vir dood. Nogtans het dit haar gedagtes minder traag laat voel as ’n oomblik tevore in die derde-klippie-van-die-son-hitte. Die geraas en beweging van die massa voëls was verblindend.
Ginkelsnoek het haar hoed laag afgetrek en met haar kop op haar arms gelê. Rooi modder het die water gekleur waar haar vingers ingedagte getrommel het. Dit het van die diertjies se pootjies af gekom.
Daar was musiek in haar kop. Nie woorde nie, meer soos strepe klank. Alle geluide in die natuur is presies gekoördineer, al kan die gewone mensoor dit nie onderskei nie. Ginkelsnoek se ore hoor soms verder. Mos van die wag. En die soek.
As mens alles sou opvang wat jy in ’n paar oomblikke in die natuur hoor, stadig uitrek en musikaal op ’n skaal omskryf, sou jy duidelik kon sien dat wat vir die ongeoefende oor soos gekwetter klink, eintlik geharmoniseer is. Selfs die kriek of sonbesie se onophoudelike klank het ’n presiese ritme, dis net te vinnig om deur normale gehoor opgevang te word. Mense vra Ginkelsnoek soms hoe sy dit weet, maar sy kan nie verduidelik hoe nie.
Dit is net.
Die lied in en om haar se lyne het saamgevloei in ’n brander wat haar reënboë teen haar toe ooglede laat sien het. The darkness behind closed eyes. Die lenslose wyse op die dak van daai jollie bus het vertel dat hy vermoed die donkerte om ’n mens is niks dikker as die dunste sluier nie. Dat daar anderkant dit net Lig is, maar dat die Donkerte ons fool om te dink ons hoort almal in die duister.
Ek is na aan versuip, het sy sonder emosie gedink.
Scarlet, darling, want to cross the Barrier?
Nee, wat, teen die tyd dat haar pa-hulle haar lyk kry, sou sy so vol voëlmis wees dat hulle koppies guano van haar sou kon afskep. Dis net nie quite striking genoeg vir ’n laaste indruk nie.
Die woestyndiere weet myle ver van die water. Dié wat vlieg, sien die weerkaatsing. Ander ruik dit. Die ongewone vogtigheid prikkel al hul sensors. Wanneer sy en die hond stop om te eet, gooi sy altyd ’n bietjie water uit in ’n rotsholte. Binne tellings sal perdebye of selfs ’n voëltjie daarop afduik om te kom drink. Mooi.
Waterhondjies in ’n leë koffiefles opgeskep. Dis met dié dat sy toe ook per ongeluk ’n paddavissie vang. Besluit om dit vir Ma te gee. Miskien sou Ma dit in die vet bottel bo-op die yskas grootmaak. Of dalk vir haar katte voer? Ma’s het nie noodwendig nurturing persoonlikhede nie.
Blink geverfde pampoene. Hulle lyk soos versteende, uitgerekte meidetieties. Kristelike huise op die platteland stal almal iets uit in een hoek van die sitkamer. Of in die ingangsportaal as daar een is. Vir decoration. Een pampoen vir elke bekeerling uit die lokasie. Ook ornamentjies. Gemaak in huisvrou-keramiekklasse. Op Ginkelsnoek se tannie se rak staan ’n boesmankop. Korreltjieshare gemaak met klei wat deur ’n sif gedruk word. Werk goed. Lyk amper of die persoon iets van kuns weet.
Die wasmasjien skud-en-ruk in die waskamer. Dis regs langs die oopplankombuis. Die geluid maak Ginkelsnoek rustig.
Soos die gesus van die aia toe sy nog ’n klein dogtertjie was en op haar rug rondgedra is. Aia het begeer om ’n Volla te besit. Ma het toe maar vir Aia geleer bestuur op die vliegveld, waar Ginkelsnoek en SyWatDroom ook later geleer het. Een houvas die trok se stuurwiel, Ma roep instruksies bo-oor die lawaai en die ander suster hang by die venster uit om te waarsku teen inkomende vliegtuie. G’n wonder hulle is almal geneig om in die lug op te kyk as hulle ’n draai wil vat nie.
Die sitkamer het twee stelle, gemeng. Een baie oud en die ander gewoonweg oud. Dit gaan nuut oorgetrek word sodra daar ietsie ekstra is. Oom Boekevat het self die huis gebou. Tannie het ontwerp. Nou is die stoep te kort. Hier en daar draai ’n muur met ’n onverklaarbare angle. Gesellig.
Naweke weg van die universiteitslewe gee haar weer perspektief. Dis wat Ginkelsnoek vir Oom ná aandgodsdiens sê. Naaste dorp is Garies. Waar die stof twee meter hoog aan albei kante van die pad groei. Tannie doen net een keer ’n maand inkopies. Vries die brode of bak self.
