huil as ek dink aan die klein babatjies soos ek wat die reg om te lewe ontneem word. Ons kan ’n vol lewe hê en ons kan ’n positiewe verskil in ander mense se lewe maak. Ek is baie bly my ma het my so ’n kans gegee. Ek is bly oor al die geleenthede wat ek gekry het. Die presidentstoekenning wat ek van die Hamlet-stigting vir mense met gestremdhede in Johannesburg ontvang het, was vir my kosbaar omdat ek vereer is as die persoon wat die meeste gedoen het vir mense met intellektuele gestremdhede in Suid-Afrika. Dit het my laat besef enige mens kan ’n verskil maak, selfs dié wat nie so slim is soos ander nie.
So, aan elke ma met ’n Downsindroom-kind wil ek sê: Moenie jou kind wegsmyt of doodmaak voordat hy of sy gebore is nie. Ons is liefdevolle kinders, al is ons soms hardkoppig (my ma sê ek is erg hardkoppig). Moenie te gou moed opgee met jou kind nie. Juffrou Spies, wat die skoolhoof van Oranje Meisieskool was toe ek gebore is, het vir my ma gesê sy moet my grootmaak soos ’n normale kind. Die kind moet inpas in die samelewing en nie simpel goed doen nie. Leer jou kind om die huisreëls na te kom. Dis al manier hoe ons sosiaal aanvaarbaar sal wees.
My ma gun my alles. Wanneer ek iets goeds bereik, is sy net so bly soos ek. As daar lekker goed met my gebeur, soos toe ek in die TV-sepie Binnelanders was, is sy by my en trots op my.
My ma maak altyd vir my tyd, en ek voel soms so sleg omdat ek kan sien hoe baie werk sy het. Ek is vreeslik dankbaar dat ek so ’n vriendelike en liefdevolle ma het, want my ma is eintlik soort van my sekretaresse. Wanneer iemand my vra om as gasspreker op te tree, dan kyk sy altyd eers in haar dagboek. As sy ’n dag kry wat oop is, skryf sy my praat-afspraak in.
Ek en my ma doen omtrent alles saam. As ek Vrydae my hare laat blaas, is sy by, en as ek my naels laat mooi maak, dan is sy ook daar. As daar nie onderskrifte is nie, gaan ek ook graag saam met haar na die flieks waarvan sy hou. Soms gaan kyk my ma haar fliek en ek myne. Daarna ontmoet ons mekaar by ’n koffiewinkel en bespreek die flieks.
My ma sorg dat ons mae altyd vol is en sy sorg ook dat ek mooi klere en skoene het. Ek sukkel vreeslik met skoene, want ek dra ’n nommer 1 of 2. Party dae is ons gelukkig en kry ek tot vier paar skoene, maar ander dae niks nie.
Wanneer ek as motiveringspreker optree en die mense staan vir my op, begin my ma se trane loop. Dit het veral in New York gebeur. Toe ek daar gepraat het, het my ma so gestres dat sy nie foto’s kon neem nie. Haar hande het te veel gebewe.
My ma bid altyd saam met my voor ek gaan praat, dan vra sy die Here om by my te wees, maar ook by die mense wat luister sodat hulle nie vir my sal raaksien nie, maar vir die Here, wat my so geseën het.
My pa
Sjoe, dis nou nogal ’n moeilike een. Wat ek van my pa onthou is dat hy warm en saggeaard was. Hy was altyd die een wat lag in die huis gebring het en ons geterg en gekielie het. Hy het dikwels gelag.
Maar my pa was ook baie streng met my. Hy het my gestraf wanneer ek stout en onhebbelik was, maar ek het altyd geweet hy doen dit omdat hy lief is vir my en net die beste vir my wil hê.
Naweke het ek vir my pa whiskey ingegooi met baie ys en water. Wanneer hy vir middagete huis toe gekom het, het ek vir hom ’n broodjie gemaak en ’n halwe koppie swart koffie met een suikerpilletjie in. Ná werk het hy altyd so teen vyfuur se kant huis toe gekom, want hy het gesê sy gesin is vir hom die belangrikste.
My pa was pynlik netjies. Hy het altyd sy hemde genommer sodat dieselfde hemde bymekaar gesit word. Sy nommer 1-hemde was die wittes, nommer 2 die gekleurde werkhemde, en so aan. Sy kantoor was ook altyd netjies.
Net voor my pa dood is, het hy ’n boek, Innie skylte vannie Jirre, gelees. Wanneer ons verby die woonkamer geloop het, het hy ons geroep om na stukkies uit die boek te luister. Dan het hy gelag dat sy oë skrefies word.
