aftel: negentien, twintig, een-en-twintig. Maar hy het nie verder gekom nie. Anderkant die perde se koppe het die wêreld skielik vorentoe gekantel en met ’n slingerpad teen die berg afgefoeter en gunter onder met ’n wye draai weggeraak. Hy het weerskante van hom aan die sitplek vasgegryp en benoud geskree: “Moet ons dáár af, baas?” Dit was seker waar die poskar verongeluk het.
Hulle het weer aan mekaar gestamp en gelag en die dikke het omgekyk.
“Hoe het jy dan gedink?”
Sou die kar ’n briek hê? Hy het nie ’n briek gesien nie. Die smous se wa het ’n briek gehad.
“Het die kar ’n briek, baas?”
“Waar het jy van ’n perdekar met ’n briek gehoor?” het die dikke gevra en na die perde gewys. “Dáár is sy brieke.”
Dit het gelyk of die perde die kar met hulle boude teëhou, of hulle in die tuie gaan sit soos hulle keer om nie met kar en al die afgrond af te duiwel nie.
“Ek wil afklim, baas.”
“Sit!” het die lange geraas.
Hy het met sy een hand die sitplek gelos en die trommel begin oopvroetel. Die beste sou wees dat hy die vyf sjielings in sy sak kry, dan het hy immers dit as alles anders verongeluk.
“Baas, ek wil afklim!”
Die dikke het omgedraai. “Moenie so skree nie, boet, jy maak die perde bang.”
Hy het op sy tande gebyt, maar die bang het aanmekaar geluide gemaak in sy keel. Hy moes na Dawid geluister het en weggehol het. Maar toe sê sy ma die beste sou wees dat die magistraat en die bosvrou hom sien en klaarkry sodat hy weer kan huis toe kom.
Een maal nege is nege. Twee maal nege is agttien. Drie maal nege is – negentien, twintig, een-en-twintig, twee-en-twintig. Hy tel nege vingers af. Drie maal nege is sewe-en-twintig. Hoe ver is dit na die magistraat toe? Sy pa het gesê dis tot donker toe met ’n perdekar.
Die pad het geleidelik witter geword. Later was die stof soos droë, wit kalk, en die wind het die stof teen die bosse vasgewaai en dit het soos as oor alles gelê. Drie maal nege is sewe-en-twintig.
Op die volgende draai was dit of die perde se pote in die lug trap, só na aan die afgrond is hulle om die draai.
“Asseblief, baas, ek wil afklim! Ek wil huis toe gaan!” Hulle het hulle nie aan hom gesteur nie, net gelag. “Asseblief, baas!” Hy kon napad oor die berg huis toe hol. “Asseblief, baas!”
Die lange het hom omgeruk. “Kry end!” het hy vir hom gesê. “Ons wil nie heelpad met jou sukkel nie, ons het groot moeite gehad om jou te haal. As die konstabel jou kom haal het, sou jy lankal ’n oorveeg gekry het. Jy bly nou stil en jy sit stil. Hou op om so heen en weer te skuif.”
“Baas, ek wil huis toe gaan, asseblief, baas.”
“Hou op met kerm!”
Hy moes weggehol het soos Dawid gesê het.
Onder die berg het hulle die perde in ’n smal, bosserige klofie laat rus en net die dikke het afgeklim. Hy het gekyk of die perde nog vas is en die kar se kap laat sak. Toe het die wêreld oop om hulle gelê en die pad waarlangs hulle afgekom het, was oral teen die berg met klipmure vasgepak. Moerse klippe. Net die Here kon die klippe so gepak het.
Hulle het al in die klofie op gery. Lank en gelykpad. Maar voor hulle was ’n ander berg en dit het kompleet gelyk of die pad reguit in die berg vasloop. Miskien was daar ’n gat deur die berg. Drie maal nege is sewe-en-twintig. Vier maal nege … Hy het weer nege vingers afgetel. Vier maal nege is ses-en-dertig. Hoe nader hulle aan die berg kom, hoe skurwer en kaler het dit gelyk.
