“Het sy vrou saamgekom?”
“Hy is lankal uit sy vrou,” sê haar pa. “Dié het glo in Pretoria agtergebly. Hy het een dogter by haar gehad en dié is al groot.”
Bob kyk na Ferdie. “Andrew Buchanan was voorheen ’n recce. Erin het jou seker van hom vertel. Hy is die oudste seun en enigste oorlewende van die Zimbabwiese gesin wat destyds, in 1989, op Annendale uitgemoor is.”
Ferdie knik. “Ja, ek weet van hom.”
“Hoe kry Andrew dit reg om stoksielalleen daar op Annendale te woon?” wil Erin weet. “Hy moet tog eensaam raak. En waarom moes hy juis dáár gaan bly? Van alle plekke. Ek sou juis nie daar wou gaan woon het as ek hy was nie.”
“Hy wou glo daar gaan bly en nie op Lothian nie,” sê Bob. “Hy en Mac het nie juis ooghare vir mekaar nie. Andrew help om albei plase te bestuur.”
“Ek dink nie hy is so eensaam nie, hy het genoeg vriendinne in die omgewing,” sê Marianne. “Hy’s ’n mooi man. Die Buchanans was sulke mooi mense. Daar was sprake dat hy aan Linette van Rensburg, ons ou tandarts se dogter, verloof sou raak, maar dit het nie gebeur nie. Miskien verbeel sy haar in elk geval dat hy net in haar belang stel. Sy gee skool by Hoërskool Ermelo.”
“Andrew was in die weermag in Suidwes en Angola toe dié vreeslike ding gebeur het,” vertel Bob vir Ferdie. “Hy was baie bitter, en is dit nog steeds. ’n Mens kan hom nie kwalik neem dat hy nie kan vergewe nie. Dit wás vir ons vreemd dat hy juis na Annendale teruggekeer het. Sylvia het sy pa destyds aangestel oor hy familie van haar oorlede man was en toe het sy vir Andrew aangestel nadat hy uit die weermag padgegee het. Sy kry hom natuurlik jammer. Die man loop gewapen rond en om sy huis is hoë elektriese heinings. Sy honde is woes kwaai. Regte veghonde. ’n Mens kan nie daar uit jou motor klim sonder dat hy eers uitkom nie, anders verskeur hulle jou, of jy nou wit of swart is.”
“Ek bly vanaand hier en dan kan ek môre saamgaan na Lothian,” sê Riana. “Oom Andrew sal dalk daar wees, dan kan julle hom sien. Tannie Sylvia nooi hom dikwels vir ete.”
“Wat dink jý van oom Andrew?” vra Erin vir Riana.
“Ag, hy’s seker oukei, tannie. Jack hou van hom. Hy sê oom Andrew is vreeslik macho. Hy skrik vir niks en hy’s fiks en sterk.”
“Dis die weermagopleiding wat hom so gemaak het,” meen Marianne.
Erin bespeur iets in haar stem. Sou sy die man bewonder?
4
Ná ete gaan sit hulle in die sitkamer by die kaggel, met koffie, likeur en konjak, soos altyd in die winter. Dit is weer benede vriespunt en weg van die vuur is die res van die huis koud.
Vanaand is dit egter nie oupa Rob wat soos altyd sy stories vertel nie. Die grondeise is die hoofonderwerp van bespreking.
“Soos ek reeds verduidelik het, dink ek dié eis ten opsigte van Misty sal nie slaag nie, dit is opportunisties,” sê Ferdie.
Hy sit langs Erin op die bank soos hulle altyd gemaak het, maar dit voel vir haar asof daar ’n glasmuur tussen hulle ingeskuif het. Oupa Rob sit hulle takserend en beskou. Sien hy raak dat hulle glad nie aan mekaar vat nie en met ander mense eerder as met mekaar praat? Erin voel asof sy die ongelukkigheid en teleurstelling soos ’n klip in haar bors dra. Sy kan amper nie dink dat ander mense dit nie raaksien nie.
“Glo jy regtig so?” vra Bob met ’n frons en neem ’n groot sluk van sy konjak. Hy wil oor en oor gerusstelling hê, kan Erin sien.
Ferdie knik ’n paar keer tevrede. “Dit klink vir my na ’n cut and dried saak. Wie is jou prokureur op Ermelo, Bob?”
“Giel de Kock.”
“Nou laat De Kock my kontak met ’n opdrag en dan werk ons saam. Ek sal met die Grondeisekommissaris onderhandel.”
