is my boetie ook, want ons het dieselfde pa. Hy is twee jaar jonger as ek. Soekie het saam met oom Freek Diago in ’n groot huis met ’n swembad gewoon. Oom Freek se broer is Koos – Bennie en Alfie se pa. Volgens my ma is al die Thompson- en Diago-mans gemorse, maar Soekie het gesê oom Freek het ’n groot hart en hy sorg baie mooi vir haar en Christoff, al is hy nie Christoff se regte pa nie.
Christoff het die bynaam Poena oor sy poenskop gekry. Soekie het sy hare kort geskeer omdat hy die gewoonte gehad het om sy hare om sy duim te draai, dit uit sy kop te trek en dan te eet. Eenkeer toe ons daar gekuier het, het Soekie hom gevang dat hy weer sy hare eet. Sy het vir hom en my twee plekke by die groot tafel gedek: bord, mes en vurk. Vir my het sy twee muffins neergesit en vir hom ’n langhaarpruik.
“Eet!” het sy vir hom gesê, haar oë blitsend.
Ek het Soekie nog nooit voorheen kwaad gesien nie. Sy het altyd baie gelag, en haar hare was altyd in twee poniesterte met twee verskillende kleure rekkies langs haar kop vasgemaak. My ma het gesê dít het niks met die helm te doen nie; dis omdat sy ’n losgat was.
“Jy wil mos hare eet, so eet nou!” het Soekie kwaai gesê en na die pruik op Christoff se bord gewys.
Hy het gehuil en ek het hom jammer gekry. My twee muffins was al klaar geëet, toe sit hy nog steeds met sy kop oor die pruik gebuig en huil. Toe ek opstaan om my bord in die kombuis te gaan neersit, het ek gesien Soekie huil ook. Sy het om die hoek by die wasbak gestaan met haar hande oor haar gesig. Ek kon sien haar mond is vertrek van die huil en haar skouers het geruk van die snikke.
Toe ons een Saterdag weer by Soekie gaan kuier, sê sy met die groetslag: “Ek voel aardig vandag, Lisa. My hart fladder al heeldag hier in my binneste.”
“Waar’s Freek?” het my ma gevra.
“Hy werk op ’n shutdown, kom eers volgende week huis toe. Wil jy en Claudie nie maar vanaand hier oorslaap nie? Miskien is dit net die allenigheid wat my vang.”
“Natuurlik kan ons oorslaap. Dis darem naweek,” het my ma ingestem.
Ek en Christoff was bly. Ons het na sy kamer gehardloop en al sy speelgoed uit die speelgoedkis gepak.
Soekie het elke nou en dan in die deur kom staan en na ons gekyk. “Ek is lief vir jou, Poena,” het sy dan vir Christoff gesê.
“Ek is lief vir jou ook, Mamma,” het hy geantwoord.
Ons twee het al geslaap toe ek my ma se gille iewers in die nag hoor. Eers het dit van ver af gekom, en toe het dit al harder geword. Ek het verskrik opgespring en in die rigting van die gille gehardloop. Poena het nie wakker geword nie.
My ma het in Soekie se badkamer gestaan. Sy het haar kop vasgehou terwyl die een gil na die ander deur die stil, donker huis weergalm het. My knieë het gebewe van skrik; ek het geweet iets vreesliks is verkeerd.
Toe sien ek vir Soekie. Sy het op die toilet gesit met ’n Bybel op haar skoot. Haar hande het slap op die Bybel gelê en haar oë het snaaks gelyk.
Stil. Leeg. Dood.
Soekie was dood.
My ma het later gesê Soekie het aangevoel sy gaan daardie aand doodgaan, dis hoekom sy wou gehad het ons moet daar oorslaap. My ma is tot vandag toe oortuig Soekie is vermoor. Sy sweer dis hulle ander suster, Pina, ook een van die aartappels. Sy was eers met oom Freek Diago getroud en het drie kinders by hom gehad. Oom Freek het toe van Pina geskei om saam met Soekie te wees.