“Hou die pad daar voor op, baas?”
“Nee. Sit stil!” Die lange was nog altyd dikbek.
Een maal nege is nege. Twee maal nege is agttien. Die pad het begin draai. Hoe verder die pad draai, hoe oper het die berg voor hulle geskeur. Hoe nader hulle aan die skeur kom, hoe meer het dit gelyk of dit twee berge is wat perdekar-ver uitmekaar staan.
Toe die pad in die skeur indraai, was hulle tussen die vreeslikste aasvoëlkranse en die pad het weer reg voor die perde se koppe teen ’n hoogte afgeduiwel. Dáár sou hulle nooit sonder brieke afkom nie, hulle sou morsdood verongeluk!
“Baas, ek wil afklim!”
Hulle het nie meer gelag nie, ook nie omgekyk nie. Toe die kar die eerste kort draai vat, het die dikke sy lyf na die middel toe gegooi en so bly lê tot hulle om was.
“Baas, ek wil afklim!”
Om die volgende draai het die lange weer sý lyf middel toe gegooi. Dit was nie twee berge nie, dit was een berg wat deurgeskeur het, en hoe dieper hulle in die skeur in afdaal, hoe bruiner en hoër het die kranse aan weerskante geword. Saam met die pad het ’n stroom water gehol. Met rukke was hulle hoog bo die water en dan weer onder langs die water, en die hele tyd was die helse klipmure oral opgestapel om die pad teen die kranse vas te druk.
Ná elke paar draaie was daar ’n houtbruggie oor die water waaroor die perde se pote en die kar se wiele anders geraas het. Later het dit vir hom gevoel hulle is diep binne-in die berg se pens en die pad is ’n rooibruin slang wat uitkomplek soek en dit nie kry nie.
“Baas, as daar vandag ’n kar van voor af kom, is ons dood!”
Op party van die draaie was die pad so nou dat hy kon sweer die kar is met een wiel in die lug daar om. Wit, skuimerige sweet het op die perde begin uitslaan; alles om hulle het dieselfde rooibruin kleur geword: die pad, die kranse, die klipmure, die stof. Regop en onderstebo was dieselfde ding. Net die streep lug bokant die kranse was nog blou.
Sy kop was dronk toe die pad uiteindelik uitkomplek kry. Anderkant die berg was ’n breë drif waar die perde hulle proes-proes deurgetrek het, en anderkant die drif het hulle die perde uitgespan. Hulle was weer in ’n kloof en voor het weer ’n berg gelê. ’n Hoër een.
“Jirlikheid, baas,” het hy vir die dikke gesê, “dis dan nog altyd net berge waar jy kyk!”
“Dis De Vlugt dié, en die berg wat daar voor lê, is De Vlugt se berg. Hy’s kwaai.”
Die twee mans het geëet. Hy was nie honger nie. Hy wou huil en hy wou huis toe gaan. Emma het gesê hy moet op die grond gaan lê as hulle hom kom oplaai en maak of hy dood is, maar toe was hy bang hulle kielie hom en sien hy lieg. Hy moes gemaak het soos Dawid gesê het. Weggehol het. Nou was dit te laat.
Toe hulle weer begin ry, het die pad geleidelik steiler geword en die klipmure het weer aan die onderkant begin vashou en saam met die pad al hoër geword. Die perde se lywe het onder die tuie gerem en hulle pote het al stadiger vasgetrap vir die trek. Nie lank nie, toe moes die lange stilhou om hulle te laat rus.
“Boet,” het die dikke gesê, “dis nou De Vlugt se berg waarvan ek gepraat het. Voor ons hom uit is, lê daar nog baie steilte vir die perde voor. Hulle kry swaar. Jy sal moet afklim en loop, want hoe ligter die kar is, hoe beter. Sodra ons begin sak, kan jy weer opklim.”
Hy het die trommel gevat om af te klim, maar die lange het sommer op hom begin skel. “Waar die duiwel wil jy nou met die trommel heen?”
“Ek