Wanneer my pa rugby gekyk het, het hy met die spelers en skeidsregters baklei as hy nie met iets saamgestem het nie. As sy span gewen het, het hy opgespring van opwinding.
Ek wens partykeer ek kan soos my pa wees, wat kon terg en grappies maak, maar nou is ek nie so iemand nie. My pa was die warmste, liefdevolste, saggeaardste mens. Ek sal hom nooit vergeet nie.
Oom Sam
Dit was vir my in die begin baie moeilik om oom Sam du Plessis as my tweede pa te aanvaar, maar ek het ook geweet dat hy nooit my regte pa se plek sal probeer vat nie. Al wat vir my getel het, was dat hy my ma gelukkig maak.
Oom Sam se vrou, Lana, is in 2002 aan kanker oorlede. So nege maande ná my pa se dood het hy by ons begin kuier. Oom Sam en my ma se eerste uitgaan was na die Bainsvlei-begraafplaas, waar sy vrou en my pa begrawe is. Hulle was al twee hartseer en hulle het al twee verlang na die mense wat dood is. Ná omtrent vyf jaar is hulle getroud.
Dinge was in die begin nie so maklik tussen oom Sam se drie dogters – Lizanne, Michelle en Anchen – en ons drie nie. Maar toe besluit ek dat oom Sam my ma gelukkig maak, so ek sal hom aanvaar. Ek het vir Michelle genooi om te gaan koffie drink, net ek en sy. Ek wou haar op ’n mooi manier vra dat hulle ons asseblief moet aanvaar. Ons het baie lekker gesels daardie dag.
Mettertyd het ons almal begin aanpas, en my nuwe sussies het my aanvaar vir wie ek is. Ons het gewoond geraak aan die nuwe huis, en ek moet sê, die laaste klomp jaar is ons almal gelukkig saam. Ek het die dierbaarste drie sussies bygekry.
Lizanne het die twee oulikste kindertjies. Sy en haar gesin het in ’n stadium lank by ons gekuier en ons het mekaar toe goed leer ken. Sy sal sommer by my in my kamer kom sit en gesels. Sy was hier toe ek dertig geword het en ná die partytjie het sy en Anchen my ma help opruim. Dit het gevoel of ons ’n regte gesin is.
Ek dink oom Sam gee vir my om asof ek een van sy eie kinders is. Ons is weer ’n gelukkige gesin al is my pa en oom Sam se vrou oorlede. ’n Mens kan ’n gelukkige gesin nooit genoeg waardeer nie. Mag ons hemelse Vader aan ander ook hierdie lekker gee. Of nog beter, mag ons almal leer om daar te wees vir ander wat hulp nodig het.
My sussies
My ma het altyd vir my en my sussie Marisa, wat net 21 maande jonger is as ek, dieselfde aangetrek en vir ons twee bokstertjies gemaak. Sy het ons hare so styf in die rekkies vasgevang dat ons al twee Chinese ogies gehad het.
Ek en Marisa het saam geleer toe ons op skool was. Sy kon die meeste van die goed regkry. Ek het die meeste van die tyd gesukkel. My ma het my altyd my werk laat herhaal. Dan voel ek soos ’n gek omdat ek so sukkel, maar sy het vir my mooi verduidelik dat dit deel van die lewe is om soms te sukkel. Party mense sukkel meer as ander, maar dit maak nie saak nie. Hulle moet steeds hulle bes doen.
Ons het popgespeel en geswem. Dit was heerlik. Later het my “tweelingsussie” vinnig langer geword en ek het baie stadiger gegroei. Nou is Marisa al uit die huis uit en getroud. Sy en haar man, Pieter Steyn, het ’n seuntjie, Josua, en ’n babadogtertjie, Mia. Mia Shéri is vernoem na ons pa (sy volle naam was Jeremia) en na my. Dit is die grootste eer denkbaar vir my. Dit was vir my vreeslik sleg toe sy uit die huis is. Maar ek weet sy is baie gelukkig in Londen en dat haar man haar gelukkig maak. Ek gun dit vir haar om gelukkig te wees, al mis ek haar elke dag.
Toe my jongste sussie gebore is, was ek baie opgewonde. Toe my ma en klein Suzette van die hospitaal af gekom het, het ek ’n pienk rokkie aangehad en Marisa ’n groene. My pa het ’n grys drasak vasgehou waarin die mooiste klein sussie gelê en slaap het.
Toe Suzette, of Zettie soos ons haar noem, groter geword het, het ons haar in ’n boks vol speelgoed gesit. Sy het dit vreeslik geniet so tussen die speelgoed. Op skool het sy baie buitemuurse goed gedoen, net soos Marisa. Sy het begin viool speel en later klavier. Toe was dit skoolkoor, Bloemfonteinse Kinderkoor, hokkie en tennis.
