sodat ons in vrede kan groet.
Agter in my pienk notaboekie is vrae aan God. Kwelpunte vir bespreking en openbaring.
Sal hy my herken en ek hóm wanneer ons mekaar van Pniël tot Pniël betrag? Nie Pa of Burdon nie. Daai één. Die een wat ek weet ek bestem is om mee te versmelt.
Hoe lyk die plek waar jy skielik wakker word en hier staan die één voor jou? Iemand wat al ’n leeftyd wag dat julle paaie op die regte oomblik, op die regte dag en plek kruis.
Ek maak my notaboekie toe en stap weer om die kar. In die skemer staan die silhoeët van die langarm-kaktus teen die koppies afgeteken. Daar is meer as een kennisgewing aan weerskante van die pad wat jou waarsku om niks te verfilm nie. Sommige plakkate is oud, ander nuut en bo-oor die oueres gespykerskiet. Nietemin neem ek ’n selfie met ’n pen in die mond en Wide Bertha op die agtergrond. Boaan een van die ouer verbleikte borde staan daar Nellis Bombing and Gunnery Range.
Wat die Amerikaners nie besef nie, is dat as ’n Suid-Afrikaner hier kom rondhang, dit van pure perkeloosheid is. Kennisgewingborde en hekke skrik ons nie af nie. Wat nog te sê vir ’n Afrikaner wat gebore is met die genetiese oortuiging dat niemand ons ooit weer sal inperk nie.
Natuurlik weet ek sensors in die koppies het kilometers ver al my voertuig se nommerplate gelees. Teen dié tyd kyk Interpol seker na foto’s van my waar ek hier op die enjinkap in my notaboekie krabbel.
Ek hou nogal daarvan om op vreemde plekke te skryf. Die energie verskil van plek tot plek en dit, glo ek, affekteer hoe jy op daardie oomblik dink. Area 51 is eintlik niks meer as ’n padblokkade tussen kaktusse en propaganda nie. Tussen bespiegelinge en die werklikheid. Dis hoekom dit my aan Pa se lewe laat dink. Ja, maar ook aan my eie. Ek skryf verder.
Soms dink ek die antwoord oor wat met my gebeur het, is eenvoudig. Vrees is ’n bliksem sonder ’n lyf en daarom soek hy joune. Soos daai Sichuan-opera-toorkunstenaars wat mens in China kry na wie ek en Pa een keer deur sakelui genooi is. Die kunstenaar op die verhoog ruk net sy kop en voor jou oë gluur die volgende vreesaanjaende demoon jou aan. Hulle ruil gesigmaskers teen ’n spoed wat die gehoor laat skrik. Dit het selfs vir Pa die horriejieps gegee.
Wanneer laas het ek my eie gesig en my eie lyf te sien gekry?
By party van ons gebeur dit net stadig. Oor jare heen.
Eers as jy terugkyk na ou foto’s sien jy hoe daardie gedrog jou bekruip en stilletjies oorgeneem het. Vrees giet hom bo-oor jou soos ’n horror-fliek se kostuum tot jy later oortuig is dít wat jy sien, ís jy.
Wat het régtig gebeur? En het dit hoegenaamd enige betekenis of invloed op wie ek my voordoen om te wees? Of hoeveel ek weeg?
Seriaasly, ek het nou lank genoeg swaar gedra en geaanstap, Rooies.
’n Stofwindjie roer my hare. In die droë lug maak my lippe slote en is my oë krapperig. Pa was bang vir oogdruppels, onthou ek, terwyl ek na myne soek.
Geen teken van enige bewaarders in die sekuriteitshokkie nie, al hou hulle my dop. Ek verbeel my ek hoor ’n sensor piep. Ek is versigtig vir, én verveeld met, die melodramatiese Amerikaanse veiligheidsmagte omdat ek hulle al genoeg in aksie beleef het. Snellerbehepte amptenare wat hulle gedra asof hulle ’n oudisie vir ’n rolprent met ’n swak draaiboek doen.
Ek is amper lús vir skoorsoek. Kom deursoek en ondervra my gerus. Ja, ek het ook iets om te sê.
Ek wil oor my pa praat.
Hy het altyd gesê Afrikaners is die omkeerders. Hulle keer ander tale om, vat woorde wat lekker sê en jaag dan te perd weg om iets nuuts daarmee te gaan bou. Hulle keer ook stereotipiese idees om oor hoe mens op Afrika se vasteland moet oorleef. Dit mag dalk lyk of ’n Boer op vlug slaan, maar as hy sy perd daar omdraai, is jou kak gebak. As ’n groep rock spiders die koppies in verdwyn, moet jy weet as hulle weer te voorskyn kom, gaan jy dit nie te verwagte wees nie.
