эмээхсинтэн ураты ким да суоҕун курдук уу чуумпу. Кыргыттар балаҕан хаҥас муннугар чөмөхтөһөн тураллар. Сүөдэр уҥа ороҥҥо санаарҕаабыт курдук олорор.
Эмээхсин Маайаны туппахтаан, бигээн көрөн баран кыргыттары соруйар:
– Хотуйдаар, чэйдэ сылытыҥ! Оҕолорум суолтан сылайан-элэйэн кэлбиттэрэ буолуо.
– Мин чэй өрүөм, – диэт хатыҥыр, кубарыйбыт хааннаах Балбаара кыыс күөх чаанньыкка уу кутан туруорар, оһоххо мас быраҕар. Сотору дьон киэһээ аһылыктарыгар хааһы өрүнээри, солуурдарын эмиэ уот аттыгар туруораллар.
Маайа бу Сөдүөччүйэ эмээхсини хайдах эрэ аан бастааҥҥыттан сөбүлүү көрдө. Суол устатын тухары Сүөдэриттэн бу эмээхсин кэпсээннэрин истибит буолан, кинини бэрт өрдөөҕүттэн билэр курдук санаата.
Балбаара кыыс уокка туруорбут чаанньыга саҥа сылыйан сыыгынаан эрдэҕинэ, эмискэ тас аан аһылла түһэр да, тойоннорун илдьиккэ сылдьар уола Малаанай Ньукулай сирэйэ мылтас гынар:
– Сүөдээр, тойонуҥ ыҥыртарар. Бэрт түргэнник, сип-сибилигин киниэхэ тахса охсуоҥ үһү!
– Бэйи, чэйдээн тамахпын сиигирдэ түһэн баран… – диэн Сүөдэр этэн эрдэҕинэ, Малаанай ситэ этиппэт.
– Эн өссө чэйдии олорууһуккун дии?.. Тойонуҥ көһүтэн олорор, тахса оҕус!
Дьаакыбылап кулуба Малаанай Ньукулайы, ыгымын, түүрэ тутарын иһин сөбүлээн, сорук-боллур уол оҥостубута. Баайдар маннык уолларын «бөтөспүт» диэн киһиргэтэн ааттааччылар.
– Сүөдээр, тойонуҥ ыҥыртарар буолтун кэннэ таҕыстаҕыҥ дии, – диир Маайа.
Сүөдэр Малаанайы кытта барсаары дьиэ иһиттэн тахсар. Кини кэнниттэн аан сабыллан «лап» гына түһэр. Маайа, соҕотох хаалан, кэри-куру буолан олорор. Кыргыттар хаҥас диэкиттэн дьэ тахсаллар, Маайаттан харахтарын араарбаттар.
– Сүөдэри… кулуба мөҕөрө буолуо.
– Ол тоҕо мөҕөрүй?
– Атын илдьэ бара сылдьыбытын иһин, – диир Балбаара кыыс.
– Э-э, баҕар, мөҕүө суоҕа. Кэргэн аҕала барбыт киһи ыраах сиргэ сатыы барыа дуо?! – диир Малаанньыйа кыыс.
Балбаара чаанньыгы уоттан таһааран, остуолга уурар, долбууртан биир үрүҥ чааскыны аҕалар, хаппыт лэппиэскэни, тоһута тутан баран, ылтаһын тэриэлкэҕэ уурар.
– Чэ, Маайа, чэйдээ!
Маайа, аччык буолан, аһыан баҕарар да, хайдах Сүөдэрэ суох соҕотоҕун аһыы олоруой?
– Бэйи тохтооҥ, Сүөдэр киирдин, бииргэ чэйдиэхпит.
Маайа кэргэнин Сүөдэри көһүтэ сатыы олорор. Оо, көһүттэххэ, өр да буоллаҕа!
Сылгыһыт Сүөдэр тойонун аах дьиэлэригэр киирбитэ – Дьаакыбылап оҕонньор аан хоско кинини көһүтэн соҕотоҕун олорор.
Сүөдэр киирэн, «тойонум туох диир» диэн, саҥата суох көһүтэн турбахтыыр. Дьаакыбылап, күрдьүөттээбит оҕус курдук, кыыһыран богдойбут, тугу да саҥарбат.
Сүөдэр өр тулуйан саҥата суох турбат. Тэпсэҥнээмэхтээн баран:
– Кэллим… Туохха ыҥыртардыҥ? – диир.
– Ноко-о, ойох сүгүннэрэн кэллэ дэһэллэр, ол кырдьык дуо?
Сүөдэр
