная Надзя выказала прафесійны інтарэс да праекта і пачала выпытваць падрабязнасці, хлопец – хутчэй за ўсё фліртуючы – спытаў, ці не хоча яна залезці наверх, каб «дакрануцца да гісторыі». Вядома, яна захацела. Прычым неадкладна. Кудлаты барадач спачатку не паверыў, але ўбачыўшы, што Надзя ідзе да рыштаванняў, паспрабаваў адыграць назад – высока, маўляў, інструкцыі, у наяўнасці толькі адна каска. Урэшце яна паабяцала, што сходзіць з ім на каву, а можа, нават на вячэру, і ён дазволіў ёй залезці па драбінах на самы верх.
Тады дзякуючы нейкаму залётніку з Барселоны Надзя ў базіліцы Узнясення Найсвяцейшай Панны Марыі ўпершыню ўдыхнула пыл «з-пад уласных пальцаў», і гэта была сапраўдная «язда без рук».
Яна расказвала пра ўсё гэта Якубу неяк мімаходзь, бо не бачыла ў сваёй біяграфіі нічога незвычайнага. Часцей за ўсё нагодай была сапраўдная дробязь: фатаграфія ў якасці закладкі, лісток з календара, пачуты па радыё ўрывак навіны пра месца, дзе яна была, колькі радкоў з песні. Гэтага хапала для чарговага аповеду. І аказвалася, што гэта зусім не дробязь. Яе гісторыі перапляталіся адна з адной, як у шкатулачным рамане, адна з адной вырасталі. Звычайна гэта былі сумныя гісторыі, звязаныя з нейкім няшчасцем, а часам – з пакутай. Але Надзя кампанавала іх так, каб у канцы з’яўлялася надзея.
Радзей за ўсё яна расказвала пра сябе, ды і тое ў асноўным пра хібы, памылкі, страхі, прамашкі і сумневы. Яна знаходзіла сілы смяяцца з сябе, кпіць з няправільных рашэнняў, сурова ацэньваць пэўныя паводзіны. А яшчэ яна ніколі не параўноўвала сваё жыццё з жыццём іншых, бо «хто можа ведаць, пра што іх падарожжы».
Некалькі тыдняў таму Надзі споўнілася дваццаць чатыры. І хоць яны з Якубам былі з аднаго пакалення, жылі ў адным горадзе, вучыліся ў адным універсітэце, мелі адны каштоўнасці і паходзілі з сем’яў інтэлігентаў, іх біяграфіі былі зусім розныя. Нібыта Надзя жыла ў іншым свеце, да таго ж значна даўжэй. Часам Якуб задумваўся, колькі ж яшчэ шкатулак чакаюць, каб іх адчынілі.
Ён узяў у рукі фатаграфію і доўга глядзеў на ўсмешлівую бялявую дзяўчынку. Калі яны былі разам, Надзя часта смяялася і часта паўтарала, што шчаслівая. Але ніколі яна не смяялася так бесклапотна, як на гэтым здымку.
Якубу стала казытліва, калі яе валасы кранулі яго голыя плечы. Ён
