Mpya hoor sing terwyl sy buite wasgoed opgehang het. ’n Bittersoet, nootvaste stem: “Vela Vela.”
“Ek weet ek’s net ’n prulskrywer wat teer op die sondes van die vlees, maar, Here,” het ek gesmeek, “ek verskaf broodnodige afleiding in my lesers se onopwindende lewens.” Ek het Letta se voetstappe op die agterstoep gehoor, nou het sy ’n wiegelied geneurie terwyl sy die stoepteëls met die tuinslang afspuit. “Ontvlugting na plekke waar hulle andersins nooit sal kom nie, waar ook hulle vir ’n paar bladsye lank beeldskoon en verleidelik kan wees,” het ek myself probeer regverdig.
“It’s a dirty job, but somebody’s got to do it,” het ek my gebed afgesluit, en toe haastig bygevoeg: “Vergewe my, asseblief, Here, vir al die vroue wat ek oor die jare in die versoeking gestel het, wat ek tot owerspel genoop het …Wees my tog genadig.”
En Hy was genadig. Op sy manier. Hy het natuurlik ook sy tyd gevat en gewag vir die seldsame geleentheid dat ek en Benjamin een Saterdag saam in die kombuis is. Benjamin met sy voete uitgestrek op die kombuistafel aan ’t koerant lees. Ek by die kombuistoonbank besig met ’n koekiedrukker en ’n onwillige stuk deeg.
“Het Ma gehoor van die geraamtes wat hulle op ’n plaas in Magoebaskloof gekry het? Jissis, dis grusaam.”
Toe al het daar ’n vreemde lamheid oor my gekom, ’n kilte oor my ruggraat. Ek het oor sy skouer na die koerant gekyk. Daar was ’n foto van ’n tandelose skedeltjie. My kopvel het gekriewel en in my het iets donkers losgekom. Soos slik wat stadig na die oppervlak dryf wanneer ’n waterdier onder op ’n rivierbodem roer. Benjamin het ’n sluk van sy koffie gevat en gelees.
Die huidige eienaars het die eerste skelet ontdek toe hulle kind se speelding in ’n ou put beland het. Dit was die geraamte van ’n pasgebore kind. In ’n verroeste sinkemmer wat op die putbodem gelê het. Toe het ’n plaaswerker op ’n halfverkoolde kopbeen tussen bourommel afgekom. Ook dié van ’n kind. Die eienaars het die polisie laat kom wat hulle forensiese span en honde-eenheid uitgestuur het. Die polisie het nog twee geraamtes ’n hele ent van die plaaswerf in ’n droë rivierbedding ontdek. ’n Vyfde lykie is in ’n vlei gekry – byna perfek bewaar. Daar is bevind dat van die babas al ongeveer vyftig jaar gelede vermoor is. Die skelet in die put was selfs ouer.
“Vermoor?” het ek geskok gevra, “hoe weet hulle die kinders is vermoor? Miskien is hulle net doodgebore.”
Benjamin het aan sy beskuit gehap, gekou terwyl hy praat. “Daar was ’n spyker in een van die skedels en die nekwerwels van ’n ander skelet is vergruis.”
Ek het duiselig gevoel en ’n galsterigheid het in my keel gebrand.
“En as hulle nie vermoor is nie, sou hulle mos ordentlike grafte gehad het. Dis net ’n moordenaar wat sy slagoffers so sonder seremonie sal dump,” het hy gesê.
Die geslag van al die geraamtes kan nog nie bepaal word nie, sulke toetse kan maande neem, het hy verder gelees. Terwyl hy lees, het Sus voor my verskyn. Eers vaag, net die buitelyne van ’n jong vrou. Toe al hoe duideliker.
Sus
Uiteindelik het die skurwe kombers haar daar op oom Jasper se agterstoepie warm gemaak. Sy het gewonder wat Dina toe daardie dag gedoen het met die varkentjie wat uit haar ma gekom het. Sou sy dit saam met aartappelskille in ’n toegevoude koerant weggegooi het, begrawe het? Miskien in die vuur gegooi het?
Sus het aan die slaap geraak. Sy het gedroom van die kind in haar. Van ’n ontkiemende boontjie wat opgekrul in haar skoot lê, wie se hartjie soos ’n toktokkie klop. Wat haar duim suig en suig, terwyl dit rooi om haar skyn.
