Barta is ook nie aldag ewe dom nie, het hy gedink en gesê: “Ek het nie gepraat van hout loop aanhaal nie, ek het net gesê ek wil gaan kyk.”
Nina het van die oorkant van die eiland af aangedraal gekom. In haar een hand het sy ’n leë bottel aan die nek gedra en in die ander hand ’n stok waarmee sy elke paar treë teen die bottel kap. Hy het haar dopgehou. Dit was of daar ’n speletjie tussen haar voete en die geklieng van die bottel aan die gang is.
“Barta, kan jy nie die kind se hare afsny nie? Kyk hoe lyk sy. Nes ’n wilde ding. Of vleg die goed vas.”
“Sy wil nie.”
“Van wanneer af het ’n maaksel ’n wil?”
“Die skêr wil ook nie meer knip nie.”
In die Bos moes ’n man liewerster nie meisiekinders gehad het nie. Hulle kon nou wel hulle ma in die huis of in die tuin help, maar kos kon hulle nie help win nie. Net bekommernis. En die Vader weet wat van dié een gaan word. Maer en tingerig en nes ’n bok wat gedurig moet klim en spring. As sy die dag ’n pak slae moet kry, moet jy vir haar fyn bekruip met die osriem, want as sy eers kans kry om weg te hardloop, vang jy haar nie gou weer nie. En teen die tyd wat jy haar gevang het, is jy te flou om haar behoorlik uit te neuk. Barta was te vrot om die kind in te toom.
“Nina!” roep hy oor die oopte. “Loop vra daar vir tant Anna ’n trekseltjie koffie tot môre toe.”
Sy het eers haar treë en haar klienge klaargemaak voor sy hom antwoord gee. “Tant Anna wil nie meer leen nie, sy sê ons gee nie terug nie.”
“Dit lieg sy!” Sover hy weet, het hulle Anna nog net die laaste treksel geskuld. “Loop vra dan by tant Malie. Sê ons is Kristoffel te wagte, dan gee ons terug.”
Een, twee, drie. Klieng teen die bottel. Een, twee, drie. Klieng teen die bottel. As hy ’n gooiding had, het hy haar sowaar aan die draf gegooi!
Daar was dae wat hy sommer lus had om huis op te breek en op ’n ander eiland te loop woon. As ’n man nie meer houtkapper in die Bos is nie, skuif die ander jou eenkant. Sê sommer jy gee nie terug wat jy leen nie. Ewe min in almal se hande, almal ewe nooddruftig, maar hy het aldag meer die gevoel gekry dat die houtkappers van bo af op hom afkyk en onder mekaar bereken hoeveel hy uit die balke maak. Jaloers. Bang hy maak iets meer as hulle. Maar hy sou hulle nog wys. As die geluk hom bystaan en dit was nie ’n storie wat Dawid vertel het nie, sou hy een van die dae met ’n klomp geld in sy sak sit. Dan kon hulle maar bereken waar hy daaraan gekom het. Hy sou hulle nie sê nie.
“Hoe oud word Nina nou, Barta?”
Barta was nie meer in die deur nie. Die kind was seker al tien of elf. Iemand het eendag gesê daar is van die Engelse op die dorp wat wit meisiekinders invat om kinders op te pas. Hang af van wat hulle betaal.
Die Maandag, driekwartdag, was hy bokant Stinkhoutkloof in die boonste voetpad. Oor sy rug het hy die kort treksaag gedra, die handbyl, osrieme en ’n kombers; in die knapsak was genoeg kos vir ’n week. Kristoffel het toe wel die Vrydagaand huis toe gekom en koffie en suiker en meel gebring. Die kind was gedaan. Hulle het drie weke lank by Kalanderdraai gekap en toe breek die arme Soois se wa ook nog met die uitry. Op die dorp was die houtkoper soos gewoonlik ontevrede met die hout en hy het Soois maar min kos in ruil laat kry by sy winkel. Dalk sou Willem darem ook in die week huis toe kom en weer iets bring.
Die olifantmis in die voetpad was ’n week oud en hy het geweet hy sou nie te lank onder in die kloof vir sy geluk hoef te wag nie. Die stinkhoutbome was aan die bessies afgooi in Brown-se-kloof; dis olifante se lekkergoed, hulle sou nie lank daar wegbly nie.