“Sy kan nie haar susters se mans uitlos nie,” het ek mense al oor Soekie hoor sê. “Sy het Lisa en Pina se mans verlei. Eers Lisa s’n en toe Pina s’n. Sy’s ’n hoer.”
“Wat is ’n hoer?” het ek vir Siena gevra.
“Dis ’n vrou wat saam met ’n klomp mans slaap,” het Siena geantwoord. “Selfs saam met getroude mans. Net ’n slég vrou slaap saam met ’n getroude man!”
Arme Poena. Hy het na Soekie se dood by oom Freek aangebly.
Hoofstuk 3
Train the parent and spare the child.
DUANE HAHN
My ma het opgehou werk ná Soekie se dood en alles het sleg begin gaan. Sy het siek geword en Siena het gesê geen dokter of dominee sal kan help nie, my ma moet eerder ’n sangoma laat kom.
“Dis Pina!” het my ma met wydgerekte oë en bleek wange vir Siena gesê. “Sy’t vir Soekie doodgemaak . . . vergiftig. En sy weet ek weet!”
My ma het na die emmer langs haar bed gegryp en weer ’n keer opgegooi. Ek het langs haar op die bed gesit en ek kon die stink van haar opgooi ruik, maar ek was te bang om uit die kamer te gaan. Bang sy gaan ook dood soos Soekie doodgegaan het. Onverwags, onverstaanbaar en onverklaarbaar.
“Ons moet die sangoma laat kom, miesies,” het Siena ernstig gesê. “Ek kan by djou oë sien dis nie die siekte nie, dis ’n curse!”
“Waar gaan ek nou ’n toordokter kry?” My ma het net so bang geklink soos ek gevoel het.
“Daar bly een by die lokasie. Ek sal hom saambring môre.”
Siena het die volgende oggend met ’n vreemde man by ons woonstel opgedaag. Duisende kraletjies was slordig in die vuil slierte van sy lang hare ingeryg en om sy nek was ’n grillerige ketting van vuilwit bene en voëlvere. Die ondraaglike reuk wat saam met hom ingekom het, het my my neus met twee vingers laat toedruk.
“Wys respek, Claudie!” het Siena kwaai gebrom en my ’n vuil kyk gegee. Ek het my hand laat sak en deur my mond asemgehaal.
Die man het in die woonstel begin ronddans en in ’n vreemde taal gesing-skree. In sy hande het hy iets gehou wat brand. Toe hy by my ma se bed kom, het hy met groot gebare gemaak asof hy iets uit haar lyf trek sonder om aan haar te raak. Dit het my bang gemaak en ek het met my rug teen die verste muur gaan staan.
My ma se gesig het verstar gelyk en Siena het dieselfde uitdrukking gehad as wanneer sy die eerste sluk uit die bottel skelm drank vat. Die toordokter het nou met die onsigbare iets op die vloer gestoei en ek het vreesbevange na hom gestaar.
“Dis nie vir kinders se oë nie, Claudie, gaan wag buite!” het Siena my skielik aan die skouer gevat en uit die kamer gedruk.
“Ek wil nie my ma los nie!” het ek soos ’n steeks donkie vasgesteek. “Wat maak hy?”
“Hy baklei met die bose gees. Sy sal orraait wees. Hy gaat vir haar gesond maak.”
“Belowe?”
“Belowe. Toe, uit nou!”
My ma het toe gesond geword, maar sy het nie teruggegaan werk toe nie. Wanneer sy nie geslaap het nie, het sy net voor haar gesit en uitstaar. Sy het selfs opgehou om Sondae haar naels te verf of haar gesig te stoom. Sy het nie meer soos my ma gevoel nie, en hierdie vreemde vrou het my banger gemaak as die toordokter en die onsigbare bose gees.
Dit het finansieel al slegter met ons gegaan en Siena het al minder by ons kom werk – my ma kon haar nie meer bekostig nie. Op ’n dag het Siena glad nie meer gekom nie.
Party dae
