speel nie. Vandag is die dag. Tollie moet in die huis bly met sy been, ons ander sal haar injaag.”
“My been is reg, Ma!”
“Reg lyk nie so nie – loop sê jou pa moet opstaan, Benjamin!”
“Sê nou Skopper wil haar nie hê nie, Ma?” vra Kittie onrustig.
“Dan weet ek nie so mooi nie.”
Benjamin het teruggekom van die kamer af en nog brood gevra. “Baas Koos het die ander dag by die winkel gesê ek moet vir Ma sê hy ruil Ma twee mannetjies vir Skopper.”
“As hy dink ek sal Skopper vir twee van sy ou motgevrete mannetjies verruil, kan hy weer loop dink. Ek is nie onnooslik nie.”
“Ek het vir hom gesê Ma is nie onnooslik nie.”
“Benjamin!” Sy het sommer ’n hou met die nat doek na hom gepiets. “Van wanneer af praat jy met grootmense asof hulle jou maters is?”
“Die oubaas het nie gehoor nie, Ma, mens moet skree om hom te laat hoor.”
“Eet ordentlik, moenie jou mond so vol prop nie.”
“Dis die brood wat so lekker is, Ma.”
Toe Selling die kombuis inkom, het sy hom net een kyk gegee en geweet die noordwestewind is nie net in die aalwyne in nie.
“Skink jou pa se koffie, Kittie.”
“Gee eers vir my ’n slukkie van die bakbossietreksel, Fiela, die wêreld draai vanmôre met my.”
“Die wêreld kan nie vanmôre met jou draai nie, Selling. Rossinski kom anderweek en die karwatse en die velle moet klaar.” Sy het vir hom ’n groot dop van die treksel ingegooi en twee lepels suiker ingeroer. “My oorle ma het altyd gesê as die wêreld met jou draai, is dit ’n teken jou maag staan stil. Ek sal agtermiddag vir jou laat gansies pluk en trek, maar vanmôre kan dit nie. Ek het al die hande nodig, want ek gaan die wyfie by Skopper injaag.”
“Fiela?”
“Vandag.”
“Jy maak ’n fout, Fiela, wag nog ’n week of twee.”
“Nee. Ek het hulle lank genoeg uitmekaar gehou. Ek het hulle weke lank in die veld gehad, ek het lampolie in hulle ore gegooi sodat daar nie ’n bosluis moet wees om hulle te hinder nie, ek het Skopper uitgehonger – ek wag nie langer nie.”
Die dou het nog nat oor die werf gelê toe sy elkeen se tak uitdeel. Tollie wou nie hoor nie, hy wou help.
“Asseblief, Ma.”
“Nou goed, keer jy dan dat Skopper nie uitkom nie. Staan binne die opening en maak jou klein as ons haar injaag sodat sy jou nie sien nie.”
By die wyfie se kamp het sy Kittie en Emma aangesê om onder te keer; sy en Benjamin sou bokant keer en hulle sou met haar bo om die huis gaan en dan af tot by die ander kamp.
Selling het op die hoek van die huis kom staan en haar ’n laaste keer probeer omhaal om te wag. “Fiela, jy’s te haastig, die mannetjie se skene verkleur nog nie eers nie.”
“Dalk verkleur hulle as sy by hom in die kamp is, Selling.” Vir die kinders het sy geskree om reg te staan. “As sy weghol, laat haar hol. Ons kan haar altyd weer aankeer, maar moenie haar verwilder nie.” Sy is alleen in die kamp in om die wyfie uit te keer. “Jy los nou jou beneuktigheid,” het sy paaiend met haar gepraat en die witdoringtak tussen haar en die volstruis gehou. “Dis die mooiste mannetjie in die Kloof en hy sal hom nie ophou met ’n beduiwelde wyfie nie.” In haar hart het sy gesê: Here, as ek vandag ’n fout maak, kyk tog net dat hulle mekaar nie tot niet baklei nie. Dit raak veretyd; as hulle die pluime verniel, kry ek niks daarvoor nie. Vir die wyfie het sy vermakerig bygevoeg: “As hy jou nie aanstaan nie, loop kry ek vir hom ’n ander een.” Toe het sy haar suutjies al nader na die opening toe gekeer en haar met die tweede probeerslag netjies uitgejaag en die kinders beduie om nader te kom en te kom help.
“Fiela!” Dit was Selling wat van die huis se kant af roep, maar Selling moes wag; die wyfie het langnek getrippel soos ’n perd wat lus het om te hol.
“Stadig!” het sy die kinders teëgehou. “Laat sak die takke effens en keer aan die kante.”
“Fiela!”
Die verbrande wyfie wou haar nie om die huis laat jaag nie en hulle moes teen die skuinste met haar uit en bo om die varkhok met haar gaan draai.
Sy weet goed dis nie vanmôre veld toe se jaag nie, het Fiela gedink. Die wyfie se kop het die hele tyd heen en weer op die lang nek gedraai asof die groot swart oë oral en alles wou sien. Nes ’n hoender wat uitgekeer word vir die slag en wantrouig begin raak.
“Pollie!” het Benjamin vir die wyfie geskree, “as jy met Skopper trou, bak Ma vir julle ’n geelkoek!”
“Lig jou tak, Benjamin, as die wyfie vandag omspring, gaan sy skop om raak te skop! Sy’t lus vir neuk.”
Toe hulle bo om die varkhok met haar draai en begin afkom na Skopper se kamp toe, het die perdekar onderkant die huis opgekom. Die skrik het Fiela se verstand uit haar kop uit geruk, maar haar lyf het bly draf en keer. Here, dit kan nie waar wees nie, nie na al die weke nie!
Hulle was amper by Skopper se kamp toe die wyfie skielik wegswenk en weer met hulle bo om die varkhok gaan draai. Met die tweede afkom het Kittie rats langs haar ingespring en haar ingekeer gekry.
Dit was dieselfde twee mans. Die lange en die dikke.
Haar kop het skielik op twee plekke gelyk begin dink.
“Kom uit daar uit die kamp, Tollie. Pak toe die opening!”
Die wyfie het al langs die binnekant van die heining af begin hol; onder het sy gedraai dat die klippers spat en weer tot bo gehol. Af. Op. Sy was vasgekeer en het uitkomplek gesoek.
Die twee mans het die perde vasgemaak en na Selling toe aangestap. Benjamin het ’n entjie van haar af gestaan met sy doringtak voor hom uitgehou, en sy het geweet hy weet dis die dag wat sy gesê het vir hulle mag aanbreek.
Die wyfie het al vinniger gehol, op en af teen die heining. Skopper het in die middel van die kamp gestaan asof hy nie kon besluit of hy self ook aan die hol moes gaan en of hy haar daar uit moes baklei nie.
Fiela het skielik nie omgegee wat hy doen nie. Sy wou vir Benjamin skree om die koppe in te hol en weg te kruip, maar haar mond wou nie oop nie en haar hart wou nie bedaar nie.
Benjamin het haar eendag in die aalweekoppe na die dinge gevra. Hulle was aan’t aalwee tap en hy moes help blare sny en in die rondte opmekaar pak: snykante ondertoe sodat die taai, bitter geel sap oor die stuk plaat kon drup.
“Ma?”
“Pak nog ’n laag, Benjamin.”
“Ma, Ma sê altyd ek is Ma se hanskind.”
“Ja – moenie dat die dorings jou so skraap nie, kind. Vat die blaar soos jy ’n pofadder sal vat, bly weg van die sye af waar die dorings sit.” Sy het geweet waarheen
