toffies, suster?” Hy korrel na my, een oog geskreef teen die son.
Ek stap na die kafeetjie se glasvenster en druk teen die ruit. “Daai toffies.”
“O! Suster ka mos gesê het suster soekie Sunrise.”
Hy staan lui op en sluit eers oop. Tel die lekkers af en gooi dit in ’n bruin kardoes. Dan gooi hy die geld in ’n laai en kom uitgestap. Nadat hy gesluit het, oorhandig hy die bruinpapierpakkie.
“En waantoe gaat suster op hierie vrekkerige Dinsdag?” Hy gaan sit weer langs die pomp.
“Ek’s op pad Kliprant toe. Kan jy my sê hoe laat dit is?”
“Dis nou al voor drie. Kliprant, sê suster? Jo, jo! Dan sal suster mos stokoud raak hie! Die pad kry eerste liewe hie na Vrydag se kante toe.”
“Ek sal maar daar teen die pad gaan sit. Miskien is ek vandag gelukkig.”
“As suster wil, moet suster ma so maak. Ma ek wietie of suster vadag sal wegkommie.”
“Kan ek maar water kry, in hierdie botteltjie?”
Toe hy knik, vat ek die kleinerige koeldrankbottel wat op die pomp staan, gaan spoel dit uit en maak dit vol water.
Ek stap aan pad toe. Die wind waai nie so sterk nie, maar dis ysig. So ’n droë koue, soos ek die winters van die Suurvlakte onthou.
By die afdraai na Kliprant gaan ek op die klompie rotse sit. Ek onthou hoe Pa altyd vir meneer Bertus hier laat stop het sodat die kinders hulle blase kon leegmaak agter hierdie einste rotse. Dis nou as die vakansie verby was en ons moes teruggaan na Kliprant se skool toe. Voor ons sak en pak Draairivier toe getrek het.
Ma sou altyd tussen die suurgras en vaal bossies rondloop, en dan terugkom met ’n groen bossie wat sy kalkoenbos of bitterbos genoem het. Glo baie goed vir griep en verkoues.
Die pad lê asvaal en doodstil voor my. Dit verdwyn oor die bult, waar kokerbome in ’n bondel groei asof hulle daar geplant is. Ek skrik toe iets langs my wegskarrel. Dis ’n erdmannetjie met sy bruin pels en stert wat alewig in die lug staan.
Die diertjie hardloop ’n ent weg en gaan staan dan op sy agterpootjies. Hy lig sy stert en kyk om hom rond voor hy oor die pad koers kry. Ek voel lus om te skree soos toe ek nog ’n kind was: “Erdman, erdman, jou stert val af!”
Maar my kop begin draai so skielik dat ek aan die rotse moet vashou. Opeens is die styfheid terug in my litte, en my neus brand soos vuur. My lyf rittel en bewe van die koue. En ek weet sonder twyfel: ek is besig om vrek siek te word.
Hoofstuk 4
_____________
1955
Een vir een glip die Desemberdae verby. By die huis is daar nie veel om te doen nie. Net ’n knoop wat aan Gert se broek gewerk moet word, en dit gaan ek beslis nie doen nie – Ma kan maar.
Vroegmiddag vat ek ’n sny brood vir die eende en stap af dam toe. Ek kyk in die rigting van die Groothuis. Daar is nog geen teken van Ma wat terugkom van die werk af nie.
Dan merk ek iemand op die boonste verdieping. Sy sit en kyk deur die venster, maar ek kan nie uitmaak of sy vir mý kyk nie. Van hier af kan ek twee goue vlegsels sien, en dat sy baie mooi is.
Ek skreef my oë om beter te sien. Wie sou dit wees? Nie Elsie of Jana nie, hulle het rooi hare soos hulle ma. Ek lig my hand in ’n groet, maar die meisie staar net.
By die dam gaan lê ek plat op my maag en krummel die brood in die water. Die eende, vier grotes en drie kleintjies, dryf rustig nader en pik die krummels op.
Ek strek my op die kweek uit en staar in die bloekom se takke op. Wie sou die meisie met die goue vlegsels wees? Ek kan nie onthou dat Ma al van so iemand gepraat het nie. Dalk is dit ’n kuiergas vir die vakansie. Sy lyk of sy nog op die skoolbanke hoort. Mevrou Rita het ’n ouer suster in die Kaap en dié het groot kinders, so dis seker ’n niggie. Meneer Bertus het nie broers of susters nie.
Daar was iets aan die mooi gesig wat nie gepas het nie, besef ek. Leed?
Ja, ek kan sweer die meisie het hartseer gelyk. Hoekom sou sy so alleen daar sit?
Ag, Sanna, los nou! raas ek met myself. Jy het groter probleme as dit. Soos dat Gert enige tyd vir Johannes kan vertel jy is smoorverlief op hom. Waar gaan jy dán wegkruip?
Ek knyp my oë toe. Ek spring sowaar van daai hoë wal by die donga af waarteen Ma ons altyd waarsku!
Die wind ruis saggies deur die biesies, en ek kan voel ek raak lomerig. Sou die meisiekind met die geel hare hierdie skuilplek ken? Dis so koel en rustig hier, veral as jy nie gesien wil word nie.
Ek sit met ’n sug regop. Ek moet huis toe gaan, Ma is seker al daar. Die meisiekind en hoe sy hier gekom het, het niks met my te doen nie. Hulle is wit en ons bruin en daar is perke – dis hoe ons grootgemaak is, en ek het al opgehou wonder en vra hoekom.
Op pad verby die Groothuis kan ek nie help om weer na die venster te kyk nie. Maar die gordyne is nou toe en dis doodstil.
By ons huis is dit ook nog stil. Ek skrik toe ek die tyd op die wekker in Ma-hulle se kamer sien. Dis al ná vier.
Nadat ek vuur gemaak en koffiewater opgesit het, gaan ek op die waterdrom sit. Hier langs die huis is dit koel, en ek luister ingedagte na die geluide wat my voete teen die drom maak.
“Ek is bly jy’t al vuur gemaak,” praat Ma skielik agter my.
“Haai! Ek het Ma nie sien aankom nie!” Ek spring van die drom af en vat die sak by haar. “Wat is hierin, Ma?”
“Dis vet, Sanna, wat jy nou gaan uitbraai. Ons gaan vanaand kaiings en stywepap eet, wat jy ook gaan maak.” Sy druk haar wysvinger teen my neus en knipoog vir my.
“Lekker! Is Ma moeg?” vra ek, want sy lyk bleek.
“Doodmoeg, kind. Ek gaan bietjie skuinslê tot Pa-hulle hier is.”
Ek sit die vet in ’n skottel, vat die vleismes om dit te kerf en gaan sit op die bankie voor haar deur.
Ná ’n rukkie vra ek: “Slaap Ma?”
“Nee … Hoekom vra jy?”
“Ek wonder sommer of mevrou Rita-hulle enige gaste vir die Kersvakansie het?”
“Hulle kry mos nooit gaste nie. Dis net mevrou dominee wat soms ’n draai op die plaas maak.”
“Nou wie is die meisiekind met die geel hare dan wat ek vandag gesien het?”
Eers maak Ma haar oë oop en dan lig sy stadig haar kop. “Waar het jy haar gesien?”
“Toe ek afstap na die eende toe, het sy in die kamervenster bokant die sitkamer gesit. Sy het so hartseer gelyk.”
Vir ’n lang tyd is Ma stil terwyl sy na die oorkantse muur kyk. Verbeel ek my of lyk sy ook nou hartseer?
“Ek
