Krzyżacy. Henryk Sienkiewicz

Чтение книги онлайн.

Читать онлайн книгу Krzyżacy - Henryk Sienkiewicz страница 89

Krzyżacy - Henryk  Sienkiewicz

Скачать книгу

(daw.) — zostać przy nim.

712

jeno (daw.) — tylko.

713

Ostatnie Sakramenta — spowiedź, komunia święta (wiatyk) oraz namaszczenie chorych, przyjmowane łącznie w przypadku zagrożenia życia.

714

kwarta — dawna miara objętości, ok. 1 litra.

715

opat — przełożony w męskim zakonie kontemplacyjnym.

716

olbor (daw.) — opłata za prawo eksploatacji kopalni kruszcu, wnoszona do skarbca królewskiego.

717

fara, kościół farny — miejski kościół parafialny.

718

skórznie — skórzane buty z wysokimi cholewami.

719

szwargotać — mówić w niezrozumiałym i/lub nielubianym języku, zwł. po niemiecku.

720

pażerny — dziś popr.: pazerny.

721

bez (daw.) — przez.

722

żeleźce (daw.) — grot.

723

drzewiej (daw.) — dawniej.

724

gwarek (daw.) — górnik.

725

Władysław I Łokietek — (ok. 1260–1333), król Polski od 1320, przedtem długo walczył o zjednoczenie kraju po okresie rozbicia dzielnicowego.

726

fara, kościół farny — miejski kościół parafialny.

727

tur — wymarły dziki ssak z rzędu parzystokopytnych.

728

Władysław II Opolczyk (Ruski, Naderspan) — (ok. 1330-1401) książę opolski, znakomity administrator, prowadzący politykę prowęgierską. W roku 1391 skonfliktowany z Władysławem Jagiełłą, który pozbawił go lenn na terytorium Polski,

729

synowiec — syn brata.

730

odkazywać (z ros.) — odpowiadać.

731

somsiad — dziś popr.: sąsiad.

732

żeleźce (daw.) — grot.

733

raić (daw.) — zalecać.

734

barć — wydrążony w drzewie ul dla leśnych pszczół.

735

na księżej grudzi — nie żyje (dosł.: leży w ziemi koło kościoła).

736

zadzierzysty — charakterny.

737

jeno (daw.) — tylko.

738

roków (gw.) — lat.

739

ułomić (gw.) — złamać.

740

frasunek (daw.) — smutek.

741

toporzysko — drewniany uchwyt siekiery bądź topora.

742

Witold Kiejstutowicz, zwany Wielkim — (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle.

743

bitwa nad Worsklą — stoczona w połowie sierpnia 1399 między wojskami rusko–litewskimi dowodzonymi przez wlk. księcia Witolda, wspierającymi starającego się odzyskać władzę Tochtamysza a Tatarami pod wodzą Edygeja. Litwini ponieśli klęskę.

744

Edygej — (1352–1419) dowódca tatarski, podwładny Timura, potem chan Złotej Ordy.

745

obces — tu: dążąc do bezpośredniego starcia.

746

bojarzyn a. bojar — rycerz, szlachcic ruski, wołoski lub litewski.

747

otrok (daw.) — chłopak.

748

siła (daw.) — wielu.

749

Spytko z Melsztyna — (1364–1399), wojewoda krakowski, poległ w bitwie z Tatarami nad Worsklą.

750

cześnik (daw.) — dostojnik dworski, pierwotnie urzędnik dbający o zapas wina na dworze.

751

wielki kniaź — Witold Kiejstutowicz, zwany wielkim (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle.

752

kierz (daw.) — krzak.

753

ćma (daw.) — mrowie, tłum.

754

Tawań — wyspa na Dniestrze.

755

łęg — podmokła łąka.

756

jucha — krew; tu: określenie osoby krewkiej, tj. energicznej i skłonnej do gniewu.

757

niewód — sieć rybacka złożona ze stożkowatego worka i dwóch skrzydeł służących do zagarniania ryb.

758

osęka (daw.) — bosak.

759

rybitwa (daw.) — rybak.

760

strona (daw.) — okolica.

761

krzcił — dziś popr.: chrzcił.

762

nawidzieć (daw.) — lubić, kochać.

763

szczebrzuch — słowniki podają znaczenie: wiano panny młodej. Sienkiewicz prawdop. skontaminował to ze słowem „brzeszczot”.

764

paniątko — tu: dziecko.

765

Fryz a. Fryzyjczyk — mieszkaniec Fryzji, krainy nad Morzem Północnym, obecnie stanowiącej pogranicze Niemiec, Danii i Holandii.

766

Скачать книгу