Bob lyk dankbaar. “Jis, dankie, ou Ferdie. Dit neem ’n moerse las van my skouers af.”
“Ek gaan nog bietjie navorsing doen en ’n artikel vir Landbouweekblad skryf oor dié katnes van grondeise,” sê Erin. “Ek sal sommer die agtergrond van hierdie omgewing se plase en die rol van die Swazi-konings ook navors en dit vir Ferdie gee. Ons moet soveel skietgoed bymekaarmaak as wat ons kan.”
“Ja, elke bietjie help,” glimlag Ferdie, en maak sy konjak klaar. “As julle my sal verskoon, ek gaan inkruip. Ek het ’n harde week agter die rug.”
Almal sê vir hom nag, maar Erin teug nog aan haar konjak en gesels met haar familie oor die plaas en wat in die omgewing aangaan. Sy stel die bedtoeganery uit. Hoe gaan dit wees om weer ’n dubbelbed met Ferdie te deel? Sy is stokstyf van spanning. Naderhand moet sy haar tog verskoon, want haar ouers lyk moeg en Bob-hulle kondig aan dat hulle huis toe moet gaan.
Toe sy in die kamer kom, is Ferdie in die bed en die bedliggie brand aan haar kant van die bed. Sy kry haar toiletware en slaapklere en gaan bad. Daar is nog stoom in die badkamer nadat hy gestort het en sy nat handdoek is mooi haaks oor die reling gehang. Sy tandeborsel, skeergoed, naskeermiddel en deodorant is netjies op die wasbak uitgepak. Hoekom sien sy dit tog nou so duidelik raak? Seker oor dit die laaste keer sal wees.
Sy verwyder haar grimering, borsel haar hare, bad vinnig, borsel tande, en gaan uiteindelik bed toe, waar sy aan haar kant inklim en probeer om nie te bibber nie. Ferdie lê met toe oë, sy arms oor sy bors gekruis. Soos ’n houtstomp. Sy wonder of hy slaap, maar twyfel of dit wel die geval is. Nadat sy die bedliggie afgeskakel het, maak sy haar so gemaklik soos sy kan, maar sy kan hom hoor asemhaal. Soms het hy gesnork, veral as hy die aand goed gekuier het, maar nou is hy byna tjoepstil.
Gespanne lê sy daar. Hy moet net nie aan haar raak nie en sy gaan vir seker nie aan hom raak as sy dit kan verhelp nie. Die bed is nie so breed nie. Sy sal byna op die rand moet lê. Sy probeer om nie te dink aan hoe hulle altyd styf teen mekaar gelê het in die koue wintermaande nie. Vaak is sy beslis nie. Daarvoor is sy gans te gespanne.
Teen haar wil begin sy allerhande dinge in die geheue terugroep. Hoe goed onthou sy nie die eerste keer toe sy Ferdie huis toe gebring het nie. Hy het hier geslaap en sy in haar ou kamer. Daardie naweek het hy al sy sjarme ten toon gestel. Hy het skape gekyk saam met haar pa, haar ma se kos geprys, ook Marianne s’n toe hulle daar gekuier het, en na oupa Rob se stories geluister asof dit die lekkerste ding in die wêreld is. Oupa Rob het vertel hoe die oorspronklike Skotte hulle in Nieu-Skotland kom vestig het. Hy het begin by koning Mbandzeni en die Swazi-konings wat gevolg het. Daarna het hy vertel van Alexander McCorkindale wat die Skotse immigrante in Transvaal gevestig het en die Glasgow and South African Commercial Agricultural and Mining Company gestig het. Die hele aand lank het oupa Rob vertel en Ferdie het geduldig geluister na alles.
“Hulle het name gehad soos Dunn, Arthur, Straker, Bell, Duncan, MacFarlane en Buchanan,” het oupa Rob vertel. “Die Skotte het hulle een dorpie Roburnia genoem, na die digter Robert Burns. Nog een is genoem Industria en wat vandag Piet Retief is, was Londina. Die plekke en plase se name was Rinkink, The Glen, The Brook, Bonne Braes, Lake Banagher, Lothair en Lochiel. Ons plase is mos nou Misty en Dunedin. Die Duncans het vir Annendale en die MacFarlanes het nog altyd vir Lothian gehad. Roburnia is later deur die Boere na Amsterdam verander. Die klomp Skotte het baie verafrikaans, omdat hulle meesal met Afrikaners ondertrou het.”
Dit is alles stories wat sy male sonder tal gehoor het, maar sy het met haar skouer teen Ferdie s’n gesit en alles
