haar óú omgewing dat sy Rut se teenwoordigheid kon regverdig.
Hierdie verhaal van twee sonvoos, stofvaal vroue wat een skemeraand Betlehem binnestrompel, is ’n lieflike korrektief op die situasie in Genesis 27:46, waar Rebekka vir Isak sê: “Ek is nou siek en sat van hierdie Hetitiese vrouens van Esau.” Nog ’n korrektief is die gesindheid tussen Moses en sy skoonvaders Jetro (Eks 18) en Goban (dagstukkie 23 Jan), om nie te praat van Petrus se dienende skoonma nie (Matt 8:14). Die harde woorde van Jesus oor verwydering tussen skoonmoeder en -dogter (Matt 10:35), handel oor geloof en ongeloof, nie oor die verwantskap nie. Betoon aan skoonmoeders en -dogters die hulde wat hulle toekom.
GEBED: Here, U weet van die wrywing tussen my en sekere familielede, hetsy eie of aangetroud. Help my om die eerste tree te gee en die verste pad te loop.
15 Maart Rut 2:1-7
DIE OPTEL VAN DIE ARE
“Mag ek lande toe gaan om are op te tel …?” (Rut 2:2).
Rut was gelukkig, of hoe? Die Joodse wette het bepaal dat afval-are moet bly lê vir behoeftiges en vreemdelinge (Lev 23:22). Maar “are optel” is nie so idillies nie. Suinige mense was daar altyd, en ’n opteller kon suur kyke kry, of die gebrom in die donker baard van ’n landeienaar hoor. Daarby verniel die heeldagse gebukkery ’n vrou se rug, hoe soepel ook.
My pa het vertel hoe hy en vriende in die depressietyd rondom 1933 op ’n plaas gekom het waar die mense net ’n brood vir ete gehad het. Dit was ’n kosbare en byna onbekombare weelde. Hulle is genooi om saam te eet. Die oom sit met sy hand op die brood en sê: “Kêrels, sê net as julle nog wil hê.” Toe sê een bedees: “Oom, ek sal nog ’n stukkie vat.” En die oom sny ’n snytjie, en so gaan dit aan … tot die brood op was. Hierdie oom het nie net sy are gegee nie, maar sy verwerkte oorlewingsbroodjie, tot seermakens toe.
’n Vrou sê onlangs, ná ’n vakansie by haar kinders: “Ek sal goed op hulle oorskiet kan lewe.” Sy het spaarsaam grootgeword en ken die kuns van “are optel”. Maak maar enige ouer vrou se yskas oop, en jy staan verstom oor al die houertjies met oorskietkos. Alles saam fyngedruk en met eier en meel gemeng, kan dit in vlak olie tot brosbruin “moerby”-koekies gebak word. ’n Pastorievrou met ’n groot gesin het Vrydae van ’n paar brode toebroodjies gemaak vir naweeketes. Dit was ’n les om te sien hoe sy die krummels sorgvuldig by die botter inroer voor die smeerdery begin.
In die deursneehuis is armoede nie meer so sigbaar nie. Tog lewe massas mense van oorskietkos. As jy dan kos moet weggooi, sorg dat dit apart en deeglik toegedraai op die vullisterrein aanland. Dis die eerbiedige are langs die soom van jou land.
GEBED: Ons wil bid soos ons voormense, Here: “Vir spys en drank sê ek u Naam lof en dank.” Leer ons ook om die are nie te vergeet nie.
16 Maart Rut 3:1-11
RUT SE PAD NA GELUK
“Moet nou nie verder bekommerd wees nie …” (Rut 3:11).
Rut ly meermale onder verterende heimwee. By die dorpsput tussen die kletsende vroue wat haar tóg half eenkant hou, staar sy saans suidooswaarts na waar haar verre vaderland in persdonker gebergte lê. In sy “Ode to a Nightingale” stel Keats hom dié heimwee voor (eie vertaling): “Miskien is dit dieselfde lied/ in Rut se hart toe sy, van weemoed siek/ in trane staan te midde van die vreemde graan.”
Soos Naomi se terugkeer ou nuus raak, verminder die aalmoese. Boonop hou die dorpsvroue ’n streng oog oor hulle hubare seuns. Tog red juis hulle wette vir Rut van honger, want afvalare moet bly lê vir armes, weduwees en vreemdelinge (Lev 23:22). Rut was al drie. Sy beland nie terloops op Boas se lande nie. Naomi beduie met hoopvolle hand die pad soontoe. Sy waag baie om ’n jong vrou te laat inkruip by die veldbed van ’n alleenloper. Sy bring kruit by vuur; dit was oestyd, met sy vrugbaarheidsrites en volrypheid. Maar sy trek peil op die karakter van Boas en Rut. Dalk wou sy tog vir Boas effens kompromitteer? Jonk is Boas nie meer nie, maar forsbruin in die rooigeel aandlig op die dorsvloer. Geurig in ’n pan op die oop vuur braai die gars vir sy aandete. Hy en Rut moet ewe groot geskrik het toe hy teen voordag orent kom en haar by sy voetenent vind.
