uit kantore, ’n biblioteek, ’n verversingslokaal en ’n ontspanningskamer vir die personeel, en aangesien hy volkome vryheid met die ontwerp het, is dit ’n wonderlike kans om te wys waartoe hy in staat is.
Veronica luister stilswyend. Sy besef wel deeglik dat dit ’n buitengewone kans vir ’n jong argitek is, maar in haar hart voel sy nie baie gelukkig oor die saak nie. Emile se koms na Kaapstad het reeds die rustige gang van haar dae versteur; die nuus dat hy nog weke lank, miskien maande, hier in die stad sal wees, het die wind uit haar seile geneem. So iets was sy nie te wagte nie.
“Wat makeer, Veronica?” vra hy na ’n rukkie toe haar stilte opvallend word. “Hou jy nie van die gedagte dat ek nog so lank hier in Kaapstad sal wees nie?”
“Waarom sal ek omgee?” vra sy skouerophalend. “Ek het net so ’n gevoel dat jy my opsetlik onder ’n verkeerde indruk gebring het. Waarom anders die haas om jou sake in orde te kry en jou skuld te vereffen – terloops, ek weet nog nie wat die kamtige skuld is wat so swaar op jou gewete rus nie – as jy weet dat daar nog baie tyd is?”
Sy gesig is stil, onleesbaar.
“Ek het jou nie vir een oomblik onder ’n verkeerde indruk probeer bring nie. Ek sal die volgende weke baie besig wees en ek weet nie wanneer ek weer ’n kans sal kry om met jou te gesels nie. Dan kom Leonie – dis die meisie van wie ek jou vertel het – aan die begin van April vir ’n paar weke Kaap toe vir vakansie en ek wil graag die … ander saak afgehandel hê voor sy kom.”
“O!” Haar gesig is rooi van skielike verleentheid. “Ek is jammer. In daardie geval verstaan ek natuurlik jou haas.”
Hy steek sy hand in sy sak en bring ’n koevert te voorskyn waaruit hy ’n tjek haal wat hy vir haar gee. Dit is ’n tjek vir driehonderd rand en is aan haar uitgemaak.
“En dit?” vra sy koud.
“Dis die geld wat jy destyds vir my geleen het – ons meubelgeld – plus vyf jaar se rente. Ek is jammer ek het so lank gewag om dit terug te betaal, maar ek wou graag weer persoonlik vir jou dankie sê. Ek weet nie wat daardie eerste jaar van my sou geword het as ek nie dié geld gehad het om op terug te val nie. Ek voel net baie skuldig as ek dink jy het dit miskien self nodig gehad, maar ek was destyds onder die indruk …”
“Ek het dit nie nodig gehad nie,” val sy hom kortaf in die rede. “En ek wil dit ook nie nou hê nie. Die helfte het in elk geval aan jou behoort.”
“Die meubels was op jou naam en ek het die geld – op jou voorstel – as ’n lening aanvaar. Moet dit asseblief nie nou vir my moeiliker maak as wat dit reeds is nie, Veronica. Die geld kom jou toe. Neem dit en gebruik dit of bêre dit vir jou vakansie oorsee. Jy sal uitvind dat dit baie handig te pas kom.”
Sy kyk besluiteloos na die tjek tussen haar vingers, terwyl sy veg teen die impuls om dit stukkend te skeur en in die vuur te gooi.
“Ek het al van die geld vergeet. Ek wou dit nie weer teruggehad het nie,” sê sy stroef.
“Dit was ’n lening. Anders sou ek dit nooit aanvaar het nie.” Asof hy bewus is van wat in haar gedagtes omgaan, neem hy die tjek tussen haar vingers uit, maak haar handsak oop wat langs haar op die tafel lê en sit dit daarin. “So ja, dis nou afgehandel. En moenie dink jy kan dit by die huis gaan opskeur nie. Ek gaan jou gereeld lastig val tot ek van die bank hoor die tjek is inbetaal.”
“Waarom sal ek dit opskeur?” vra sy onskuldig, asof so ’n gedagte nooit eens by haar opgekom het nie. “Baie dankie, Emile. Ek sal dit definitief bêre vir daardie vakansie oorsee.”
Hy grinnik vlugtig.
