тооромос лэппиэскэ аҕалан уурар. Чэй куттан иһэ олорон, оҕонньор хаҥас диэки одуулаһан кыҥнаҥныыр.
Таһырдьа сылдьар Даайыска: «Хотуой, эһэҥ кэллэ, киир!» – дииллэр. Кыыс түтүөлэнэн кэбиһэр.
Кыыс киирэн оһох кэннинэн хаҥас диэки чуулааҥҥа ааһан дьылыкыччыйар. Оҕонньор муус маҥан төбөтүнэн өрө кэҕис гынар, кэтэҕэ титириир, маҥан мөчөкө бытыга туллараҥныыр.
Чуулааҥҥа киирэн, эмиэ хаһыытыыллар:
– Үөдэн, тугун төттөрүтэй! Таҕыс!
Даайыс оһоҕу иннинэн таһырдьа тахсан сулукуччуйан хаалар. Оҕонньор кэтэҕэ титириирэ, бытыга туллараҥныыра түргэтиир. Күлэрэ, ытыыра биллибэт.
– Оҕонньоор, кыыһыҥ ити баар!
– Ээ, чэ… Ооккобун…
Чэйин иһэн бүтэн баран, бэрт өр төҥкөйөн олорор. Дьон киирэллэр-тахсаллар, айдаараллар. Оҕонньор олорор. Ким билиэй, кини маҥан чөмчөкөтүгэр туох дьон ньуурдара, төһө дьыллар-хонуктар, туох быһылааннар киирэн ааһалларын? Ким да кинини кытта кэпсэппэт, ким да кинини таба көрбөт.
Ол курдук олороон-олорон баран, оҕонньор аргыый туран тахсан барар.
Атахтарын хатыйа үктээн бүдүрүйэ-бүдүрүйэ, хочону туораан, тыа саҕатынааҕы талахха киирэн көстүбэт буолуор диэри, ампаар хабарҕа муннугар сөрүөстэн туран Даайыс эһэтин кэнниттэн одуулаһан хаалар. Онтон уһуутуу тыынар уонна ортоку тарбаҕын төбөтүнэн хараҕын уутун хаһыйа соттуталаан кэбиһэр.
Кырдьаҕас эһэ уонна эдэркээн сиэн сылга биирдэ «көрсүһүүлэрэ» итинэн бүтэр. Оҕонньор баарынааҕар суох буолта ордук биллэр.
– Ээ, бии Туораахпыт баран хаалбыт эбит дуу?! Хотуой, эһэҥ барбыт дии!.. Үөдэн, эҥин буолан сөрүөҥнээн! – диир саҥалар чаҕаарыһаллар.
Дьиэҕэ суох өттө кэнники кэлэн: «Ноо, бу кыыс эһэтин Туорааҕы кытта барсыбатах эбит дуу!» – диэн соһуйар.
Ол киэһэ Даайыс саҥата-иҥэтэ суох мунчааран сылдьар, хара баархат харахтарыгар дириҥ хомолто күлүгэ түһэр.
Бэһиэлэйэп аймах уонча ыаллар. Барыларыгар оҕолор өлөллөр. Ол туһунан маннык ынырык кэпсээн баар.
Былыр кинилэр төрүттэригэр Кээрэкээн диэн улуу ойуун баар эбит. Биирдэ үс түүннээх күн кыыран баран: «Оҕо абааһыта ыт буолан сылдьарын тутаммын кыаһылаан, томторуктаан кэбистим», – диэбит. Онтон ыла Бэһиэлэйэп аймах төрөөн-үөскээн испиттэр.
Биир саас, Амма үрэх халаанын уутунан эҥсиллэн; халҕаһата көһөн ньирилээн эрдэҕинэ, улуу Кээрэкээн өлөр кэмэ кэлбит.
Өлөрүгэр кэриэс эппит:
– Мин «Уус Хайатыгар» көмүллэр ыйаахтаахпын. Сибилигин уҥуоргу кытыыга тахсан охтуоҕум. Сүүрүгү өрө көрдөөн булаҥҥыт көмөөрүҥ. Быарым туһунан кэнэҕэс үс салаалаах хатыҥ мас үүнэн тахсыаҕа. Ыт абааһы босхолонор күннээх буоллаҕына, миигин иккиһин төрөтөөрүҥ. Кинини мин эрэ туттахпына тутуом. Мин уҥуохпар үүммүт хатыҥ анныгар аас тэлгэхтэри тэлгэтэн, арыылаах-суораттаах кытыйалары кэккэлэтэн баран оҕото суох эдэр дьахтар сөһүргэстээн олордун. Оччоҕо биир кытыйаҕа ооҕуй үөн түһүөҕэ. Ону суораттары лөглү баһан ыйыһыннаҕына, мин иккиһин төрүөм. Бар дьоммун, хаан аймахтарбын өлүүттэн быыһыаҕым.
Өлөрдүү