Hy hanteer egter die saak soos ’n wyse en nie soos ’n dorpsgek nie. Losser nommer een word eerbaar uitgeskakel. So kom Rut tot rus in haar nuwe huwelik. Eenkeer is geskryf: “Die huweliksklokke wat op Rut se bruilof lui, is dieselfde wat lui op die bruilofsfees van die Lam.” Die vae, innerlike dryfkrag daar aan die grens tussen Israel en Moab het bestemming geblyk te wees. Met die lees van die latere stamboom (Matt 1:5-6) sou dit blyk hoe God hierdie swakke menslike keuse gerugsteun het.
GEBED: Ons dank U, Here, vir die verhaal van Rut, soos ’n nagtegaalslied in die harde geskiedenis van Israel van daardie tyd. Dit wys ons dat dit soms doodgewoon goed kan gaan.
17 Maart 1 Samuel 1:9-18
DIE HANDOMKEER VERANDERING
Sy het toe geloop en gaan eet, en sy was nie meer bedruk nie (1 Sam 1:18).
Eli is ’n gekwelde en uitgebrande ou priester. In sy lewe (veral met seuns soos syne!) verwag hy dalk nie meer wonderwerke van geestelike herlewing, selfs dat die Messias sal kom nie. Hy tree daarvolgens teenoor Hanna op. Hoeveel kundigheid het ’n man nodig om te sien dat ’n vrou dik van trane en nie van drank is nie? Tog kom die ervare pastor na vore wanneer hy vlugtig na haar storie luister en byna werktuiglik troos: Ja-toe-maar-alles-sal-regkom-gee-pad-nou-net.
Hanna neem die gedeelte wat saak maak ter harte: dat alles sal regkom. “Die God van Israel sal aan jou gee wat jy van Hom afgesmeek het” (1 Sam 1:17). Nie eers “die God van die enkeling” of van moeders of vroue nie; maar Hanna weet sy is ingesluit. Sy gaan daar weg, eet saam met Elkana waar hulle kamp opgeslaan het vir die oorstaan in Silo, “… en sy was nie meer bedruk nie” (1 Sam 1:18). As Eli moes weet hoeveel sy enkele woorde beteken het, het hy dalk self ’n bietjie opgevrolik gevoel.
Om op die regte oomblik bietjie te troos, aan te moedig, kan van onskatbare waarde wees. Jy dink dalk nie eens weer daaraan nie, maar daardie persoon se gemoed verander soos handomkeer. Hoe kragtig werk dit as jy hoor: “Jy sál weer beter voel.” Dis soos ’n pyl wat met ’n garedraad agteraan oor ’n kloof geskiet word. Aan die garedraad is ’n stuk seilgare vasgemaak. Anderkant word die seilgare ingetrek en teruggeskiet … met ’n tou aan. Hierop volg ’n dun kabel, en eindelik die swaar staalketting waaraan ’n broodnodige voetbrug oor die kloof gehang word.
Hanna het Eli se klein bemoediging ter harte geneem en aktief beoefen. Dit is hoe geloof werk. En: “By die wisseling van die jaar was Hanna swanger” (1 Sam 1:20). Want Eli was immers net die moeë ou werktuig deur wie God geluister en gedoen het.
GEBED: Hoe maklik kan ons met enkele woorde ontmoedig in plaas van aanmoedig, Here. Gee ons die oplettende oog en die wysheid om te weet wanneer om iemand op te beur.
18 Maart 1 Samuel 1:19-26
HANNA SE GESEËNDE BESLUIT
Toe sy hom gespeen het, het sy hom … weggebring na die huis van die Here … (1 Sam 1:24).
Gesiggie blink gewas, jurkie glansend wit, nuwe riempieskoentjies, ogies draaiend van verwondering, bedug vir die oom met die lang baard en pragtige klere … dis klein Samuel, wat op die punt staan om van sy moeder geskei te word. Het Hanna hom so lank moontlik gesoog? Ons kan aanvaar dat Samuel nou so drie jaar oud was.
Dis bitter klein vir ’n mannetjie