Een keer ’n jaar vat hulle die Ventertjie met die roeskolle en pak af Moederstad toe. Dan trek Oom spesiaal sy Kaapskoene aan wat sy kinders vir hom gegee het. Hou dit net so in die boks onderin sy klerekas. Die hakke skawe hom nog elke keer. Sit gevoude stukkies koerant in teen hakskeen-blase. Ná ’n oggend in die Kaap is Oom-hulle opgegroet. Oom lig sy velhoed vir elkeen wat hy verbygaan en wag beleef by die robots tot almal klaar is, of dit nou groen slaan vir hom of nie.
Wat reg is, is reg en wat sleg is, is sleg. Oom sê dit as hy sy hoed regskuif op sy kop. Sodom en Gomorra.
Dis wat Oom dink van enige plek verder as twintig kilometer duskant Citrusdal. Oom ry sy bakkie in Garies asof dit ’n bielie van ’n vosperd is. Vyf karre gelyk in die hoofstraat en hulle het ’n verkeersknoop. Moet ekstra hulp van Springbok af laat kom.
Hondeklipbaai se bamboes lê soos tamaai groot pap swart wurms wat rof gekartelde hare aan die een kant het, die hele strandjie vol. Asof die bamboes ’n onderwaterse rockgroep is wat gedope ná elke konsert op die strand uitkruip met bars hangovers.
Visserbote wieg kreunend in die water met hul naambordjies waarvan die verf al gebleik is. Die Therona se borskas sak diep weg met elke brander wat strand toe druk. Van die sitkamer se venster kan mens die skuite net sien as jy op die bank sit. Oom Boekevat sê mens kan onmoontlik moeg raak om daarna te kyk.
Salig.
Die Bybel is voos geonderstreep. In die kantlyne staan datums. Beloftes van die Here God. Jehuwah ra-ah. Die Here is my Herder. Vir werk vir Oom-hulle se kinders in ’n land wat nie meer vir hom na sy eie voel nie. Soms kom die volkies bymekaar en dan hou Oom die biduur. Lei die gebed vir dank teenoor die Vader vir ’n dak oor hul koppe. Toe bid een vodde meid uit die geledere plegtig agterna vir ’n dak oor hul konte.
Ginkelsnoek en oom Boekevat praat nie oor haar kamstige swottings nie. Oom glo nie daaraan nie. Televisie met ’n byl stukkend gekap. Donkiejare gelede al. Toe die sabc se kenteken nog soos ’n toilet seat gelyk het. Die teewee se stukkende binnedrade weggemaak en gebruik dit nou as ’n hokkie om kuikens in uit te broei. Werk heel goed.
Hy’s ’n wyse man. Skerpsagte verkyk-oë. Langs Oom se mondhoeke is nuwe grys baard.
Dit maak Ginkelsnoek waansinnig bang. Lineêre tyd. Vreet die vleis van die mense se gebeentes af terwyl sy nog met hulle sit en gesels. Kyk altyd na mense se tande. Dis asof sy die persoon reeds dood sien. Jou tande is tog die enigste plek waar jou geraamte deur jou vleis uitsteek.
Ginkelsnoek het ’n passie vir doodsbeendere. As sy ’n baba in ’n pram sien, kan sy maklik die presiese skedel denkbeeldig ontleed. Indien mens die skelet van ’n spesie goed genoeg ken, kan jy ook ’n taamlik akkurate voorspelling maak van spierverspreiding. So kan Ginkelsnoek na ’n jong kind kyk en ’n goeie idee hê van hoe die kind sal lyk as grootmens.
Op die Bos was daar ’n ouk met die bynaam Mens. Die hegspiere van sy kake bo sy oogkasse was so oorontwikkel dat hy sy sonbril op sy voorkop kon hou. Nogals gepas vir die mentaliteit wat jy daar gekry het.
Ginkelsnoek vertel vewy diplomaties nie vir Oom en Tannie hoe dit regtig tussen die swotters gaan nie. Dat een mans-koshuis berug daarvoor is dat hulle damestudente vang, stort en dan in ’n donker kamer op ’n tafel sit sodat elke loser met hormone wat wil, ’n goeie grab kan inkry. Ouens wat met karre in hul koshuis se quad rondjaag en bierblikke na die omstanders mik. Eerstejaars wat in die bome oorkant die koshuisgebou verbydrentelaars voorlê en nie skroom om bakstene deur motors se voorruite te gooi nie. Een Simonsberger het slim in ’n drein gaan wegkruip. Nou en dan “Bekfluitjie!” geskree. Toe parkeer hulle ’n kar bo-op hom vir ’n paar dae lank.
