haar oë afwend en voortbrei. Die wol is swart en sy het reeds ’n allamintige stuk van die breiwerk klaar, dit tuimel tussen haar knieë deur en val in sleepsels tot op die steriele kombuisvloer. Sy gebruik ’n dik en ’n dun naald, die dikke pienk, die dunne ligblou. Sy loer na my totdat ek dit agterkom, kyk dan weer vinnig op haar breiwerk af. Sodra ek van haar af wegkyk, loer sy weer terug, ek kan dit aanvoel.
Terwyl ek wag vir die water om te kook, raak ek bewus van die stadig stygende uitwerking van Heleen-hulle se ondervloerse verhitting.
“There’s Hertzog cookies in the cupboard above you.”
My linkerkuit begin ontspan. Omdat my linkervoet na binne en afwaarts gedraai is en ek altyd op die buitenste rand van die punt van die voet moet loop, is die kuit onderontwikkel, al moet hy hard werk. Dis die algemeenste voorkoms van die mankvoet, van talipes equinovarus. Woorde wat die meeste mense nie ken nie, en as hulle dit dalk nog te hore kom, dink hulle jy’t nog ’n krakie ook by.
“What’s the matter, Jocelyn? Vertrou jy my nie, of wat?” Ek het omgedraai na haar, sy kyk my so dwingend aan.
Jocelyn het haar plomp voete in twee merinowol-pantoffels ingeprop en sy swaai hulle nou heen en weer, nes ’n dogtertjie. Haar enkels het tog nog ’n sanderige bruin gebly.
“Cookie?” vra sy en beduie met haar oë na die kas.
“Dankie, Jocelyn.” En so kom daar tog ’n meelewing tussen ons los.
“Wanneer verwag jy vir Heleen terug?”
“She won’t be long at all, she had an appointment at the clinic that she couldn’t miss, but she won’t be too long. She wants to see you.”
“Die reën sal die verkeer ophou. Dis gevaarlik, ek verkies om op sulke dae net by die huis te bly.”
“Well, some of us have to get to their work. I stick to the tram in this weather. Much safer. I love watching the school children on the trams, they’re so mischievous.” Sy hou op toe ek nie saamlag nie.
“But no, I don’t think she’ll be long. She wants to see you. She can’t wait to know what you’re going to say. Since Koert stopped calling, Heleen has not been herself. She doesn’t sleep at night. She’s got her cigarettes and her drink, and not much else. I am worried about your sister.” Sy draai haar op die regop stoel om na my, ek het voor die venster gaan staan.
Die vlak van die swembad haal asem onder die gietende wolke, ek kan hom sien styg en daal teen die kant. In die versorgde Brighton-tuine maak die rose swartkol, vanaf die grond af boontoe begin die stamme van Heleen se Just Joey-rose verrot.
“Lekker.” Ek kyk na die koekie in my hand. Jocelyn kook al Heleen-hulle se kos. Haar soetgoed is voortreflik. Maar waarom Heleen altyd so gaande oor Jocelyn se grootkos is, weet ek nie. Persoonlik dink ek Jocelyn se boboties is ’n oordaad van witsuiker en sout en ook nie veel meer nie. Maar sy’s sielslojaal teenoor Heleen. En eintlik is ek en Jocelyn op ’n taaierige manier self verknog aan mekaar.
“Marlouw,” sê sy skielik hard agter my, “ek het van Koert gehoor, weet jy.” En vir die eerste keer ooit praat sy Afrikaans met my, sodat ek daarvan skrik.
“Maar laat dit tussen my en jou bly, asseblief tog. Ek het nie jou suster laat weet nie, orraait. Ek wil haar nie verder ontstel nie. Sy is reeds by haar laaste kragte. Ek voorspel niks goeds vir haar gesondheid nie. Ook die mental compartment, jy weet,” en sy tik met die dunner, ligblou breinaald teen haar slaap.
“Mister Spies is in Maleisië,” sy trek haar skouers op en bly stil sodat ek kans kry om in te neem wat sy blykbaar nie durf sê nie. As JP in die huis is, sal Jocelyn haarself nie toelaat om op die Spiese se stoele te sit soos nou nie, veral nie as JP nog in dieselfde vertrek as sy is nie.
“Mister JP en jou suster, Marlouw, sy’t seker al vir jou in no uncertain terms laat weet wat aangaan.” Sy kyk nie op haar breiwerk nie, maar hou my fyn dop. Haar insinuasie het my onkant betrap. Ons was nog altyd versigtig om nie te veel sê nie, wat nog oor my suster en JP.
