weet nie eers waar hou ons ons toiletrolle nie,” begin sy giggel.
“Gee my net ’n kans, Heleen. Ek’s nou weer by jou. Ek moet net eers my eie kop agtermekaar kry. Kyk hoe laat is dit al.”
Ek draai my weg van Heleen wat met haar hand om die nek van die bottel Chardonnay gaan staan het en beskuldigend – sonder woorde – sê: Wat word nou van my, noudat jy weet wat om met jóú lewe aan te vang?
Ek maak my kamerdeur agter my toe en steek my hand voor by my oopgeknoopte hemp in omdat ek nie weet wat om anders te doen nie. Die woord waaraan hierdie reis soos aan ’n haak opgehang is, het op ’n afskrikwekkende manier by my posgevat: imposter. ’n Kroek. Iemand wat ’n vals identiteit aanneem om ander te kierang.
Heleen en ek deel dieselfde bloed, maar sy het in hierdie land en hierdie bedorwe voorstad haarself verpand vir ’n goue ring en ’n marmer-en suite – sy het dit toe in elk geval laat uitvoer – en nou’t sy ’n swakkeling geword. Sý beskou haarself nie so nie. En ek weet nie eers of dit dalk valse getuienis is om so oor haar te dink nie. Pappie en Mammie het so regop soos sipresse op die aarde gestaan, albei koppig én kragdadig. Hulle sou hulle nie kon voorstel dat hulle dogter dit bevrydend sou vind om op haar eentjie iewers in ’n vreemde stad met ’n koppie koffie te sit, skuim van die teelepel af te lek en inkopies – sy kort niks nie – te beplan.
Ter wille van Heleen kan ek tog onmoontlik die reis aanpak. Ter wille van Koert, glad nie. Daar stem ek met sy pa saam. Koert loop sy eie pad en hy moet maar opdonder. Ek kan nooit so hartstogtelik soos Heleen vir Koert terugwens nie. En dis ook nie nodig om dit vir haar te sê nie.
Ter wille van myself en my eie heil. Daar’s nou ’n rede. Daar is geen ander manier om die wil op te kommandeer om te gaan nie. Dit moet almal goed begryp. Imponere beteken nou wel om bewustelik te bedrieg, maar ek wil niemand bedrieg nie. Nie Heleen nie, en ook nie vir Koert nie. Dis te sê as ek hom ooit kry. En nie een van hulle hoef ooit in my bewussyn te kom rondkrap nie.
Dalk keer ek nooit weer van hierdie uittog terug nie. Maar laat ek nie nou al my missie verdoem nie. “Lag ’n bietjie vir ons, Marlo’tjie,” het Mammie altyd met my geprobeer, en dan kielie en kwaak sy vir ’n vale. “Trompetter bietjie vir Mammie soos ’n olifant toe, dan sien ons of jy nie begin lag nie.”
As ek maar kan wegbreek, as ek my kan oorgee totdat ek die klop in die pols voel, eerste die bloed ruik, van skok springlewendig begin dans en sing en selfs, as ek nie eers daarvan bewus is nie, bietjie lag.
“Hier het jy Paderno se reeks 6100, hier die colapasta per pentola, die vergiettes vir jou bouillon-pot. Onmisbaar in jou kombuis, dit weet jy tog. Lig slegs die vergiettes aan sy twee stewige handvatsels op, só, stadig, stadig.” So demonstreer ek vir die nuwe sjef van die Italiaanse restaurant in Fitzroystraat.
Die sjef se naam is Rosario en hy het ’n regte Romeinse neus. Teen vieruur die middag toe ek met my potte daar aankom, het Rosario reeds baardskaduwee by sy kennebak langs en hy ruik soos ’n sjef moet ruik. Sy naam het die sanderige geur van roosmaryn, ek hou van hom en probeer hom ten alle koste laat verstaan dat ek nie sy selfvertroue of kennis onderskat nie.
“Kyk,” probeer ek weer, “laat ek nou mooi vir jou verduidelik. Dit gaan oor die sóórt potte: die colapasta per pentola kom in deursnitte van 32, 36 of 40 cm. Jy lig hom stadig op vanuit jou bouillon-pot waarop hy net pas – dis die verskil wat Paderno maak – en al jou sopbene en groentestingels en peperkorrels, mosterdsaadjies selfs, bly in die vergiettes agter, jou aftreksel kant en klaar gedreineer. So, jy weet mos.” En ek laat die pragtige vlekvryestaal-vergiettes liggies op sy pot neer en gooi my hande omhoog soos ek gesien het Italianers maak: “Jy koop nie potte nie, jy koop tyd. Logies, dan nie?”
