al om haar op die kamervloer gesit en haar polse gesny. Dit was verskriklik ontstellend vir my ma. Ek onthou vir Linda wat net daar gesit het en my ma wat handdoeke om haar polse gedraai het. Ek het die bloed geruik – so ’n warm reuk. Dit was verskriklik erg vir ons as gesin. Linda is opgeneem in Tara, ’n psigiatriese hospitaal in Hurlingham in Johannesburg. Daar het sy ontstellende ervarings gehad en uiteindelik het oom Gordon Vorster, die skilder en goeie vriend van my pa en ma, haar daar gaan uithaal. Hy het haar werklik daar gaan red en Linda toe vir ’n jaar lank by hom en tannie Vonnie laat bly.
Daarna is Linda terug huis toe en na ’n ander skool. Alhoewel die lewe vir haar ’n stryd was, het Linda nie weer haar eie lewe probeer neem nie. Ek was destyds geskok dat ’n mens jou eie lewe wil neem. Ek het nog nooit so iets beleef nie en dit was vir my ’n vreemde idee dat mense so iets kan doen of selfs oorweeg. Later jare het ek besef hoe traumaties dit vir haar moes gewees het om ’n lemmetjie te vat en haarself te sny. Dit moes iets gevat het, het ek besef.
Die ander keer dat ek met die dood te doen gekry het, was toe my boetie, Dirk, in ’n motorongeluk oorlede is. Hy en sy pêl het saam met twee ander pêlle in ’n groot splinternuwe Mercedes gaan ry. Toe die kar van die pad loop en omslaan, is Dirk en sy pêl wat agter gesit het, op slag dood. Daardie oproep en my ma wat sê: “Dirk is dood,” was vir my verskriklik. Ek was 23 en het in daardie stadium saam met Jana in die Kaap gebly.
Daardie agt jaar waarin ons die dood en byna-dood in ons gesin ervaar het – my pa, Dirk en Linda – het my baie seer gemaak. Miskien het ek in daardie tyd ’n bietjie verhard om myself te beskerm; ’n skans om my gebou om die seer te probeer verwerk. Ek het dadelik ná Dirk se dood ’n storie gaan skryf om te kyk of ek hulle nie kan terugbring nie. In die storie het ek dit reggekry dat hulle uit die graf opstaan, maar dan hardloop hulle weg en lag vir ons wat treur.
In soveel gevalle kan ek ’n lyn deurtrek na ervarings of gebeure wat toe en nou gebeur het, en hoe die Here vir my ’n perspektief gee op ervarings en gebeure van die verlede – iets wat moontlik sleg was, maar nou ’n nuwe boodskap dra. Vat nou maar my ouma se dood; ’n gebeurtenis wat nie ’n buitengewone impak op my gehad het nie. Op ’n dag bel ’n neef van my pa my toe jare ná my ouma se dood. Sy oproep het ook ’n paar jaar ná my bekering gekom. Ek het nie veel van hom geweet nie.
“Hallo Regardt, dis oom Bonnie wat praat, jou pa se neef. Ek is ’n pastoor hier in Krugersdorp. Ek en jou pa was saam op die dag toe jou ouma oorlede is. Ons het op die gras gelê en jou pa het na die wolke gekyk en toe sê hy vir my: ‘Bonnie, ek wil my graag laat doop.’ Ek het gedink ek bel jou om dit vir jou te sê, want ek dink die Here wil hê jy moet dit weet.”
Is dit nie aangrypend nie? Ek het altyd oor my pa gewonder en wat hy geglo het, want my pa was nie ’n gereelde kerkganger nie. My ma ook nie. Ek het my pa een keer in die kerk gesien met my boetie se doop, of dit kon ook my ouer suster se doop gewees het.
My pa het sy lewe lank as akteur nooit ’n agent gehad nie. Tog het hy eenkeer in ’n onderhoud met Maxie Pienaar, joernalis van die Huisgenoot en ’n goeie vriendin van hom, gesê: “Moenie dit ooit noem nie, hoor … ja, eendag as ek nie meer daar is nie, en dit is ook nie meer lank nie, want ek sal nie ou bene maak nie, maar dan maak dit tog ook nie meer saak nie. Die Heer is nie alleen my Herder nie, Hy is ook my Agent. Ek het geen aardse agent nodig nie, want Hy sorg vir al my sakies.”
Daar is mense wat sal sê dat my geestelike bewussyn en die bonatuurlike dinge wat ek ervaar het en nog steeds ervaar, eie aan kunstenaars is – dat dit niks meer as my kreatiewe verbeelding is nie. Ek het dikwels met my gedagtes gespeel, soos toe ek my pa gaan vra het wat lê verder as ’n mens by die planete en sterre verby is tot op die rand van die heelal? En tog was dit nie alles die produk van my kreatiewe brein nie.
