…”
“Ek sal onthou,” belowe hy. “Maar ek dink nie jy moet daarop reken nie. Eintlik het ek die skildery vir Ingrid belowe, maar die koper is ’n ou vriend van haar en hy was so mal oor die skildery dat sy maar daarvan afgesien het. Sy het ’n baie sagte plekkie vir die man en ek glo nie sy sou dit aan iemand anders afgestaan het nie.”
Hy kyk na haar en vervolg met ’n glimlag. “As jy wil, kan ek jou sy adres gee, dan kan jy self met hom onderhandel.”
“Nee, dankie,” sê sy haastig. “In daardie geval sal ek my maar daarin moet berus.”
Hy nooi haar om te sit en trek vir hulle twee stoele in die een hoek van die vertrek reg. Gelukkig is dit ’n stil middag met min besoekers en hulle kan feitlik ongestoord gesels. Want toe hulle eenmaal begin praat, kan hulle nie weer ophou nie. Hulle gesels oor Jacques se werk en die inspirasie vir sy skilderye, en dwaal later af na die skilderkuns en kunstenaars oor die algemeen. Jacques vertel haar van sy jare oorsee, van die groot meesters onder wie hy studeer het, wat ’n worsteling dit was om erkenning te kry en hoe hy gedurig moes veg teen die versoeking om sy kuns te kommersialiseer. Maar hy het vasgehou aan sy ideale en vandag begin hy die vrugte pluk van die jare van opoffering en harde werk.
Dit was juis in die jare toe die stryd op sy kwaaiste was en die geldnood op sy hoogste dat hy Emile in Rome ontmoet het, en Emile se vriendskap en aanmoediging het op daardie tydstip vir hom baie beteken. Later in Londen het hulle die vriendskap hervat, maar toe het dit reeds heelwat makliker met hulle albei gegaan.
“Maar dis genoeg van myself,” breek hy sy vertelling af. “Nou gaan ons weer oor jou gesels. Na wat Emile my vertel het – hoe hard jy gewerk het en hoe jy alles opgeoffer het om jou ideale te verwesenlik, blykbaar selfs jou huwelik – het ek verwag om ’n medekunstenaar te vind. Een wat, as sy nog nie sukses bereik het nie, goed op pad sou wees om dit te doen. En hier kry ek ’n skooljuffrou wat so nou en dan vir tydverdryf ’n paar prentjies teken.”
Sy bloos effens maar sê glimlaggend: “Skoolhou is ook harde werk en ’n mens kan darem met die geld wat jy verdien ’n redelik ordentlike lewe lei.”
“Dit gee ek toe. Ek gee ook toe dat iemand soos jy ’n aanwins vir die onderwysberoep is en dat dit jammer is daar is nie meer van jou soort nie. Maar waarom ’n dilettant wees in jou vrye tyd – mooi, soetsappige prentjies teken wat nie regtig enige inspanning verg nie? Waarom lê jy jou nie op iets ernstigers toe nie? Wat het dan van al jou drome en ideale geword?”
Sy kyk hom ’n oomblik stilswyend aan. Dan sê sy skouerophalend: “Ons is nie almal genieë nie. Daar moet houthakkers en waterdraers ook wees.”
“Wie sê jy is nie ’n genie nie?”
“Ek het nog nooit daarna gestreef om een te wees nie,” antwoord sy. “My skilderwerk was maar net ’n drang om uiting te gee aan my gevoelens, my drome en gewaarwordinge. Dit was regtig ’n behoefte by my en – soos ek dikwels ’n bietjie teatraal vir Emile gesê het – net so ’n noodsaaklike deel van my lewe soos asemhaal. Ongelukkig het ek toe nie besef dat talent en harde werk nie dieselfde ding is nie, dat jy sonder talent jou vingers kan deurwerk en nooit sal presteer nie.”
“Wie het gesê jy het nie talent nie? Emile?”
Sy skud haar kop.
“Ek en Emile het dikwels – en later bitterlik – rusie gemaak oor my werk. Hy het gesê ek verwaarloos hom en my huislike pligte – wat dikwels waar was – en dat ek nie so haastig moet wees om uit te stal nie omdat my werk nog nie ryp is nie en nog nie ’n eie karakter het nie. Maar al het hy dit nie met soveel woorde gesê nie, het ek diep in my hart geweet hy dink ek is besig om ’n skim na te jaag. In elk geval, in my jeugdige verwaandheid en optimisme het ek my nie veel gesteur aan wat hy sê nie en my gang gegaan. Maar eendag, as ek die moed het, sal ek vir jou ’n koerantuitknipsel wys, dan kan jy sien wat ’n resensent van my werk gedink het.”