Die enigste neukery wat hy vorentoe kon sien, was dat hy dalk sou moes osse byleen vir die uitsleep van die tande. Die houtkappers leen onder mekaar osse sonder om mekaar iets te vra, maar Elias van Rooyen sou moes tand afgee en daarvoor het hy nie kans gesien nie. Dan moes Willem of Kristoffel liewers ’n ruk by die huis bly sodat hulle stuk-stuk kon uitsleep.
Die boom was presies waar Dawid gesê het hy is. Soos ’n helse hoekpaal het die ou kershout bo-op die knak gestaan en op ’n beter plek kon hy nooit kom wortelskiet het nie. Net mooi slurphoogte was die bas glad gevat van baie jare se vashou om die boom en die lekker soort roering van verwagting was skielik in Elias se lyf. Geen olifant wat dáár afduiwel, sou lewendig onder aankom nie. Vabonde! Seker gedink geen mens sal ooit op hulle triek afkom nie.
Maar hy sou versigtig moes werk. Hy sou moes sorg dat daar nie ’n hand of ’n skouer aan die boom raak wat ’n mensreuk kon laat sit nie. Olifante is fyn van snuffel. Na ’n dag of twee sou enige mensreuk in elk geval af wees, maar ingeval sy geluk dalk korter op sy spoor was as wat hy gehoop het, het hy sy lyf weggehou van die boom af.
En hy het netjies gesaag. Van die agterkant af. So kuithoogte van die grond af en totdat daar aan die voorkant net genoeg hout en bas oor was om die boom goed regop te hou en ’n olifant gerus te maak. Wanneer die voorste een sy slurp om die boom het en sy gatkant afgrond toe skuif, sou sy volle gewig die res losskeur. Al waarop Elias van Rooyen dan nog kon hoop, was dat die tweede olifant vorentoe sou storm om die voorste een te help sodat hulle albei daar afduiwel.
Sononder was hy onder in Stinkhoutkloof. Hy het vir hom ’n plek langs die spruit uitgekyk van waar hy die boonste voetpad goed sou kon dophou, en daar vir hom ’n takskerm gepak.
Die eerste nag het hy vrot geslaap. Sy lyf was nie meer gewoond om op die aarde te lê soos ’n houtkapper s’n nie; hoe langer hy gelê het, hoe meer knobbels het daar in al wat ’n sagte plek aan sy lyf was, ingebult.
Die Dinsdag het hy Draaikloof se kant toe olifante hoor breek. Die Woensdag het sonder ’n teken van ’n olifant verbygegaan, net ’n pragtige bosbokram het klipgooi van sy skerm af water toe gewei, maar hy het niks by hom gehad om ’n strik mee te stel nie.
Die Donderdag, so teen halfdag, het hy ’n bietjie gaan skuinslê om die tyd om te wag, en wakker geword toe hy stemme hoor. Hy het eers gedink hy droom, maar toe hy hom oplig, het Freek Botha se span vlak by sy skerm verbygetou. Hy het alle verwagting uit hom uit geskrik. As hulle in Stinkhoutkloof kom kap, was al sy moeite verniet. Hy het nog ewe gekoes sodat hulle hom nie moes sien nie, maar Freek het hom gewaar en vasgesteek.
“Genade, Elias, wat maak jý hier?”
“Ek kyk sommer die geelhout deur,” lieg hy en hou hom ongeërg toe hy onder die skerm uitkruip.
Freek het sy swaargelaaide span laat afpak om te rus en te rook. Genadiglik het dit uitgekom dat hulle op pad was na Michiel-se-kruis om daar te kap, toe steek hulle sommer kortpad deur Stinkhoutkloof.
“Aan jou vuurmaakplek lyk dit of jy al ’n hele paar dae hier is, Elias?”
“Ja. Julle het nie miskien grootvoete langs die pad gekry nie?”
“Ons is sonop duskant Rooihout by ’n trop verby. Maar jy’s veilig hier onder, hulle kom nie maklik hier af nie.”
“Ek het maar net gevra, ek wou miskien agtermiddag in daardie rigting loop.”
“Hoe gaan dit by die balke, oom?” het een van Freek se skoonseuns gevra.
“Goed.”
“Ek sien een van oom se seuns is by Martiens Willemse in die span.”
“Ja.”
Daar