Die jongman kyk met stomme verbasing na my terwyl ek oor my potte uitwei, en verleentheid stoot in my op.
“Jy’s gelukkig om hier werk te kry. Jy’s by een van die toptien in die stad. Maar jy verdien dit ook,” vlei ek bietjie om hom tog aan my kant te kry. En nou het ek hom, nou kan ek ontspan. Jy moet met die sjef kan speel, as hy die speletjie snap en begin meedoen, dan het jy jou pot verkoop.
En ek wat Marlouw is, stap dié dag daar weg, hinkend en tevrede. Maar onder my frokkie slaan koue sweet uit, en die hele tyd kon ek nie wag om uit die bedompigheid van Rosario se kombuis pad te gee nie.
Ek kan alles verkoop, behalwe die leuen aan myself. Ek haat die leuen. Maar sê nou ek slaag daarin om op die reis ’n openhartiger mens te word, een wat sommer sy kous van sy mankvoet kan aftrek en voor die mense kan verbystap, lag-lag. En sê nou maar net ek kan boonop vir Koert terugbring na Heleen.
Ek kyk by die venster uit: die reënwater lê nou gelyk met die geutrand van my woonstel sodat dit met die geringste verlies aan ewewig kan begin rimpel en stort. Die opsigter is bewus van die dreigende vloedgevaar.
“Ons het hier in ’n moeras kom woon, Marlouw,” het hy reg aan die begin van die reënplaag vir my gesê. Daarna het ek hom nog nie weer gesien nie. In sy woonstel op grondvlak trek hy maar liewer sy gordyne pottoe. Onder sy deur sypel die benoude geur van ou, opgewarmde koffie na buite.
Heleen kom met ’n muskietnet by my kamer ingestap.
“Daar is tog nie muskiete op die plaas nie. Het jy dan vergeet, Heleen. Daar’s mos altyd ’n droogte. Gedurende ’n droogte is daar nie muskiete nie. Jy hét vergeet.”
“Hoe weet jy?”
“Ek vertel maar net wat ek kan onthou.” Sy moet my nou nie verder kom omkrap nie.
“Het jy al gedink oor slaapplek as jy daar aankom? Waar gaan jy slaap, Marlouw? Ag, ek hoop tog alles loop goed af. Ek hou my hart vas.”
Ek rol my onderbroeke een vir een in worsies op om in te pak en antwoord haar nie. Gisternag het ek wakker geskrik toe die reën so hard en aanhoudend geval het dat ek ’n wolkbreuk te wagte was. Iewers vóór my wakkerskrik – in die dieper domein waar ek soms flitse kry wat iets meer van myself belig – was daar ’n mensefiguur wat dom en astrant oor ’n ou, slapende man gebuig het. So dom was die uitdrukking in die figuur se oë dat hy nie tussen lewe en dood kon onderskei nie, hy sou enigiets aanvang. En op die gesig van die ou, slapende man was daar geen rus of duurte nie.
Die kwessie van slaapplek. As ek eers op Maitland aangekom het, sal daar tog vir my in die huis op Ouplaas plek gemaak word. Iemand anders slaap waarskynlik nou ’n gat op die klapperhaarmatras waarop ek myself destyds ryp gedroom het – ek kan my nie weer daar sien lê nie. In die hotel op die dorp dan, of by die mense wat destyds gastekamers aangebied het, as hulle nog daar is. Ek twyfel. Kos en slaapplek, dis die allerlaaste ding waaraan ek nou wil dink.
En dit maak tog nie saak hoeveel van ons mense daar nog op die dorp oorgebly het nie, in hemelsnaam. Koerante hier berig net oor die gruwelikste. Die groot ontploffing was knaend in die nuus. Altyd die ontsettende nood van die mense, die nood wat erger word totdat dit ’n ander vorm aanneem en in die gebied van vrees teregkom.
Maar daar móét tog mense oorgebly het wat nog eet en drink en slaap en omgee. Iewers sal ek wel slaapplek en iets te ete kry. Die ding is net dat ek niemand meer daar ken nie: uit, die onbekende in, en tuis. Ek kry al klaar lag.
Heleen se muskietnet is ’n teken van voorsorg. Dis ’n spesiale een van katoen. Die weefpatroon met sy piepklein gaatjies is te fyn vir ’n muskietlyf, maar so dat ’n luggie nog jou slapende liggaam kan bykom.
“Dis ’n goeie muskietnet, Heleen,” roep ek agter haar aan. Sy’t weer weggeloop, sy kan haar so ontstel en
