Willem antwoord nie, en aan sy pa se gesug weet hy sy pa verwag ook nie regtig ’n antwoord nie. Wiskunde is nie in die jonger Van Vuurens se bloed nie.
“Ons moet maar môre vroeg by meneer Van Rensburg ’n draai maak en hoor wat gaan vir wat,” sê sy pa later.
Willem bly stil. Dit lyk of sy pa nie agtergekom het die briefie is al drie dae oud nie.
Die lawaai in die kombuis het opgehou. Iemand sit die kombuislig af en dis nou pikdonker op die agterstoep. Willem hoor krieke in die naaste blombedding. Flip steun in sy slaap.
“Skink maar vir Pa nog ’n nightcap, en speel vir my ’n CD van Nana,” verbreek sy pa die stilte.
Willem gaan haal die drankie en die draagbare CD-speler. Hy prop dit by die muurprop op die stoep in en sit ’n CD van Nana Mouskouri op. Sy pa se gunsteling.
Sy pa sug van genoegdoening terwyl hy ’n sluk van sy drankie neem. “Aag, maar die vrou sing mooi. Sy is sweerlik een van Griekeland se nasionale bates.”
Willem sit op die stoeptrappie en kyk na die donker en na sy ma se kruietuin wat hy net vaagweg kan uitmaak. Dit ruik na allerhande vreemde goed. Coenie se rondawel langs die vyeboom is donker. Hy is seker by Marietjie.
“Ja, wat, die ou lewe,” sug sy pa.
Toe die CD stop, staan sy pa op en gaan staan in die kombuisdeur. Hy skakel die lig aan. Hy draai na Willem en staan ’n ruk na hom en kyk.
“Jy kan dalk nie somme maak nie, maar ek is seker jy kan eendag vir die Springbokke uitdraf as jy jou kant bring. Skrumskakel. Jy’s ’n natural.”
Willem se maag trek op ’n knop. Hy loer na sy pa wat in die kombuis verdwyn. Hy wonder verbaas wanneer sy pa so kort geword het.
2. Die dooie argitek
“Delila” maak Willem wakker, soos elke oggend die afgelope twee weke. Of dis iets wat soos “Delila” moet klink.
Bieep-bieep-bieep-bieep soos trappe van laag na hoog, en dan weer bieep-bieep-bieep-bieep van hoog na laag. Dis ’n onaardse gekerm en dis vals en dis verskriklik. Willem kreun en druk sy kop onder sy kussing in.
Coenie en sy beuel, soos sy pa dit noem. Coenie sien sleg en kan skaars ’n rugbybal op ’n rugbyveld raaksien, wat nog van vang. Daarom hóéf Coenie nie rugby te speel nie. Coenie ontgin nou ander talente, het sy ma een aand vir tannie Snip oor die foon gesê. Soos in die skool se blaasorkes, waar Willem vermoed Coenie nie sommer ’n verlore talent sal opspoor nie.
Nie ’n kadetorkes nie, sê Coenie gewoonlik vir enigiemand wat vaagweg belangstel. Blaasorkes. Ons marsjeer nie. Ons gee actually uitvoerings en so aan. Ons sit.
Die instrument is groot en silwer en ’n mens blaas daarop. Die ding het ’n naam wat Willem nie kan onthou nie en nie wíl onthou nie, want Coenie oefen soggens voor skool in sy rondawel wanneer normale mense nog slaap.
Dit klink vir Willem of Coenie nie lekker regkom met die beuel nie. Dis ’n wonder dat die Palworthies van langsaan nog nie oor die muur gegil het nie, hulle moet mos ook kan hoor. Willem kan sien sy ma en pa byt ook soggens op hulle tande oor die lawaai wanneer almal toustaan vir die badkamer. Hy kan nie dink dat daar iemand anders op hierdie aarde is wie se dag só begin nie.
Dis net Franna: “Maak stil daai mens! Druk ’n mieliestronk in die ding! Kan julle nie hoor dis vals nie? Ek kan nie wag om van hierdie huis af weg te kom nie!” Deur die badkamervenster.
Maar niemand anders sê iets nie. Dis net Lydia wat Coenie se lawaai waardeer; sy dans in die kombuis op die maat daarvan.
Willem het eenkeer sy pa vir sy ma hoor sê: “Die arme Coenie. Ek dink nie die kind is die skerpste potlood in die pakkie nie.”
“Sies, Hans,” het sy ma gesê, “die kind het ’n hart van goud.”
Coenie is oukei, dink Willem. Dis net Coenie wat vir Franna sal sê: “Pick your own size.” Dis net Coenie wat weet hoe om met Franna te werk, want hy is groter en sterker as Franna.
Willem loop kombuis toe vir ontbyt. “François,” hoor hy sy ma sê, “dis vandag jou beurt. As ek eenuur van die slaghuis af kom, wil ek jou varkhok pak.”
Willem sien Franna se kop ruk effens.
“Ek sal self my kamer regpak, Ma.”
“Nee, jy sal nie.”
“Ek belowe ek sal, Ma. Saterdag. Ek hou nie daarvan dat Ma in my goed krap nie.”
“François, ek gaan vanmiddag jou kamer ordentlik regpak en skoonmaak. Mense sê graad 11 is selfs moeiliker as matriek – vra maar vir Coenie. Jy kan nie leer as jou kamer só lyk nie. En ek sal nie in jou goed krap nie. Wat het jy in elk geval om weg te steek?”
“Niks nie, Ma.”
Willem glimlag leedvermakerig vir Franna. Hy dink sy broer steek meer as net sigarette in sy deurmekaar kamer weg.
Terwyl hy sy boeke in sy tas pak, kom staan Franna met ’n groot, bruin, toegeplakte koevert in sy deur. Hy kyk in die gang af en glip vinnig by Willem se kamer in. Hy maak die deur toe.
“Jy moet dié vir my in jou kamer bêre tot môre.”
“Ek sal nie.”
“Jy sal, want anders vertel ek vir Pa jy het twee weke laas rugby geoefen. En as jy dit oopmaak, vertel ek éérs vir Pa jy oefen nie meer rugby nie en dán donner ek jou dood.”
Hoe weet hy van die rugby? dink Willem verslae. Hy vat die koevert sonder ’n woord. Franna verdwyn met sy rugsak oor sy skouer gangaf.
Willem bekyk die koevert. Dis deeglik toegeplak. Daar is nie ’n manier hoe hy dit kan oopmaak sonder dat Franna sal weet nie. Hy is nie seker wat daarin is nie, maar hy is darem nie stupid nie, al kan hy nie wiskunde doen nie. Hy hou die koevert by die venster teen die lig. Dit lyk soos tydskrifte. Hy dink hy sien iets: ’n meisie met nie baie klere aan nie.
Hy druk die koevert onder die mat in, onder die deel wat onder sy bed is. Sy pa toet ongeduldig in die oprit.
Hulle ry in stilte skool toe.
“Ons moes eintlik eers ’n afspraak gemaak het,” sê Willem.
Sy pa antwoord nie; hy toet vir iemand wat voor hom indraai.
Willem wonder of daar ’n briefie oor die rugby ook gaan kom.
Die koerantplakkaat teen die boom regoor die skool se ingang sê ’n bekende argitek is in sy slaap oorlede.
By die hoofhek keer die wag hulle voor.
“Magtig, man, ek is haastig!” sê sy pa. “Ek kan nie heeldag hier rondhang nie. Ek het ’n besigheid om te bestuur!”
Die wag laat hulle