“Mooi so! Ek het net benoud begin word. Ek het gedink dit gaan weer op een van ons volbloedrusies uitloop. En ek hoop ons kan die volgende sakie net so vreedsaam besleg as hierdie een.” Sy antwoord nie maar kyk afwagtend na hom en saaklik vervolg hy: “In ons huwelikskontrak het ek, behalwe die meubels, ook nog die som van tweeduisend rand aan jou belowe, betaalbaar indien ek sterf of – soos die geval was – wanneer ons skei. Ek het natuurlik nie destyds die geld gehad nie en ek het ook nie nou die volle bedrag nie, maar ek wil graag ’n ooreenkoms met jou aangaan …”
“Asseblief, Emile,” val sy hom koel en baie beslis in die rede. “Daardie kontrak bestaan nie meer nie – dit was in elk geval maar net ’n belofte wat jy destyds gemaak het omdat my pa daarop aangedring het. As … as daar ’n kind was vir wie ek verantwoordelik was, sou ek miskien nog oorweeg het om die geld, of ’n gedeelte daarvan, te aanvaar. Soos dit is, verdien ek meer as genoeg, nie net met die skoolhou nie, maar ook met my illustreerwerk, om in my eie behoeftes te voorsien en nog iets weg te sit. Ek droom nie daarvan om nog meer geld van jou te neem nie. Jy het geen verpligting teenoor my nie – net so min as wat ek enige verpligting teenoor jou het. Jy is heeltemal vry om ’n nuwe lewe saam met Leonie of enigiemand anders te begin.”
“En as jy nie weer trou nie?”
Sy kyk hom half geamuseerd, half ergerlik aan.
“Dan is dit nog my saak. Asseblief, ek waardeer jou besorgdheid, maar dit laat my ’n bietjie verleë voel. Soos ek gesê het, ek sal seker weer eendag trou. Intussen geniet ek die lewe en maak ek soos ek wil.”
Die kelner met hulle sop maak ’n einde aan die gesprek. Toe hy wegstap, sê Veronica: “Vertel my van jou vriendin. Sy weet natuurlik dat jy …” Sy breek skielik af en kyk na hom. “O, ek haat die woord ‘geskei’,” sê sy met onderdrukte hartstog. “Toe ons jonk was, was ’n geskeide persoon, en veral ’n geskeide vrou, iets uit die bose, en selfs vandag nog is dit of daar ’n soort stigma aan die woord en die persoon kleef.”
“Arme Veronica,” sê hy half spottend, half teer. “Dan is die lewe nie heeltemal so rooskleurig soos jy voorgee nie?”
Daar is ’n skielike knop in haar keel wat sy met die lekker warm ertjiesop probeer wegsluk.
“Vertel my van jou vriendin,” herhaal sy toe sy weer haar stem kan vertrou. “Wat doen sy nog behalwe kantoorwerk?”
“Ek dink ons wag liewer tot sy kom, dan kan jy self oordeel.”
“Nou maak jy my net nuuskierig. Kan jy my nie net ’n leidraad gee nie – anders begin ek later twyfel of sy regtig bestaan.”
Hy haal sy skouers liggies op.
“Jy sal haar miskien ’n bietjie jonk en ongekunsteld vind – nie dat vier-en-twintig so danig jonk is nie, maar sy het heeltemal ’n ander uitkyk op die lewe as die meeste jong meisies van vandag. Sy erken reguit dat sy ’n man en kinders bo ’n loopbaan verkies, dat sy hou van doodgewone dinge soos koskook en kleremaak en huisskoonmaak – al die dinge wat moderne meisies as vervelig en sieldodend beskou. Miskien omdat haar kinderjare nie baie gelukkig was nie – haar ma is dood toe sy nog jonk was en sy het nie ’n baie maklike lewe onder haar stiefma gehad nie – het sy ’n groter behoefte aan sekuriteit en liefde as ander jong meisies wat in gelukkiger omstandighede as sy grootgeword het.”
“’n Model van voortreflikheid,” spot sy saggies. “En jy waag dit om weg te gaan en haar alleen agter te laat?”
Hy glimlag effens.
“Geen kommentaar nie,” sê hy en sy voel meteens of sy die selfvoldane uitdrukking van sy gesig wil vee. Die atmosfeer het ongemerk verander, die gemoedelikheid het verdwyn. Sy voel skielik moeg en bedruk, maar sy dwing haarself om die res van die maaltyd liggies en gemaklik te gesels, bang dat die koel groenbruin
