so sobu wjeseleše nad wuspěchom cuzeho. Wukutlene a na kuski rozkrate ryby suny kuchar do so warjaceje wody kotoła. Ja wćipny jemu přihladowach a spomjatkowach sej recept.
Njetraješe dołho da přinjese tež oficěr swoje čerstwje nałójene ryby. Šofer bě mjeztym zadnju ›klopu‹ jeepa wočinił a na nju běły rub połožił, kaž na swjedźenske blido. A ja warjach z ruskim kucharjom rybjacu poliwku. Hdyž bě skónčnje hotowa, přeprosy mje oficěr sobu k jědźi. Wšitcy ju nětko hłódni laptachmy. Poliwka wysokemu oficěrej jara słodźeše. Mi dźensa hišće sliny běža. Oficěr kazaše małemu Janej: ›Kind auch, Kind auch essen‹, a Jan so na njeho směješe. Chwilku hišće ze mnu bjesadowaše, potom so rozžohnowa, zalěze do jeepa a wotjědźechu.
Lěta pozdźišo sym jeho potom w telewizy wuhladał. Hakle nětko sym wědźał, z kim sym rybjacu poliwku jědł«, zakónči Hinc swoju stawizničku.
Tak stej so tu pola nas najwjetši słowjanski lud z najmjeńšim zetkałoj: Pozdźiši prezident Ruskeje Wladimir Putin a Hinc Fryča z našeje wjeski. Kajka to podawizna!
Wězo wědźeše Hinc hišće wjele powědać. Na přikład, kak je w Budyskim »Wjelbiku« sornu na městnje zarězał a wukutlił abo kak je susoda-spisowaćela z jeho Volvowom do Berlina dowjezł, k Honeckerej, z kotrymž bě znaty spisowaćel »na ty«. Na domojjězbje wón Hincej jenož rjekny: »Wěš ty, Hinco, čehodla ja ničo rěčał njejsym po puću do Berlina?«
Hinc to njewědźeše, bě so jenož dźiwał, zo susod zady w awće tak zasakle mjelči, to hewak ženje činił njeje. »Ně, to ja woprawdźe njewěm, šefo.«
A spisowaćel poča po swojim wašnju pomału rěčeć, kaž přeco, hdyž měješe něšto wažne rjec. To tež Hinc wědźeše a wšitcy, kiž spisowaćela bliže znajachu.
»Chcych z Honeckerom něšto cyle wažne wujednać za nas Serbow. Wěm pak, zo ma wón stajnje jenož mało chwile, tuž přemyslowach a přemyslowach kóžde słowo, kak jemu to rjec. Jasnje a skrótka. Dźěše wo to, zo su Serbja ›socialistiski serbski lud‹. Ja chcych, zo wón te ›socialistiski‹ šmórnje, dokelž so wjele Serbow na tym postorkuje.«
»A je wón to činił?«, so Hinc wopraša.
»Najprjedy njemóžach nutř k njemu. Ruski pósłanc Kočemasow bě runje přijěł a měješe wězo ›předjězbu‹. Hdyž běštaj dorěčałoj, mje Honecker do jstwy poprosy. Tam jemu wšo rozpowědach. Ty njebudźeš wěrić, wón je to činił. Je rjekł: ›Jurij, wenn du es so meinst, dann mach ich es so.‹ Potajkim bjez ›socialistiski‹. A tónle wuspěch za nas Serbow mje wjeseli. Nochcu, zo Serbja jednoho słowa dla so zhubja. To je mój zaměr był, Hinco. Ty dyrbiš to wědźeć.«
Hač je to woprawdźe tak było, Hinc njewědźeše. »Ale prajił wón to tak je.«
Takle bjesadowachmy na poslednim dnju lěta a kóždy to swoje přinošowaše. Hinc přikładowaše šćěpki a z wohenja lětachu škrě a sapaše přitulna ćopłota. Wopołnocy słyšachmy Róžeńčan zwony. Susod přeješe susodej zbožo do noweho lěta a na njebju zabłyšćichu so rakety. Jenož naša mała wjeska je bjez raketow wušła. Wobhladachmy sej wohnjostroje dokoławokoło: nad Róžantom a Sernjanami, nad Hatami a Hrańcu, nad Nowej Wjesku a Worklecami. Dołho hišće sedźachmy we wulkim sněze, wohrěwajo so při wohenju na našim hłownym křižowanišću …
Krawata
Měrana Cušcyna
»Je to čisło jědnaće?« Korpulentna žona w dołhim čornym šaće pokaza na susodne křesło Borbory. »Ně, dwanaće, čisło jědnaće mam ja«, wona přećelnje wotmołwi. »Ja tež.« Korpulentna Borborje lisćik pod nós dźerži. »Čakajće, trjebam nawoči.« Borbora wozmje lisćik a čita: »Městno dwanaće, rynk jědnaće.« Korpulentna zadźiwana na lisćik hlada a so trochu začerwjeni. »Ow, wodajće, to sym mylnje na rynk hladała.« »Móže so stać.« Borbora wotkiwnje a hłuboko zadycha. Wočakuje mróčel tunjeho słódkeho parfima, jako žona pódla njeje křesło dele stłóči. Wolóžena pak čuje přijomnu čerstwu wóń. Něšto z citronu abo pamplmuzu abo woboje. Wonjenčko lěwanćika zda so tež pódla być.