“En jy laat jou deur een man se opinie so van stryk bring dat jy net daar en dan die stryd gewonne gee?”
“Dit was nie net dit nie. Ek weet nie of Emile jou vertel het nie, maar ek het in daardie tyd my baba verloor – ’n dogtertjie wat te vroeg gebore is en net ’n paar uur gelewe het. Hoewel hy dit nie gesê het nie, het ek geweet Emile hou my vir haar dood verantwoordelik. ’n Paar maande later is my pa, aan wie ek baie geheg was, ook skielik oorlede. Binne ’n paar maande het ek my man, my kind en my pa verloor en – miskien was dit sielkundig – ook alle drang om weer te skilder. In die Kaap het ek hard gewerk om te vergeet en ’n sukses van my lewe te maak, en dit was byna drie jaar voor ek myself sover kon bring om weer te begin skilder. Ek het prentjies – soos jy hulle noem – begin teken wat nogal byval gevind het, en as ek my vandag daarop wil toelê, sal ek genoeg geld met illustreerwerk kan verdien. Maar die werk is te wisselvallig – sommige van die tydskrifte gebruik reeds foto’s omdat dit soveel goedkoper is – en ek verkies om my brood met skoolhou te verdien en in my vrye tyd so ’n bietjie met die kwas te speel. Die ergste is, ek gee glad nie om om ’n dilettant te wees nie – dis ’n interessante en lonende stokperdjie.”
“Solank jy gelukkig is. Dis mos die belangrikste, nie waar nie? Ek het ook niks teen illustreerwerk nie, mits jy nie besig is om ’n talent wat jy ontvang het te verwaarloos omdat die ander werk soveel makliker en lonender is nie. Sal jy vir my van jou skilderye wys? Ek gee nie voor om ’n kunskritikus te wees nie, maar ek sal jou eerlik sê wat ek daarvan dink.”
“Ek het net ’n paar doeke, maar as jy regtig belangstel, sal ek dit eendag vir jou wys. Maar onthou, ek het jou gewaarsku …”
“Kom eet Vrydagaand by ons, dan bring jy van hulle saam – ook ’n paar van die prentjies waarop jy so trots is. Kom vroeg, dan kan jy my help kos maak – Vrydagaande is Ingrid gewoonlik laat.”
Sonder aarseling aanvaar sy die uitnodiging. Sy sal graag die geniale jong man en sy blonde doktersvrou beter wil leer ken. ’n Rukkie gesels hulle oor Ingrid en hy vertel haar dat sy op die oomblik as locum waarneem vir ’n dokter wat vir ses maande oorsee is. Dit gee hulle tyd om hulle planne te finaliseer en te besluit of hulle hulle uiteindelik in die Kaap of elders in ’n stad of op die platteland gaan vestig.
Buite is die strate druk en woelig en by die bushalte wag lang toue mense, maar Veronica is so verdiep in haar gedagtes dat sy niks of niemand raaksien nie. Die gesprek met Jacques het haar gestimuleer maar ook effens onrustig gestem, al het sy lankal afgesien van haar drome om voltyds te skilder.
Tuis het sy net gou haar hande gewas en verklee, toe stap sy om te hoor hoe dit met mevrou Louw gaan. Toe Veronica haar die vorige dag gesien het, het sy nog nie die griepverkoue afgeskud nie en nog steeds hardnekkig geweier om ’n dokter te sien of vir haar kinders te laat weet dat sy ongesteld is.
Mevrou Walters, een van Georgina Louw se brugvriendinne, maak die deur vir Veronica oop en nooi haar binne.
“Ek het haar nou net in die bed gesit,” sê sy toe Veronica vra hoe dit met hulle vriendin gaan. “Ek wens jy wil my help om haar te oorreed om ’n dokter te kry. Ek is nie baie gerus oor daardie hoes van haar nie.”
Georgina Louw lê in die bed in ’n spierwit valletjie-nagrok met ’n warm blou bedjakkie daaroor. Met die wit kantmussie wat so keuring op die spierwit hare sit, die blink oë wat jou so uitdagend aankyk, lyk sy soos ’n trotse ou koningin. Sy hou vol sy is nie siek nie: sy sukkel maar net om van haar hoes ontslae te raak. Dis meer as dertig jaar dat sy laas ’n dokter se dienste nodig gehad het: sy dink dit is verspot om vir elke kleinigheid na ’n dokter toe te hardloop en glo daaraan om eers die natuur ’n kans te gee.
Veronica
