het in stukke teen die muur afgeloop. Ek het daarna gestaan en kyk toe die vrou die looppop vir my gebring het.
“Jy is drie jaar oud vandag, Claudie,” het sy gesê.
Ek wou haar slaan en skop en spoeg, maar ek het nie. Ek het my daardie aand aan die slaap gehuil, die looppop styf teen my vasgedruk. Nes die ander kleintjies het ek in ’n bababed met hoë tralies geslaap wat gekeer het dat ons self uit die bed kon klim.
’n Paar dae later het Theuns op die asblikke gestaan en my oor die weeshuis se muur getel. My pa het my aan die ander kant gevang.
Daarna het ons in Secunda gaan woon: ek, my ma en my pa. My ma het vir Theuns na ’n koshuis op Lagerspoort gestuur waar Bennie en Alfie reeds was, en hulle het net vakansies huis toe gekom.
Ek was gelukkig, maar die huis in Secunda was die begin van een van die baie eindes wat nog sou volg. My ma en pa het baie baklei. Sommige nagte het ek my bed natgemaak. Dan het my pa die oggend vroeg vir my droë beddegoed kom oortrek voor my ma dit kon sien en my slaan. Hy het my na hulle bed gedra en my verder tussen hom en my ma laat slaap.
“Fokkof as jy wil fokkof! Maar jy fokkof alléén! Hierdie keer los jy my kind, verstaan jy, Lisa?” het my pa geskree elke keer as my ma gedreig het sy gaan hom verlaat vir ’n ander man. ’n Beter een. ’n Mooier een. ’n Sterker een. ’n Ryker een.
“Sy’s nie net jou kind nie, sy’s myne ook!” het my ma teruggeskree. “Jou gemors!”
“Ek het vir jou alles gegee waarvoor jy gevra het, so jy los haar net hier! Gaan soek vir jou ’n ander man. Ons sal sien of jy beter kan kry!”
“Met hierdie hare kan ek énige man kry!” het my ma tartend geskree en haar lang blonde hare vermakerig rondgeswaai.
Tot my pa eendag die broodmes gegryp en haar hare stomp afgesny het. My ma het die polisie gebel, en my pa het die naweek in die tronk deurgebring. ’n Voorsmaak van die sewe en ’n halwe jaar wat sou kom.
Ek glo nie my ma het my pa ooit vergewe vir haar hare nie; sy het vyf-en-twintig jaar later nog steeds daaroor gepraat. Ek glo ook nie my pa het my ma ooit vergewe vir die sewe en ’n halwe jaar in die tronk nie; hy het nog nooit daaroor gepraat nie.
Kort ná die hare-episode het my ma getrek terwyl my pa die dag by die werk was. Sy het nie vir hom gesê sy gaan weg nie, sy het net haar tasse gepak en my alleen by die huis gelos.
Ek het op die sypaadjie voor die huis gaan sit en vir my pa gewag om van die werk af te kom. En hy het gekom. Natuurlik het hy gekom.
Ek onthou nie veel meer van daardie dag nie. Net dat ek en my pa langs die snelweg geloop en hike het. Ons moet ver geloop het, en hy moet moeg gewees het, want hy het my kort-kort neergesit om klein entjies self te loop. Ek weet nie waarheen ons op pad was nie.
’n Motor het ons opgelaai, en die seuntjie in die motor het vir my van sy kaaskrulle aangebied. Ek was te skaam om daarvan te vat. Ek het my kop weggedraai en aan my pa vasgeklou. Op sy boarm was ’n groen tatoe van ’n kaal vrou met lang hare en ek het gewonder of dit ’n prentjie van my ma was.
My pa is kort daarna tronk toe gestuur en my hele wêreldjie het inmekaargetuimel. Ek is alleen, sonder Theuns, terug Jubilee Home toe. Voor ek vier jaar oud geword het, het my ma my kom haal, met ’n oorwinnende glimlag op haar gesig en ’n stuk papier in haar hand.
“’n Bevel van die hof,” het sy vir die Jubilee Home-tannie gesê.
My ma het my pa in dieselfde jaar geskei. Die volgende keer wat ek my pa as ’n vry man gesien het, het ek hom “oom” genoem.
Hoofstuk 2
The child is grown, the dream is gone. I have become comfortably numb.
PINK FLOYD
Dit het so geleidelik by my ingesink dat my pa weg is dat ek met sekerheid kan sê dit was nie ’n skok nie. Miskien het my ma aanvanklik vir my gelieg daaroor, of miskien het my brein die ergste skok van die nuus as ’n tipe beskermingsmeganisme uitgeblok, want ek kan dit glad nie onthou nie.
“Ek gaan vir jou pa skryf hoe stout is jy,” het sy gereeld gedreig.
“Waar is my pa?” het ek gevra.
“In die tronk.”
“Wat is ’n tronk, Ma?” wou ek agterdogtig weet.
“Dis soos ’n koshuis. Net vir grootmense.”
“Hoekom kom hy dan nie ook vakansies huis toe nie?”
“Want hy werk.”
“Kan ek ook tronk toe gaan?”
Theuns-hulle was reeds daar, en ek kon nie wag om te gaan nie. As hulle vakansies huis toe kom, kon ek vir ure na hulle koshuispraatjies luister. Alfie het daardie jaar met graad twee begin en hy kon nie uitgepraat raak oor die koshuis nie. Dit het vir my na die lekkerste ding op aarde geklink.
“Oor twee jaar,” het my ma gesê. “Wanneer jy groot genoeg is.”
“Hoekom is Alfie al in die skool?”
“Want Alfie is al sewe jaar oud,” het my ma ongeduldig geantwoord.
“Hou oud is Bennie en Theuns?”
“Bennie is twaalf en Theuns is amper tien.”
“Hoekom is ek dan nou eers vier jaar oud?” wou ek ontevrede weet.
“Want jy is eers vier jaar terug gebore!”
“Wanneer kom my pa weer huis toe?”
“Wanneer die perde horings kry.”
“Wanneer kry die perde horings, Ma?”
“Eendag op ’n reëndag,” het sy geantwoord, baie duidelik gatvol vir my.
“Kan ek ook vir my pa skryf?”
En so het ek aangehou.
’n Paar dae later: “Dit reën, Ma! Gaan die perde vandag horings kry? Gaan my pa vandag huis toe kom?”
“Ek’t gesê ééndag op ’n reëndag. Dis nie te sê omdat dit vandág ’n reëndag is, is dit eendag nie.”
My ma se logika het my heeltemal ontwapen.
“Wanneer kom eendag, Ma?” wou ek moedeloos weet.
“Op ’n ander reëndag.”
Elke keer nog ’n doodloopstraat. My pa was my hele lewe lank vir my ’n doodloopstraat. Hy is dit nou nog. En Alzheimers het seker gemaak dat hy dit altyd sal wees.
As my ma maar net van die begin af gesê het my pa gaan eers huis toe kom wanneer ek tien jaar oud is, sou sy my baie teleurstelling, frustrasie en geheime trane gespaar het. My ma het dit gehaat as ek huil. Ek weet nie of sy gedink het ek is onnosel nie, maar ek sou verstaan het as sy gesê het eers wanneer ek tien jaar oud is.
In