Dit het ook met my kinders gebeur. Een aand ná my bekering hoor ek in die huis my oudste dogter, Lika, gil – hierdie oeroue gil van alle gille. Sy was toe nege. Ek het dadelik in tale begin bid en na die boonste verdieping gehardloop. Ek was so kwaad, want ek kon hoor dis iets wat haar treiter. Toe ek by haar kom, sê sy daar het ’n man in die deur gestaan. Hy was kaal en het nie hare gehad nie en het na haar gestaar. Ek is oortuig dit was ’n demoniese manifestasie. Die enigste rol wat my kreatiewe brein by hierdie soort ervarings speel, is om vorm en struktuur te probeer gee aan die ervaring waaraan ek blootgestel word.
My pa en ma was albei kunstenaars en ons het in ’n kreatiewe huis grootgeword. Nou nog betrap ek my dat ek besef maar hierdie woord het ek by my pa geleer. Ek het net vyftien jaar saam met hom geleef, maar daar is baie wat ek van hom onthou. My pa en ma was lief vir mekaar en ek het ons gesin as ’n veilige plek ervaar. Ek was nie daarvan bewus dat ons “kreatief” of “kunssinnig” was nie, maar ek het definitief in hierdie kreatiewe sop grootgeword.
Die eienaardige van my lewe is dat ek my geestelike bewussyn en die bonatuurlike dinge wat ek ervaar het nooit aan God gekoppel het nie. Daar was vir my geen verband met God of met die duiwel nie. Vir my was die duiwel ’n sekelstert wat hier iewers rondgeloop het. Ná my bekering het ek baie gewonder waarom ek voorheen nooit die Here in my ervarings betrek het of wat sy rol in daardie ervarings was nie. Ek het later besef die vyand het my geestelik verblind. Ek was totaal vir die Goddelike en geestelike dinge verblind. Ek was bewus van ’n geesteswêreld en ek het gevoel dat daar ’n dieper betekenis aan die lewe is en dat dit anders is as hierdie fisieke bestaan waarvan ek so bewus was – maar dit was al.
My geestelike bewussyn het geen rol in my keuse van ’n loopbaan gespeel nie. Ek het dit aanvanklik oorweeg om ’n ander beroep as my pa en ma te kies, maar die wêreld van akteurs en rolprente het my gelok. Ek wou ook soos my pa in die publieke oog wees. Ek was elf jaar oud toe speel ek ’n groterige rol in Piet my niggie (1964). Die mense se reaksie het my verras. Almal, veral die ouer mense, het gedink ek is ’n oulike seuntjie en die tannies het oor my hare gevryf terwyl hulle sê hoe oulik ek gespeel het. Ek het spesiaal gevoel en daardie aandag het my ego gestreel. Dit het my oortuig om akteur te word, eerder as wat ek dit oorweeg het om ’n spesifieke beroep te gaan volg of uitdrukking te wou gee aan ’n kreatiewe drang – my keuse van ’n “loopbaan” was meer banaal as dit!
Van ’n hoër roeping was daar nie sprake nie. As ek aan roeping dink en hoe die Here ons lewe bepaal en stuur, dan dink ek die liefde wat ek vir die rolprentbedryf het, en wat gekom het van my pa se liefde vir rolprente, die ding is wat die Here gebruik het om my aan te vuur en my lewe te bepaal. My rol saam met my pa in Die Kandidaat (1968) was ’n waterskeiding in my lewe. Jans Rautenbach se insette in my lewe toe ek jonk en plooibaar was, het my vir die bedryf gevorm. Al hierdie dinge was boublokke wat my ’n bruisende passie vir rolprente gegee het. Die Here het my liefde vir rolprente gebruik en deel van sy plan met my lewe gemaak. Ná my bekering het Matthew (1993) die uitdrukking en epitome van my lewe geword; dit was die sinergie tussen my passie vir rolprente en my passie vir die Here.
Matthew was ’n indrukwekkende stuk werk; nie omdat ek indrukwekkend is nie, maar omdat ek geweet het die Here kan deur dié reeks op ’n gewone manier vir mense wys dat Jesus werklik is. Die Here het my geroep, gesalf en die geestelike gawe gegee om komplekse geestelike waarhede op ’n gewone manier vir mense duidelik te maak.
Wees veral versigtig met wat in jou hart omgaan, want dit bepaal jou hele lewe.
– Spreuke 4:23
Hoofstuk 2
Nuwe horison
Vaardigheid beteken min sonder geleentheid.
– Napoleon Bonaparte
Ek is in Bezuidenhoutsvallei, Johannesburg, gebore. Dit is algemeen bekend as Bez Valley en grens aan Yeoville en Kensington. Ons het daar gebly tot ek vier of vyf jaar oud was. Ek onthou min, maar ek onthou die meisie wat langs ons gebly het, was baie mooi.
