platgeslaan het. Maar ek het gevoel wie is ek nou om te kla oor ’n ontroue eggenoot, kyk net hoe ly ander mense in hierdie land, ruk jou reg, Clara Brand! Wel, nou weet ek ek kan my nie regruk nie, nie op my eie nie, ek het hulp nodig. Ek wil nie die res van my lewe so in stukke rondlê soos Humpty Dumpty nie, ek wil op ’n bed slaap, nie op ’n stuurwiel nie, ek wil nie snikkend en singend sterf soos Violetta en Mimi en Madama Butterfly en al daardie tragiese soprane nie.
Ek wil oorlewe, soos jy, dis wat ek wil doen. Sodat ek eendag soos jy kan terugkyk na hierdie tydperk van tydelike waansin en opera. Grappige staaltjies daaroor kan vertel vir my vriende wat sal sukkel om my te glo, want ek is dan so ’n sterk vrou. Is ek nie?
Nie op die oomblik nie, helaas, en dit voel of ek nooit weer enigiets anders as ’n patetiese swakkeling sal wees nie.
Ek het enkele dae gelede eindelik ’n prokureur gaan sien, so nou het ek ’n prokureur en binnekort ’n terapeut asook ’n groeiende versameling leë drankbottels langs die agterdeur, soos die meeste hedendaagse skeiende vroue. Vir ander is dit miskien ’n groeiende versameling pilboksies in die badkamerkassie, of ’n groeiende versameling skerp messe of selfmoordplanne of daggazolle. Something’s gotta give. (Profetiese titel van die laaste onvoltooide film van Marilyn Monroe, ingeval jy nie geweet het nie. Ons was nie almal vervloek om saam met rolprentresensente te lewe nie.) Beteken die prokureur en die terapeut dat ek nie meer “in denial” is nie? Beteken dit dat ek “vordering maak”? Nou hoekom voel dit dan of ek al verder teruggly teen ’n modderige heuwel? Wie’s dit wat gese het you fall in love, but you have to climb out? Waar kom al hierdie verdomde vraagtekens vandaan? Is te veel vraagtekens ’n meer verskoonbare stylfout as te veel uitroeptekens???
Jy mag maar eerlik wees, Griet. Nie oor my skryfstyl nie, spaar my dit, maar oor my gemoedstoestand. Moet net nie vir my valse hoop gee nie. Die donkerste uur is net voor dagbreek, daai soort crap. Dis donners donker hier om my en ek is doodseker dit gaan nog donkerder word.
Ek gaan Kersfees op my eie deurbring, by die huis in Johannesburg, want Bernard wil saam met die kinders in die Kaap gaan vakansie hou, soos ons elke jaar gemaak het, en ek glo hy sal beter geselskap vir hulle wees as hulle bedrukte ma. As ek net dink aan al daardie uitbundige Gautengers en opgeruimde Mpumalangers wat so verskriklik hard probeer om hulle jaarlikse vakansie by die see te geniet, wil ek by voorbaat my hare uit my kop trek van irritasie. Nee wat, dan hou ek eerder my hare hier in Johannesburg tussen al die ander depressiewe siele wat nie by die see of oorsee kan gaan vrolikheid fake nie. Misery seeks company. Soos jy seker sal weet.
Intussen wens ek jou en jou dogter ’n geseënde Kersseisoen toe.
Van jou vriendin en mede-enkelma (altyd gedog dis nogal ’n cool woord, so ’n lekker onafhanklike klank, maar skielik lyk “enkelma” vir my soos die treurigste woord in enige taal).
Clara
From: Clara Brand [[email protected]]
Sent: Fri 25/12/98 11:05
To: Nita Patterson [[email protected]]
Subject: Vreeslik ver van Betlehem
Liefste Nita
Dankie dat jy gisteraand gebel het. Jou oproep het gehelp om my deur een van die langste en alleenste nagte van my lewe te kry. Ek weet nie wat my besiel het om die kinders saam met Bernard weg te stuur nie! Ek het gedink aan hulle, aan hoe lekker ’n vakansie by die see vir hulle sal wees, maar ek het nooit gedink aan hoe ek sonder hulle gaan cope nie.
Dis een van die vangplekke van ma-wees. Dit staan daar, iewers in die fynskrif wat niemand ooit lees nie, in daardie kontrak wat jy met jou eie bloed teken die dag as jy geboorte skenk. Dat jy van nou af altyd eerste aan jou kind(ers) sal dink, maar dat dit nie altyd goed vir jóú sal wees om eerste aan jou kind(ers) te dink nie. Sela.