Toe het Sus haarself in haar ma se rooi crêperok sien dans, ’n hibiskusblom wat onderstebo om en om op donker water dryf. Vinniger en vinniger het sy op die dansvloer onder kerslig gedraai, met die rok wat soos kreukelpapier om haar klok. “Mary had a little lamb, little lamb …” Maar die syerige rokstof het vlam gevat, vuurtongetjies het aan haar begin lek en hoër en hoër teen haar lyf geskroei. So vinnig het sy getol dat sy haar balans verloor het en toe het sy geval en geval.
Sy het wakker geword van stemme en van haar lyf wat gloei. Dit was al skemer in die stoepkamer. Haar kussing was nat gekwyl. Langs haar op die matras het oom Jasper se boerboel steunend geslaap.
Ant Hildegard se stem uit die kombuis was hoog, half histeries. “Sy het my soos ’n hond weggejaag, Jasper. En nou wil jy hê ek moet haar invat terwyl sy só is, terwyl ek skaars genoeg kos het vir die vier van ons. Die mense gaan praat. Ongetroud en boonop nog self ’n kind.” Sus kon warm olie ruik, iets wat sissend braai. Iemand het haastig op ’n snybord gekap-kap.
“Dis Irma se dogter.” Dis al wat oom Jasper gesê het, daarna het ant Hildegard haar mond gehou.
Sus het bewus geraak van iemand in die kamer, iemand wat na haar kyk. Sy kon die figuur van ’n meisie teen die sifdeur uitmaak, toe ’n gegiggel hoor. “Is jy wakker?” het ’n stem gevra. Iemand het die stoeplig aangeknip. Sus het haar oë teen die lig van die kaal gloeilamp geknyp.
Haar niggies het by haar op die matras kom sit. Ella en Inge. Hulle het soeterig geruik, na lekkergoed en haarsproei. Albei se kake het beweeg soos hulle aan iets kou. Ella het ’n bruin papiersak onder haar jas uitgehaal. “Drop hê?” het sy gevra. Sy was die oudste van die twee, lank en puisierig. Sus het haar hand in die kardoes gesteek en die souterige lekkergoed op haar tong gesit.
“Hou jy van Matty O’Neil se musiek?” het Inge gevra. “Don’t sell Daddy any more whiskey,” het sy met ’n oordrewe Amerikaanse drawl gesing. Sy en Ella het uitgebars van die lag en aan mekaar geklou.
Sus het haar kop geskud. Nee, sy’t nog nooit van Matty O’Neil gehoor nie. “En wat van Nat King Cole?” wou Ella weet. “Hy sing nogals mooi vir ’n kaffer.”
“Is hy dan swart?” het Sus verskrik gevra. Ella en Inge het geskud soos hulle skater.
Ella het haar neus platgedruk en met ’n diep stem gesing: “Stay as sweet as you are …” Inge het geknipmes van die lag. Ella het op die vloer rondgekruip van lekkerkry. Die boerboel het geblaf en sy stompie geswaai.
“Ek hou van Elvis,” het Sus gesê. Haar niggies het haar aangegaap met iets tussen skok en bewondering.
“Elvis?” Hulle het nader aan Sus geskuif. Sy was skielik vir hulle iets aanlokliks, maar ook gevaarlik.
Sus het geknik. “Hy’t ’n goeie stem en hy dans fantasties.”
“Mag jy dan na hom luister?” het hulle gelyk gevra.
“Natuurlik, hoekom nie?” het Sus ongeërg geantwoord. Sy het nie vertel dat sy skelm in Kaptein se kamertjie op sy draadloos na Elvis Presley geluister het nie. Dat hy haar vertel het van hierdie wit mannetjie wat nes ’n kaffer kan dans.
“Maar hy maak sulke … stoute bewegings met sy heupe,” het Ella gefluister. “My ma sê dis sonde.”
“Juis,” het Sus gesê en haar niggies het met hulle gesigte in die kombers gegiggel, hulle oë blink.
Inge het aan Sus se hare gevat, versigtig, asof dit iets waardevols was. “Jy het mooi hare, so dig en glad.”
Ella het met die agterkant van haar koel hand aan Sus se wang geraak. “En jou vel …” Sus het haar kop weggedraai en haar oë selfbewus toegemaak. “Kyk haar vel, Ingeborg, amper deurskynend.”
Haar
