was dit?”
“Net daar waar baas nou sit.”
“Wanneer?”
“Amper nege jaar gelede. Middel van die nag.”
“Hy lyk ouer as nege,” het die dikke gesê.
“Hy is.”
“Hoe oud is hy?”
“Ek weet nie, ek het hom so op drie geskat die nag.”
Die lange het bly loer na die kind. “Jy sê jy het hom hier voor jou agterdeur gekry? Het hy gestaan of gesit of gelê?”
“Gestaan.”
“Ek dink jy lieg.”
“Vir wat sal ek lieg? Ek het die nag wakker geword van ’n kind wat huil en toe ek kom oopmaak, toe staan hy hier. Iemand het hom voor my deur kom los.”
“Het jy iets gehoor?”
“Nee. Net die kind.”
“Maar dit het jou nie die reg gegee om hom te hou nie. Dis ’n wit kind!”
“Moes ek hom buite laat staan het?”
“Moenie vir jou probeer slim hou nie, atta,” het die lange haar gewaarsku, “jy het ’n wit kind op jou werf en tussen jou ander kinders in die huis en jy weet net so goed soos ek dat dit nie die regte ding is nie.”
“Wat van die bruin kinders op die witmense se werwe en in hulle huise en tussen hulle kinders?”
“Dis ’n ander saak. Saans gaan daardie kinders huis toe, dis die werfvolk se kinders. Dis ’n verkeerde ding hierdie.”
“Sê wie?”
“Sê ek!”
“As jy ’n hanslam gevat en grootgebring het, wie gaan vir jou kom sê wie se skaap dit is?”
“Hoekom het jy nie die kind grootplaas toe gevat, na baas Petrus Zondagh toe nie? Hy is ’n vername man, hy sou geweet het wat om te doen.”
“Baas Petrus was agter by die see.”
“Dan kon jy die kind dorp toe gevat het, na die magistraat toe.”
“Magistraat wat waar was? Onse dorp het maar anderdag magistraat gekry.”
“Fiela …” het Selling ’n woord uitgekry, “sê die baas van die veldkornet.”
“Wat van die veldkornet?” het die lange gevra.
“ ’n Week na ek die kind gekry het, is ek dorp toe om die veldkornet te sê, maar toe was hy weg Dugas toe agter skaapdiewe aan. Toe ek weer loop om te hoor of hy al gekom het, toe sê hulle hy is begrafnis toe onder op Haarlem.”
“En toe het jy nie weer gegaan nie?”
“Nee. Die kind wou toe nie meer van my rok af nie, ek had hom toe gevat.”
“Jy het die kind dus skelm gehou.”
“Ek het hom van niemand gesteel nie.”
“Ma …”
“Loop speel, Benjamin. Loop kry jou skuit op die water.”
Maar die kind het agter haar bly staan asof hy skuilte in haar skaduwee soek. Sy het altyd geweet die dag sou kom waarop sy vir hom sou moes baklei, dis net dat die dag uit ’n rigting gekom het wat sy dit nie verwag het nie. Sy het altyd gedink dit sou weer Petrus Zondagh wees wat op ’n dag ’n tweede keer oor die kind kom praat. Vir daardie dag was sy voorberei, nie vir hierdie een nie.
“Mense, wag ’n bietjie!” Die dikke het skielik sy hande in die lug gegooi en gesit soos een wat iets te sê het. “Hoe lank gelede sê jy was dit dat jy hom hier voor jou agterdeur gekry het?”
“Nege jaar.”
Hy het na die lange toe gedraai. “Hoekom onthou ek dan nou van ’n ander ding? Onthou jy die kind wat destyds hier agter in die Bos weggeraak het? Ek is nog die slag saam met ’n nuwe boswagter tot by Diepwalle en daar het die ander wagter my gevra om vir hom die boodskap van die kind tot by magistraat Blake op Knysna te neem. Mister Blake het nog die volgende dag ’n konstabel gestuur om die houtkappers te help soek. Onthou jy van die kind?”
“Ek onthou iets daarvan, maar kan dit al nege jaar wees?”
“Maklik. En hulle het mos nooit weer daardie kind gekry nie.”
“Was dit ’n seunskind?” Die lange het duidelik sin gekry vir die storie.
“Ja. En ek sal amper sweer dat hy ook drie jaar oud was.” Dit het gevoel of die bloed in haar are kook. “Luister hier, baas,” het sy losgetrek en voor die dikke loop staan. “Nou probeer baas visvang in ’n pispot!”
“Wag, atta, die kind van wie ek praat, het hier agter in Kom-se-bos weggeraak. Ek onthou die hele ding nou al hoe helderder. As jy van hier af, reguit oor die berg, ’n lyn sou trek, sweer ek kom jy net mooi agter in die Bos uit waar die kind weggeraak het.”
“Het baas al gesien hoe lyk dit reguit hier oor agter die berg?” Hulle het met ’n kakstorie gesit en sy sou moes keer! “Dis nie ’n berg nie, dis berg op berg op berg voor die berg klaar is en die Bos begin, en baas weet self hoe lyk die Bos. Maar nou wil baas hier kom sit en voorstel dat ’n kind van drie van daar af tot hier kon gedwaal het? Baas is nie reg van kop nie.”
“Dis nie onmoontlik nie.”
“Jirre, baas, net so min as wat daardie volstruismannetjie daar anderkant ’n eier gelê sal kry, sou ’n kind van drie dit uit die Bos uit tot hier gemaak het. Nie eers ’n sterk man sou dit in ’n week se tyd gemaak het nie.”
“Wat van pad langs?” het die lange voorgestel.
“Pad wat waar was? Nege jaar gelede was die pad nog nie klaar nie, hulle het aan die pad gewerk, ja. En as baas iemand soek wat daardie pad ken …” Sy het Selling se voete sien verskuif en hom eers met haar oë gerusgestel voordat sy verder praat. “… vra vir my. Ek ken daardie pad. As die kind in die halfklaar pad beland het, sou iemand hom gekry het, want daar’t honderde bandiete aan die pad gewerk. Ek sê vir baas, die kind wat ek voor my agterdeur gekry het, het nie ver gekom nie. Hy was skoon en netjies. Baas moenie vandag op my werf kom goed aanmekaarlap wat nie aanmekaar hoort nie.”
Die lange het opgestaan. “Mense, ons het hier met ’n ernstige saak te doen, dis ’n saak vir hoër gesag, nie vir ons nie.” Here, sien my nood, help my, het sy paniekerig gebid, en begin pleit. “Baas, asseblief, los hierdie ding, los die kind.”
“Kan die kind nie onthou hoe hy hier gekom het nie?”
“Nee.”
“Boet, kom hier na my toe,” het die lange die kind geroep.
“Los die kind!”
“Ek wil hom net iets vra,
