Kort daarna het hy een middag in sy kollege-uniform by die adres gaan aanklop.
Hy is begroet deur ’n vrou in haar vroeë vyftigs. Sy het taamlik agterdogtig na sy vrae oor die Millers geluister. Charles het besluit dis die beste om haar alles te vertel. Hy kon egter sien hoe sy al hoe ongemakliker raak. Sy het hom behoorlik aangestaar. Iewers in hul gesprek het sy genoem dat die Millers in Montclare in Johannesburg woon. Hy het vermoed dat sy iets wegsteek, maar kon geen verdere inligting uit haar kry nie. Later sou hy vasstel dat die vrou sy biologiese ma se skoonsuster, Flo Pepler, is.
Charles het die Millers se adres in Montclare in die Johannesburgse telefoongids opgespoor. ’n Hele paar weke het egter verloop voordat hy die geleentheid gekry het om na die adres te ryloop. Ná al die jare kan hy nog die beklemmende gevoel onthou toe hy aan die voordeur van die skakelhuisie in Wilmastraat in Montclare klop.
’n Vrou het die deur oopgemaak en ineengestort toe sy Charles sien. Dit was sy biologiese ma, Lizzie Miller. Wat Charles nie geweet het nie, is dat Flo Pepler haar skoonsuster intussen laat weet het dat haar seun op soek is na haar. Toe Lizzie tot verhaal kom, het sy hom krampagtig vasgegryp en sy wou hom nie los nie. Lizzie het haarself baie verwyt oor die besluit om haar seun weg te gee en vir die res van haar lewe, tot haar dood in 1981, sou sy alles in haar vermoë doen om die verlede te probeer regmaak.
Charles het sy ma nooit gevra waarom sy hom weggegee het nie. Was hy dalk te bang vir haar antwoord of wou hy haar die verleentheid spaar? Self weet hy nie waarom hy haar nie hierdie allerbelangrikste vraag kon vra nie. Vir hom sou daar altyd onderdrukte verwyte en onbeantwoorde vrae wees. Sy ma se pogings om haar verhouding met haar nuutgevonde seun te versterk het blykbaar nie gehelp om ’n hegte band tussen Charles en die Miller-mans te vestig nie.
Sy wêreld het in daardie stadium dramaties verskil van dié van Tommy Miller en sy seuns, wat Engelssprekend en liberaal was. Charles kon toe beswaarlik Engels praat en het uit ’n konserwatiewe Afrikaanse agtergrond gekom. Die Millers was tot Charles se afgryse selfs vyandig teenoor die Nasionale Party-regering.
Dit het Charles bykans twee jaar geneem om ’n volwaardige konstabel te word. Die opleidingskollege se uitpasseringsparade was op 22 November 1963 op Loftus Versfeld in Pretoria – dieselfde dag waarop pres. John Kennedy van Amerika vermoor is.
In daardie dae was die uitpassering nog ’n groot skouspel, met duisende toeskouers en ’n toespraak deur die eerste minister, dr. Hendrik Verwoerd. Charles se hart het geswel van trots toe Verwoerd in sy toespraak noem dat die Suid-Afrikaanse Polisie vergelykbaar is met die beste ter wêreld, maar hy was terselfdertyd ook hartseer omdat niemand na aan hom daar was nie.
Baie rekrute is aan die einde van die jaar uitgeplaas na polisiekantore wat nie hul eerste keuse was nie. Die rugbyspelers, soos Charles, is egter deur kapt. Bierman van Zyl (later brigadier en afrigter van die Noord-Transvaalse rugbyspan) bevoordeel en is na die polisiekantore van hul keuse uitgeplaas. Charles is gevolglik toegelaat om na Vereeniging terug te keer.
Verwoerd en Vorster se oppasser
Elkeen van die land se groter polisiekantore moes ’n konstabel vir parlementêre diens Kaapstad toe stuur. Charles het skaars op Vereeniging aangeland toe hy aangewys is om dit vir die eerste ses maande van 1964 te doen. In dié tyd het hy by dr. Verwoerd en die minister van justisie, John Vorster, se ampswonings in Kaapstad wag gestaan.
Vir Charles was dit ’n erg vervelige en frustrerende tyd. Die patrollering om die parlementsgebou in Kaapstad was eweneens eentonig. Bowendien het daar ’n meisie op Vereeniging op hom gewag – die jong ongevalleverpleegster Dorothy Phillips met wie hy al sedert sy skooldae uitgegaan het. Nie eens die feit dat hy vir die polisie se eerste rugbyspan in Kaapstad gespeel het, kon hom in die Moederstad hou nie.