Njedźiwajcy toho je Borborje bliskosć korpulentneje njepřijomna. Nadźijomnje wostanje znajmjeńša městno na tamnym boku swobodne. Jeje muž leži doma ze zymicu we łožu, kartku je do předstajenja při kasy wróćo dała. Borbora so tak daloko kaž móžno do lěweho róžka křesła sunje, zo njeby so susodki dótkała. Ručež móžno, so přesydnu, najpozdźišo po přestawce. Njerady, wšako je městno wosrjedź žurle idealne a jědnaće jeje najlubša ličba. Tohodla sej Borbora dźiwadłowe kartki přeco sčasom wobstara.
Kaž klubu so dźiwadło dźensa skoku pjelnja. Bórbolenje publikuma a podušene kroki so po žurli rozpřestrěwaja. Knyskot papjery a płatu, hdyž so ludźo do čerwjenych somoćanych křesłow pušća. W rynku zady Borbory je nadobo hara słyšeć. Wona so wobroći. »Wy sedźiće na mojim městnje«, so muž z jěžikowej frizuru na staršeho plěchača wusypa. Žona, kotraž zda so partnerka jěžika być, jemu wotzady změrujo na ramjo klepnje a přećelnje kartku pokaza. Plěchač so na to spěšnje wotsali.
Do rynka před Borboru sydnje so krótkosuknjata młodostna ze słuchatkami. Tež to hišće, zawěsće nima zdaća, je prawje nastajić, a potom budźe mje cyłe předstajenje hłós přełožerja mylić. To je wšo hižo dožiwiła. Wšelake wonjawki jej do nosa stupaja. Chanel, Armani, Toska a pótne noty so zetkaja a so šćěkaja. Raz do nosa šćipaja, raz jón majkaja. Počasu so rozpušćeja. Snano jako njewidźomne próški hnydom na jewišću přizemja.
Z wonjawkami so Borbora wuznaje, wšako je lěta dołho w parfimeriji předawała. Hižo jako dźěćo je do wšěch wónjow nós tykała. Najradšo do wupłokanych drastow abo do horncow w kuchni. Ale tež wóń nowych meblow a čerstweje barby ju zajimowaše. Najradšo pak je wonka w lěsu, hdźež ju mokra skora štomow přićahuje.
Dypkownje napoł wosmich so swěca na žurli hasnje. Tónle wokomik mjez ćmu a so wočinjacym zawěškom Borbora lubuje. Wjeršk wćipneje napjatosće. Lehnje so spokojena wróćo. Wokomik pozdźišo pak zjědźe kaž elektrizowana horje. Něchtó je jej do łochća storčił. Hlada dolěwa. Tónle něchtó je so w poslednim wokomiku hišće přisydnył. »Wodajće prošu«, jej hłuboki hłós šepta. Borbora ramjeni cyle wusko horje ćehnje a ruce před brjuchom křižuje. Kolenje stłóči kruće hromadźe. Čuje so nětko kaž palčik mjez hobromaj.
Borbora spyta so koncentrować. Wokoło njeje so ludźo směja. Na jewišću třo mužojo tryski worajo na městnje běhaja. Ojo kaž rjekojo. Njerozumju, čehodla sej ludźo muskowosobowosć njewaža a prawu kóncowku zanjechaja. Wšědnje zwěsća, kak so tuta wosebitosć pozhubjuje. Muže kaž wuže. Snano su prosće přelěni, złóžku wjace wužiwać. Snano wšak chcedźa so žonam přiměrić abo traš podwolić? Njech je, kaž je, to njetrjebam rozumić, sej Borbora mysli.
Sportowi dźiwadźelnicy tam prědku so zawěsće chětro poća. Marathon na jewišću – kołwrótna ideja. Štó wě, kak dołho su za to trenowali? Hampluja kaž Mick Jagger w swojich najlěpšich časach. Tón nalěwo ma žno cyle mokre włosy. Iii, ludźo, kiž so poća, tež zwjetša smjerdźa. Jónu je Borbora čitała, zo ludźo z Japanskeje tak za potom njesmjerdźa a zo ma to něšto z genami činić, geny pječa wuskutkuja, zo so w žałzach pod pažu wuchadne substancy za smjerdźatu maćiznu njeprodukuja. Kak zbožowni dyrbja tući ludźo być. Njetrjebaja so
