Уйгур. Сайа Михалева

Чтение книги онлайн.

Читать онлайн книгу Уйгур - Сайа Михалева страница 6

Жанр:
Серия:
Издательство:
Уйгур - Сайа Михалева

Скачать книгу

эбиппин. Миэнэ буолан баран тоҕо эрэ аһара барыылаах буолара, оҕо курдук биирдэ көрбүппүнэн-истибиппинэн сөп буолан хаалбакка, тартаран, ытаан-соҥоон туран сайыһан, ыраах-чугас түһүлгэлэри аҕабар мэҥэстэ сылдьан кэрийэбин. Уһун кыһыны быһа киэргэйэ-киэргэйэ ыра санаа буолан харахпар көстөр, түүлбэр киирэн уйгуурдар чыпчаал баҕам эмиэ – ыһыах. Онон борбуйбун көтөҕөөт, ийэм этэринии, «олох да кыыл баран», кымыс үрдүттэн саҕалаан, ыһыахтан ыһыаҕы бэйэм кэрийэр идэлэммитим. Аны атахпынан кыанар буолан, дьон киксэрдэҕин аайы улахан дьону кытта сырсабын. Ол курдук, оскуола эҥин диэҥҥэ ороһуйбакка, толору дьоллоох сырыттахпына, оҕо барыта үөрэниэхтээх диэн халбаҥнаабат ыйаах таҕыста быһыылаах. Мэлэкэ оҕолорун биһигиттэн уонча көстөөх сиргэ баар Түбэй алын кылаастаах оскуолатыгар интэринээккэ олордон үөрэтээри, ньылбы хомуйан ыллылар. Ити уон үс саастаахпар эбит. Онно аан бастаан кинини кытта бииргэлэстэҕим дии – Иэйэни кытта. Кини дьиҥнээҕэ Өлөөнө, Иэлэ диэн ааттаах, ону Иэйэ диэбиттэрэ үйэтин тухары иҥэн сырытта.

      Уһун өрөбүллэргэ, бырааһынньыктарга, учуутал ханна эрэ барбыт кэмигэр, төһө да ырааҕын иһин, тымныыны тымныы диэбэккэ, үөрүүнү кытта дьиэбит, ахтылҕаннаах Мэлэкэбит диэки түһүнэбит. Уол-кыыс диэн тус-туһунан бөлөхтөһөн айанныыбыт. Уолаттар, бара-кэлэ, дьээбэбит батарыа дуо, кыргыттары суолга тоһуйан куттуубут, араастаан хаадьылыыбыт эҥин. Ардыгар, ааҕарга-суруйарга үөрэммиппит үтүөтэ оҥорон, барыларыгар дьаабы баҕайы ыыс ааттары айаммыт, хаарга суруйан хаалларабыт.

      Кыһыҥҥы өрөбүл кэнниттэн дьэ онтубутун Иэйэ учууталга үҥсэн, сир-буор сирэйдэтэлээтэ эбээт. «Ордук Дьаакабылап Уйбаан!» – дии-дии кыһыйан-абаран, саһархай киэҥ харахтарыттан кыым саҕылла сытыырхайан этэ-тыына турара бу баарга дылы. Учуутал миигин дэлби саатырта: атын оҕолорго тэҥнээтэххэ «кырдьаҕаспын», ол да буоллар, «улар курдук хоҥ мэйии» эбиппин өйдөттө, «уҥуоҕум уһун, өйүм кылгас» эбит. Кырдьык, маҥнайгы кылааска үксэ аҕыстаах-тоҕустаах оҕолор үөрэнэн бытырыыскайданар буоллахтарына, икки-үс оннук «кырдьан баран» оскуола паартатыгар олорбут, онтубутун бу күҥҥэ диэри оччо оройдоппокко сылдьыбыт оҕолор баар этибит. Саатар уҥуохпунан ол саҕаттан өндөс киһи буоллаҕым. Учуутал сааскы уһун өрөбүлгэ Мэлэкэҕэ барарбытыгар Дьаакабылап Уйбаан Сэмиэнэбэ Иэйэ тутуурун дьиэтигэр диэри сүгэн тиэрдиэхтээх диэн дьаһайда. Ол туолбутун-туолбатаҕын оҕолор бары туоһулуох буоллулар. Ити түгэнтэн кини биһиккигэ өстөһүү икки, кэтэсиһии икки ардынан дьикти сыһыан саҕаламмыта.

      Күүтүүлээх сааскы кэм харалдьыктан харалдьыкка кылыйа ойон кэлбитин болдьуу, сааскы уһун өрөбүлбүт буолла. Мин, быстыам дуо, учуутал этиитин толоруохтаахпын. Оҕолор да ураты сорудаҕы умнубатахтар, бары Иэйэ биһиккини кэтииллэр. Кыыһым бииргэ үөрэнэр кыргыттарын ортолоругар сааһынан арыый аҕастара быһыылааҕа. Онон урут даҕаны чорбойор бэйэтэ билигин, били үҥсүбүтүн кэнниттэн, олох да баһылыктара буолла. Кыргыттар бары кинини тула көтө сылдьаллар. Өрөбүл иннинээҕи

Скачать книгу