Hulle het darem ook vanoggend gebel. Uit Hermanus waar hulle uithang in die peperduur klere wat hulle pa se lover vir hulle gekoop het. Die seuns het albei beweer hulle mis my, maar die gemis was hoorbaar ondergeskik aan die opgewondenheid oor die busvrag vol presente wat hulle by A en B gekry het. Paula, daarenteen, het dadelik tranerig geraak. “Ek verlang, Mamma.” Toe’s ek verskeur tussen ’n vieslike soort leedvermaak (a! so Bernard en sy “Nanas” het dit nog nie reggekry om my enigste dogter om te koop of af te rokkel nie!) en ’n verskriklike verdriet dat ’n driejarige kind op Kersdag so ver van haar ma moet wees.
Wat eet jy? wou jy weet. Die vraag wat ons mekaar elke Krismis gretig vra en nog gretiger antwoord. En toe kry jy gisteraand net so ’n stamelende ontwyking van jou ousus. My Oukersaandmaal, as jy nou rêrig wil weet, was twee van Bernard se beste bottels verouderde wyn wat ek sonder skroom uit sy “kelder” gesteel het. Daar’s nie genoeg plek in A se huis om so ’n spul kosbare bottels te bêre nie, dus word die skat steeds hier bewaar. Ek het die Kanonkop en die Buitenverwachting met groot (leed)vermaak op my eie gedrink, saam met ’n boks handgemaakte Belgiese sjokolade. My Krismisboks aan myself. Vanmiddag eet ek wat ook al oorbly in die yskas en koskas, laas week se kaas saam met eergister se brood, en te hel met die res. Ek gaan nie swig onder die druk om feestelik te eet en vrolik te verkeer nie.
Pateties, ek weet, maar laat my nou maar toe om pateties te wees. Ek het jare lank elke Kersseisoen gebak en gebraai en geswoeg en gesweet asof my lewe daarvan afhang – en wat het dit my in die sak gebring? Hier sit ek vingeralleen op Kersoggend met vetrolle om my maag, ’n man wat troos soek in die arms van ’n vrou wat nie ’n eier kan kook nie, en kinders wat dink die hoogtepunt van aardse genot is ’n hamburger by McDonald’s.
En tog was dit gisteraand goed om te hoor van jou gesin se eerste tradisionele “wit Kersfees” in ’n Skotse sneeulandskap. In Kalifornië vier ons ambisieuse ouboet en sy Amerikaanse glanstydskrifgesin ’n rooklose, vetvrye en moontlik ook vreugdelose Krismis. (Hulle sal seker ook vanaand bel, wanneer dit oggend is by hulle.) In Stilbaai eet ons pa dikmond saam met sy tweede vrou en haar kinders, want sy eie kinders en kleinkinders is vanjaar almal elders. United States, United Kingdom, United Colours of Benetton in Hermanus. Van ek vir Pa vertel het dat ek en Bernard “van tafel en bed geskei” is, bejeën hy my met agterdog. Asof dit my skuld is dat ek nie my man aan my tafel of in my bed kon hou nie. En soos ek vanoggend voel, ís dit waarskynlik my skuld.
So, hier sit ek op my stoep in Egoli en snuif aan die rook van die eerste vleisbraaivure wat reeds agter die hoë mure in die tuine rondom my gestook word. In die sonnige Suid-Afrika braai ons selfs op Kersdag. Wel, sommige van ons. Ek wonder of dit die rook is wat my oë so laat traan. Ek het so lanklaas gehuil dat ek seker dankbaar moet wees vir die vet trane wat nou op my skootrekenaar drup. Maar dit kan nie goed wees vir die toetsbord nie, so laat ek liewers groet.
Van jou verlangende sus
Clara
From: Clara Brand [[email protected]]
Sent: Thu 31/12/98 23:41
To: ???
Subject: Oujaarsaand in Egoli
Draft – Continue composing this message
O fok, ek is verloooore! As my kinners my nou moet sien, sal hulle my noooooit weer wil sien nie! Weet nie eens vir wie ek hierie brief skyrf nie. Griet? Minette? Marita? Major Tom to ground control? Is enigiemand nog daar?
Ek en Bernard het geglo in betsekopname (beste kopname? be-stek-op-name!) op die laaste