“Jy mors nie met ’n Boer nie,” praat Pa se stem in my kop. So ’n man was oom Siener van Rensburg. Die soort wat net een stel spore trap. Al het almal geweet hy het nooit ’n wapen opgeneem nie, is hy nietemin vir sy aandeel in die Rebellie van 1914 opgesluit. Pa het self gaan kyk wat Siener daar op sy tronkmuur in Boksburg uitgekrap het. Hy het dikwels hardop daaroor gewonder.
Saad. Wie s’n het ek? Dit is waaroor ék wonder. As ek my DNS sou kon oopvou soos ’n kaart, wat sou ek leer?
Ons is die nasate van mense wat enorme vrese moes oorkom en met oop oë geliefdes gegroet het, wetend dat hulle mekaar waarskynlik nooit weer sou sien nie. Nie almal was met hul vertrek uit Europa avontuurlustige kanniedoders nie, maar baie van hulle het dit wel geword. Uit hierdie besluit is ’n nuwe bloedlyn hier geplant.
In registers is van ons oumagrootjies dikwels naamloos. Jy sal haar graf in ’n Boerebegraafplaas ontdek, langs dié van haar wit man en kinders. Of binne die kringmure waar die eerste vrou uit Europa oorspronklik begrawe is. Dié het dikwels gesterf by die geboorte van hul eerste of tweede kind, as sy nie al op die lang tog hierheen beswyk het nie. Soms wys die register net die woord “slavin” met veerpen geskryf, al was van ons oumagrootjies nie slawe nie. Baie van hulle was boorlinge van die mengelmoes wat in die kolonie in die omarming van Tafelberg, Leeukop en Duiwenkoppen gewoon het. En ás daar ’n naam of tweede huwelik was, is dit meestal sonder van.
Net “Siena”. Sy wat gesien het.
Ek het al onder die slaweklok in Kaapstad se Kompanjiestuin gaan sit en my gees laat ween. Oor die mensdom in slawerny. Oor die knegskap in my eie kop en lyf waar ek, opgevou in ’n laai in myself, in hongerte na bevryding smag.
My stille honger. ’n Leegte waarvan ek die dieptes nie kan peil nie.
Hoe kon my voorsate om ’n nuwe lewe en identiteit én taal baklei het, terwyl ek op die beste van dae nie die moed het om Fruit & Veg aan te durf nie? Dikwels sal ek eerder honger ly as om myself aanmekaar te sit sodat ek in my kar kan klim om ’n kosinstansie te besoek. Ek het ’n heilige weerstand en vrees vir inkopies, waar jy met rye en rye keuses getreiter word en by elke item van voor af moet verklaar wie jy is en waarin jy glo. Hoekom verklap my lyf al my geheime ongeloof in die lewe en die waarde van my eie bestaan asof dit ’n opdrag is om te stol? My wroeginge laat die lewe van die Hollanders wat koolkoppe en tamaties daar onder Tafelberg kom plant het, eenvoudig klink.
Binne-in my lyf het ek aan die slaap geraak. So het ek diep en lank genoeg weggesink in ’n vrees waarin ek my stelselmatig gepantser het. En dit is die belaglike ironie van obesiteit. Hoe sigbaarder jou logge lyf word, hoe onsigbaarder is jy as mens. Waar die skaal nou staan, is nog net my tande en my mooi ore deel van my oorspronklike self.
Obesiteit beteken om gestremd te wees.
Het ek my onbewustelik só met my pa vereenselwig dat ek in die pyn en beperkinge van sý lyf wou deel? Pa, wat nie sy eie toonnaels kon knip nie en net met moeite sy skoene kon aanstoei? Oor berge selftwyfel, valleie van diëte, oefenplanne, vergrype, selfverloëning en trane. Al die flentersgeskopte skale, geskeurde foto’s en leë beloftes.
Ek, die eerlike straight shooter.
Ek lieg lang stukke vir myself.
Ander kan op my integriteit staatmaak, maar teenoor my eie lyf het ek geen lojaliteit nie. Partykeer is ontkenning al wat jou toelaat om soggens voet uit jou bed – die veiligste plek in die wêreld – te sit. Ontkenning is meesterlike oorlewing. Veral as jy die persoon in die spieël onherkenbaar