Die jong man wat as Salsie Salzmann uit Vereeniging na Kaapstad vertrek het, het etlike maande later as Charles Miller teruggekeer. Hy het finaal afstand gedoen van sy doopname en besluit dat hy voortaan op sy tweede Miller-voornaam, Charles, genoem wil word. Sy eerste doopnaam, William, het hom te veel aan sy tweede Salzmann-doopnaam, Wilhelm, herinner. Hy het daarop aangedring dat almal, selfs sy meisie, hom voortaan Charles noem. Die Salzmann-familie was nie baie gelukkig omdat hy hul van verwerp het nie, maar met die identiteitsverandering wou hy hom losmaak van ’n ongelukkige verlede. ’n Nuwe polisiemagsnommer is selfs aan hom toegeken.
Charles is met sy terugkeer na Vereeniging dadelik aan die diep kant ingegooi. In die 1960’s was die Vaaldriehoek met sy snel ontwikkelende nywerheidsgebiede ’n kookpot van bedrywighede.
In 1964 het die ducktails by tye nog ’n skrikbewind op sekere plekke op Vereeniging gevoer. Die ducktails was ’n soort subkultuur wat hoofsaaklik onder ’n deel van die laermiddelklas-wit mense ontstaan het met min respek vir die reg, opvoeding en werk. Hulle is só genoem omdat hul langerige, oliebesmeerde hare na ’n punt agtertoe gekam is, wat soos ’n eend se stert gelyk het. In hul leerbaadjies, nou langbroeke met swart skerppunt- Jardimskoene en wit sokkies was hulle maklik uitkenbaar – saam met hul dikwels uitdagende meisies, wat sheilas genoem is.
Die bestuurder van die Odion-bioskoop op die dorp het by die polisie gekla dat hulle rolprentvertonings ontwrig. Een Saterdagaand het Charles en van sy kollegas besluit om dié groep moeilikheidmakers ’n les te leer. Die oomblik toe hulle die ander teatergangers begin teister, is die ligte aangeskakel en die polisie het ingestorm. ’n Groot geveg het uitgebreek en ’n ruk lank het dit gelyk asof die ducktails weens hul getalleoorwig vir die polisie gaan ore aansit, maar toe raak van die mans in die fliek ook betrokke en uiteindelik moes die ducktails die aftog blaas.
“’n Klompie van die belhamels is in hegtenis geneem. Ons het met blou kolle en kneusplekke maar tevrede na die polisiekantoor teruggekeer. Daarna was daar nooit weer probleme met die ducktails in die Odion nie.”
In die (politieke) sop
In sy eerste diensjaar het Charles se voortvarendheid een Saterdagmiddag amper ’n politieke opskudding veroorsaak. Sharpeville is ’n swart woonbuurt tussen Vereeniging en Vanderbijlpark. Vier jaar vantevore, op 21 Maart 1960, het ’n groep van sowat 10 000 inwoners in opstand gekom teen die diskriminerende paswette en voor die polisiekantoor in Sharpeville betoog. Teen die middag het die spanning begin oplaai met die betogers wat dreigend teen die doringdraad rondom die polisiekantoor begin druk het. Dit het breekpunt bereik toe die heining begin meegee.
Die polisie het later op die betogers losgebrand en 69 mense is dood en 180 gewond. ’n Kommissie van ondersoek het later bevind die meeste slagoffers is in die rug geskiet. Die internasionale gemeenskap was heftig in hul veroordeling van die slagting en die Nasionale Party-regering was in die spervuur.
Die gebeure was nog vars in die geheue toe Charles se rugbyspanlede op ’n dag in 1964 ná ’n oefening buite die Vereeniging-rugbyklub deur verkeersbeamptes vir oorlading beboet is. Charles, wat te voet na die polisiekwartiere teruggekeer het, was onbewus daarvan totdat sy spanmaats by die volgende oefening hul lot by hom bekla het in die hoop dat hy as polisieman iets daaraan sou kon doen. Die rugbyspelers het gevoel hulle word spesifiek geteiken.
Hoewel Charles niks aan die boetes kon doen nie, het hy hom vervies omdat die eienaars van die algemene busdiens op Vereeniging oënskynlik nie dieselfde behandeling as die rugbyspelers ontvang het nie. Hul busse was gereeld ook oorlaai, maar die busdiens is nooit beboet nie.
Charles het besluit om dié onreg een Saterdagmiddag reg te stel. Saam met ’n swart konstabel het hy elke bus voorgekeer wat passasiers tussen Sharpeville en Vereeniging vervoer het. Al die busse was oorlaai en boetekaartjies is uitgeskryf. Die oortollige passasiers is beveel om van die busse te klim en moes te voet verder. Dit het onmiddellik groot ontevredenheid onder die passasiers veroorsaak.
Die destydse minister van justisie en polisie