“Wat het jy van Koert gehoor, Jocelyn?”
“My niggie sê die mense het bang geword vir Koert. Krista sê hy dryf handel met vleis en hy beheer alles daar. As jy wil vleis hê, moet jy in sy goeie boekies wees. Die hele distrik staan bakhand voor hom.”
“Bang? Vir Koert?” Ek bly stil en dink oor die moontlikheid dat iemand vir ’n seun soos Koert bang kan wees. Koert en ek hét al oor bang gepraat. Wat ek die graagste van Koert onthou, is die wit van sy biseps as hy op die Yarrarivier roei. Soms, as Heleen van al die aangeplaktheid van haar vriendinne wou walg, het sy my genooi om na die kanovaartwedrenne tussen die privaat skole te kom kyk.
Die wit, die wit van sy biseps. Dit was vir my mooi. Koert was ’n uitmuntende roeier. En sy pa het hom aangemoedig, al hou Heleen vol dis twak. Koert wou dit ook so hê, dit was die kind in hom, die seun wat hy was, in vadersnaam. JP Spies het net te veel verwag. Toe’s Koert hier uit Melbourne weg. Ek het dit sien kom.
Een aand kort voor sy vertrek het hy sommer by my woonstel ingeval. Koert hét iets aan my gehad, dit weet ek. “Bier?” vra ek, tog verbaas oor sy besoek. Ek gaan haal sommer dadelik twee biere vir ons uit my nuwe vlekvryestaalyskas. Koert het huiwerig in my teenwoordigheid voorgekom, ’n bietjie onseker oor waarom hy nou eintlik kom kuier het. Dit was nie soos hy nie. Ek kon hom sommer teen my vasdruk. Ek moes, ek moes.
Maar daar staan hy toe: jonk en fris in sy Billabong-hemp en bietjie gerook. Skelm genoeg om wins uit sy onsekerheid te slaan. Met sy oë lok hy my nader, nog nader, en laat los. Ek moet erken: Koert het ’n krag gehad waarvoor mens kon terugskrik as jy nie besef het dat hy nog maar aan die heel begin van sy manslewe gestaan het nie. Sy ma het hom nie verniet “my koning” genoem nie.
“Ek wil bietjie gaan swerwe,” sê hy toe. “Eintlik het ek g’n clue waarheen nie. En moenie vir my vra waarvoor en waarom nie. Natuurlik wil ek graag hier wegkom. Wie sal nie wil nie? Melbourne maak my naar.” Hy sluk helfte van sy bier met een teug weg. Hy kyk na my asof ek moet weet watter beeld van hom die ware een is, dat sy onsekerheid net gemaak is. En dat dit net ’n kwessie van tyd is, dan’s dit oor. Koert se oë fokus skerp en word glaserig en ek herken toe iets van Heleen en Pappie en ons lang, uitgerekte voorgeslag in sy blik.
“ ’n Perd moet darem maar baie olie in sy vel hê om so aanhoudend in die reën te kan bly staan,” praat Pappie ’n ou, ou sin in my kop los en beduie met sy hande. Oortuig van sy saak en simpatiek sien ek hom praat en dan vaag iewers heen verdwyn. Tussen die twee pole van Pappie se gemoed is daar die branding wat loskom, die wil wat hyg en almal wil hiet en gebied net om te oorleef. Maar dan tree daar die wankeling in, die huiwering en die twyfel.
“Jy hoef nie nou al presies te weet wat jy met jou lewe gaan aanvang nie, Koert. Jy’s nog jonk. Doen waarvoor jy lus het. Dis wat ék sou, as ek in jou skoene was.” Maar ek kon sommer sien hy kry niks uit my praatjies nie, en ek het maar aangehou: “Jy ken jou fondasie, jy weet wat jou ma jou geleer het. Sy gee bitterlik baie om vir jou, jong, al druk sy jou op die stadium bietjie vas.”
“Weet jy wat dink ek gaan ek doen, ek gaan na julle plaas in Suid-Afrika soek en kyk hoe lyk dit nou daar,” kondig hy toe aan, lekker gung-ho en al. “Julle wou my mos nooit vat as ek gekerm het om te gaan nie.” En toe hy sien hoe ek na hom kyk: “Waarvoor moet ek bang wees?”
“Ja, waarvoor?” vra ek en sak lammerig in my stoel terwyl ek dink aan die grond en die opstal waar elkeen van ons ons geheime gehad het. Alles, selfs die geheime, behoort lank nie
