nadal charakteryzuje się niższym statusem zawodowym, a wśród nisko wykwalifikowanych pracowników mobilnych pojawiają się nowe formy zatrudniania: podwykonawstwo (zakładanie własnych firm w niskopłatnych zawodach, np. taksówkarzy), zatrudnienie dorywcze i prace tymczasowe, które charakteryzują się brakiem zabezpieczenia społecznego i gwarancji zatrudnienia (Castles, Miller 2011, s. 278, 288). Rozwija się również nieformalny rynek pracy, na co największy wpływ ma rosnąca nielegalna imigracja (Castles, Miller 2011, s. 292).
Po rozszerzeniu UE w 2004 r. delegowanie pracowników fizycznych do pracy nad konkretnymi projektami za granicą przez ich krajowych pracodawców zyskuje coraz większe znaczenie i stanowi kolejną formę mobilnego zatrudniania odróżnianego od klasycznej migracji. Grupy pracowników z konkretnego państwa mieszkają razem w pobliskich lokalach tymczasowych i po zakończeniu projektu przenoszą się do innych lokalizacji lub wracają do domu. Jak wskazuje E. Caro i współpracownicy (2015), uwarunkowany pracą i zdominowany przez pracodawcę charakter świata społecznego pracowników delegowanych za granicę przyczynia się do ich segregacji w społeczeństwach przyjmujących i wzmacnia segmentację na europejskim rynku pracy. Delegowani pracownicy mają pewne cechy charakterystyczne dla transnarodowych migrantów: mieszkają przez ograniczony czas w jednym lub wielu krajach, ich proces migracji jest zorganizowany przez pracodawcę i często powstrzymują się od zmiany miejsca zamieszkania. Mając zakwaterowanie i wyżywienie zapewnione przez pracodawcę, podejmują bardzo ograniczone interakcje ze społeczeństwem przyjmującym i raczej nie przechodzą na lokalne rynki pracy. Delegowani pracownicy rzadko zabierają ze sobą rodziny. W konsekwencji ich życie nadal koncentruje się na kraju ojczystym, a wiele z nich ma specyficzne aspiracje związane z ojczyznami. Coraz tańszy transport stymuluje mobilność geograficzną, a niedroga komunikacja łagodzi skutki psychologiczne rozstania. Pracownicy delegowani zazwyczaj utrzymują silne więzi z rodzinami w domu i nadal biorą udział w podejmowaniu decyzji dotyczących rodziny, co pomaga im czuć się mniej oderwanymi od dotychczasowego rodzinnego życia.
2.6. Konkluzje
Międzynarodowa migracja jest złożonym zjawiskiem, które dotyka wielu aspektów funkcjonowania globalnego rynku pracy. Jest to termin obejmujący różne ruchy i sytuacje, w których biorą udział zarówno pracownicy o najwyższych kwalifikacjach, jak i ci zajmujący najniższe stanowiska. Globalizacja i wzrost mobilności powodują, że migracje obejmują coraz więcej państw i ich obywateli. Jednak pojawiają się duże trudności w zdefiniowaniu i zmierzeniu poziomu tego zjawiska w skali całościowej w odniesieniu do poszczególnych grup migrantów – pracowników migrujących, uchodźców i osób ubiegających się o azyl. Na rynku pracy pogłębiająca się migracja i mobilność pracowników powoduje pojawienie się, obok tradycyjnych migrantów i ekspatriantów korporacyjnych, nowych grup: samoinicjowanych ekspatriantów, „nomadów” realizujących swoją globalną karierę, studentów międzynarodowych i wirtualnie mobilnych pracowników, którzy mogą wykonywać pracę w dowolnym miejscu na świecie. Wśród mobilnych osób zajmujących niższe stanowiska rośnie liczba pracowników delegowanych zatrudnionych przy pracach dorywczych i tymczasowych, niestety również zatrudnionych nielegalnie.
Wskazane zróżnicowanie wzorów migracji i mobilności międzynarodowej powoduje poważne zmiany we współczesnych społeczeństwach związane ze zróżnicowaniem poziomu asymilacji cudzoziemców i rosnącym znaczeniem wielokulturowości zasobów pracy, które dotyczą nie tylko organizacji globalnych, lecz także coraz szerszej grupy lokalnych pracodawców.
Bibliografia
Andresen M., Bergdolt F., Margenfeld J., Dickmann M. (2014), Addressing international mobility confusion – developing definitions and differentiations for self-initiated and assigned expatriates as well as migrants, „The International Journal of Human Resource Management”, t. 25, nr 16.
Bonizzoni P. (2018), Looking for the Best and Brightest? Deservingness Regimes in Italian Labour Migration Management, „International Migration”, t. 56 (4).
Cairncross F. (1997), The Death of Distance: How the Communications Revolution Will Change our Lives. Harvard Business School Press, Boston.
Caro E., Berntsen L., Lillie N., Wagner I. (2015), Posted Migration and Segregation in the European Construction Sector, „Journal of Ethnic and Migration Studies”, t. 41, nr 10.
Castles S., Miller M.J. (2011), Migracje we współczesnym świecie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Giddens A. (2012), Socjologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Global Migration Indicators 2018 (2018), Global Migration Data Analysis Centre (GMDAC), International Organization for Migration.
Górny A., Kaczmarczyk P. (2003), Uwarunkowania i mechanizmy migracji zarobkowych w świetle wybranych koncepcji teoretycznych, „Prace Migracyjne” nr 49, Instytut Studiów Społecznych UW, Warszawa.
Grzymała-Kazłowska A. (2013), Ku socjologii mobilnego społeczeństwa? Rozwój nowych koncepcji migracji i integracji a socjologia, „Studia Socjologiczne”, nr 3 (210).
ILO global estimates on migrant workers (2015), International Labour Office, Geneva.
Kryńska E., Kwiatkowski E. (2013), Podstawy wiedzy o rynku pracy, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Kumpikate V., Zickute I. (2012), Synergy of Migration Theories: Theoretical Insights, „Engineering Economics”, nr 23 (4).
Massey D.S. (2015), A Missing Element in Migration Theories, „Migration Letters”, t. 12, nr 3.
McNulty Y., Brewster Ch. (2017), Theorizing the meaning(s) of ‘expatriate’: establishing boundary conditions for business expatriates, „The International Journal of Human Resource Management”, t. 28, nr 1.
Migracje. Ujęcie interdyscyplinarne (2017), red. T. Domański, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Mourao P.R., Ercolano S., Gaeta G.L. (2017), Are there electoral cycles of emigration? An empirical investigation based on European data, „International Migration”, t. 56 (3).
Przytuła S. (2015), Migrants, Assigned Expatriates (AE) and Self-initiated Expatriates (SIE) – Differentiation of Terms and Literature-Based Research Review, „Journal of Intercultural Management”, t. 7, nr 2.
Strzelec G. (2018), Samoinicjowana ekspatriacja a makrotrendy kształtujące międzynarodowy rynek pracy, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 511.
Verwiebe R., Wiesböck L., Teitzer R. (2014), New forms of intra-European migration, labour market dynamics and social inequality in Europe, „Migration Letters”, t. 11, nr 2.
World Migration Report 2018 (2018), International Organization for Migration (IOM).
Wright Ch.F., Groutsis D., van den Broek D. (2017), Employer sponsored temporary labour migration schemes in Australia, Canada and Sweden: enhancing efficiency, compromising fairness?, „Journal of Ethnic and Migration Studies”, nr 43 (11).
Rozdział 3
Wymiary i poziomy analizy różnorodności
Sylwia
