alt="Pieter_Grobbelaar.psd"/>
Mnr. Grobbelaar, u is bekend vir u boeke oor volksverhale. Wat is ’n volksverhaal?
Volksverhale is verhale wat van geslag tot geslag deur ouers aan hulle kinders vertel word. Vroeër jare is dit oorvertel, deesdae kan ons dit darem neerskryf. Volksverhale sluit sprokies, fabels, mites en legendes in.
Ek het my altyd ingeleef in die stories wat Oupa vertel het. Dit was baie interessante stories en pret om na te luister.
Presies. Volksverhale moet geniet word. Dit prikkel ook die kinders se verbeelding, want alles en enigiets is moontlik in ’n volksverhaal.
Ek het u vertellings van Uilspieël gelees. Bestaan daar werklik iemand of iets soos Uilspieël?
Nee, Uilspieël is ’n karakter wat in Duitse stories ontstaan het en daar het hy die naam Till Eulenspiegel gehad.
Nou hoe het ons hierdie stories oor hom in Afrikaans gekry?
Die eerste stories oor Till Eulenspiegel is reeds in 1300 vertel. Baie gou het die stories oor die hele Europa versprei en baie gewild geword. Hierdie stories het al in die Hollandse tyd na die Kaap gekom en hier het hulle Till Eulenspiegel se naam na Tyl Uilspieël verander.
Wat het in Suid-Afrika met Uilspieël se verhale gebeur?
Die kinders het die stories só geniet dat dit van geslag tot geslag oorvertel is. In Suid-Afrika het Uilspieël, Antjie Somers, Jakkals en Wolf en die Swape baie kinders se lieflingkarakters geword.
In hierdie verhaal van Uilspieël wat ons gelees het, was die volk aan die einde hartseer toe hulle besef dat hulle hul grootste grapmaker verloor en Uilspieël keiser gaan word. Wou die grootmense met hierdie stories net hê dat die kinders die verhale moet geniet en lekker lag?
O nee, so tussen die grappe deur het Uilspieël dit geniet om die swakhede of foute van mense te beklemtoon. In een verhaal was daar ’n boer wat gedink het hy weet altyd beter en in ’n ander een is ’n buurman te suinig. Ou Uilspieël sien hierdie ouens dan goed reg. So leer hy in elke storie vir die kinders ’n lewenslessie wat hulle ook weer in hulle eie lewe kan toepas.
Lees eers Pitkos wat hierna verskyn. Dit sal jou met die vrae help. Beantwoord dan die vrae wat op begripstrategieë gebaseer is op jou eie en vergelyk jou antwoorde met jou groepslede se antwoorde. Jou onderwyser sal die antwoorde saam met julle nasien.
1. In die eerste antwoord van Pieter W. Grobbelaar word gesê dat volksverhale nie verhale in die ware sin van die woord is nie. Verduidelik die stelling.
2. Is die volgende sin ’n feit of ’n mening: “Die eerste stories oor Till Eulenspiegel is reeds in 1300 vertel.” Gee ’n rede vir jou antwoord.
3. Wie het die verhale van Uilspieël na Suid-Afrika gebring?
4. Gee bewyse uit hierdie onderhoud . . .
a. dat die verhale van Uilspieël sprokies of legendes is.
b. dat dit baie gewild was.
5. In die laaste vraag word die woord grapmaker gebruik. Gee ’n sinoniem (woord met min of meer dieselfde betekenis) vir dié woord.
6. Skryf die hoofgedagte van die laaste paragraaf neer.
7. Watter ondersteunende feite word by die hoofgedagte van die laaste paragraaf gebruik?
8. Wat sou jy sê is die doel van hierdie onderhoud?
9. Kies die teikengroep wat in hierdie onderhoud sou belangstel. Maak ’n keuse uit die volgende:
volwassenes • wetenskaplikes • kleuters • storieliefhebbers
10. Skryf name neer van sprokies waarvan jy baie hou of gehou het toe jy kleiner was. Skryf ook neer watter lessies jy van hierdie sprokies onthou.
Pitkos
Die teikengroep van ’n teks
Dit is die persoon/groep mense wat jou skryfstuk moet lees. Dit beïnvloed ook jou inhoud en jou skryfstyl.
Die doel van ’n teks
Dit is die rede waarom ’n teks geskryf word: is dit om te adverteer, om inligting te verskaf, om mense te oorreed of om mense nuuskierig te maak? Die doel van die teks bepaal die trant waarin ’n mens skryf, asook wat jou inhoud gaan wees.
Die trant van ’n teks
As jy skryf om te gesels, sal jy vrolik en informeel skryf. As jy skryf om vir mense inligting te gee, sal jy meer ernstig en formeel skryf.
Feite en menings
’n Feit is iets wat bewys kan word en wat werklik bestaan. Dit kan getoets word met eksperimente of navorsing. As iets ’n feit is, word daar gewoonlik verwys na syfers, name, plekke en datums wat die feit ondersteun.
’n Mening of bewering is slegs ’n persoon se siening en kan nie bewys word nie. Let op na woorde soos ongeveer, taamlik, skynbaar, glo. Dit wys vir die leser dat die inligting nie in ’n boek nageslaan kan word nie.
Skryf ’n dialoog en rolspeel dit.
Julle gaan nou voorberei om ’n onderhoud met Uilspieël te voer om meer uit te vind oor sy ervarings en wat die volk van hom as Keiser kan verwag.
Skryf die vrae neer.
Jy moet ses tot tien vrae aan Uilspieël stel.
Maak seker dat die vrae duidelik en verstaanbaar is.
Stel die vrae so dat hy nie net ja of nee moet antwoord nie.
Die onderhoud moet in dialoogvorm geskryf word. Blaai na Aktiwiteit 1 om seker te maak hoe teks in dialoogvorm lyk.
Die spreker (vraesteller) se naam verskyn, daarna ’n dubbelpunt en daarna volg die vraag.
Die vraag word nie tussen aanhalingstekens geskryf nie.
Die persoon wat die antwoorde in die rolspel moet gee, moet die antwoorde op dieselfde manier neerskryf.
Maak seker dat die vraag volledig beantwoord word.
Handig ’n skriftelike weergawe van jou dialoog in wat jou onderwyser formeel saam met jou mondelinge aanbieding kan assesseer. Maak gebruik van die stappe van prosesskryf wanneer jy jou dialoog skryf.
Jou onderhoud/dialoog moet 1 bladsy lank wees.
Wanneer julle die dialoog rolspeel, moet dit 4-6 minute duur.
Formele
