yumacaqsan.
– Bax, mən deyirəm ki, mütləq məna yoxdur, hər şeydə bir istisna var.
Hətta ən kəskin məntiqlə inandığımız şeylərin özündə belə istisna məqamlar var. Üçbucaqları, pramidaları götürək, məsələn. Onlar bir fiqur kimi ağlımızda canlanır. Müəyyən həndəsi bucaqlara, tərəflərə malik ol-maqları, bizə onların mütləq fiqur olduqları qənaətinə gəlməyimiz barəsində rasional inanc aşılayır, lakin kim sübut edə bilər ki, piramidaların out-racaq çoxbucaqları yalnız bir təpəyə birləşir, yaxud da üçbucağın sadəcə üç tərəfi var? Mən desəm pramidaların iki təpəsi, üçbucaqların beş tərəfi var, buna yalnız elmi arqumentlər, aksiomlarla qarşı çıxıb, məni məğlub etmiş
ola bilərsən, amma mən sənə sübut edə bilmədiyim, üçbucaqdakı beşinci tərəfin sübutsuzluğu onun mövcud olmadığı mənasına gəlmir. Deterministlər ha özlərini həlak eləsinlər ki, bir şeyin yazılı sübutu olmalıdır ki, o şey var olsun, yaxud da özünü var edə bilsin, lakin məncə, bu fikir heç nəyi dəyişmir.
– İndi bu dediklərindən nə nəticə çıxarmalıyam? – deyə, kapitan Vlohas bezgin tərzdə dedi.
– Aydın ağıl yoxdur, dəqiq heç nə yoxdur, Lefteris. Bir şey dəqiqdirsə, ona skeptik yanaşmaq lazımdır.
– Fəlsəfi mühazirələrin bitdisə, artıq çıxıb gedək – deyə, Lefteris fikirli-fikirli qarşılıq verdi.
Əslində, üzə vurmasa da, Kostasın dedikləri onu son anda təsirləndirə
bilmişdi. O, indi elə dərin düşüncələrə dalmışdı ki, bütün yolu əli çənəsində, ancaq torpaqlı yola baxmaqla keçirmişdi. Ağlına müdhiş, digər tərəf-dən də, dəhşətli fikir gəlmişdi. Səma buludsuz idi və indi Lefteris, içəri-sindəki “köhnə” Tanrıya dua edirdi ki, bircə yağış yağmasın..
İstehkamın ətrafında yenə də, əsgərlərə təlimlər keçirilirdi. Zabitlərin qışqırıq səsləri, əsgərlərin çəkmələrinin səsi adəti üzrə ətrafı bürümüşdü.
İstehkam rəisi əlini gerisində çarpazlayıb, ciddiyyətlə ətrafı süzürdü. Kapitan və leytnantın olduğu maşın, həyətə daxil olan ilk andan, binanın sağ
hissəsinə dönüb, görünməz olana qədər rəisin tutqun və şübhəli nəzərləri altında qaldı.
– Bunun da, bu füsünkar baxışlarından olmaya da! – deyə, Kostas geridə qalan rəisə baxaraq, rişxəndlə dedi.
Xidməti təsdiq üçün yenidən rəis otağına baş çəkməli olan Lefteris, otağa daxil olan kimi dedi:
– Bilirəm, istefam barədə sənədə qol çəkməyim haqqında danışacaq-sınız.
Mayor Mitaras çaşqın nəzərlərini gizlədə bilməyib, şübhəli-şübhəli soruşdu:
– Sizə kim dedi ki, ordudan azad edilirsiniz?
– Kiminsə deməyinə ehtiyac yoxdur, bunu dünəndən hiss etmişdim və görürəm ki, düz təxmin etmişəm.
– Onda buyurun, bu sənədə imzanızı çəkin. – deyə, rəis qətiyyətlə de-di.
Lefteris imzasını çəkməzdən qabaq, vərəqi gözdən keçirib, “hərbi xidmətə yararsız” yazısını oxuyanda, biixtiyar qəhərlənsə də, bunu maksimum dərəcədə biruzə verməməyə çalışaraq, əlini rəisə sarı uzatdı.
– Ümid edirəm, özünüzə yaxşı həkim tapıb, tezliklə sağalacaqsınız. –
deyə, mayor Mitaras amiranə tərzdə cavab verib, onun əlini zəhmlə sıxdı.
Otaqdan çıxandan sonra qapıda, içəri keçmək üçün növbə gözləyən Leytenant Nikolaydosla toqquşdu və yataqxana istiqamətində iri addımlarla addımladı. Bacısı Sofianı xatırlayırdı. Onu narahat edən, başqa məsələ
də, elə bu idi ki, işindən qovulduğuna görə bacısından xeyli məzəmmət görəcəkdi. Bununla belə, özünü nikbin tutmağa çalışır, qəribə, əcaib tərzdə
gülümsəyirdi.
Otaqda tək oturub, uzo şüşəsini qarşısına qoymuş və pəncərəni açıq saxlamışdı. Buradan çölə baxır, içəri dolan şaxtalı küləyi iliyinə qədər hiss edirdi. Hətta titrəyirdi də. Siqaret yandırıb, taxta oturacağına yayxandı.
Kürəyini söykədiyi dəmir silah, daha da üşüməyinə səbəb oludu. Səma aydın və qüsursuz idi.
Az sonra içəri yöndəmsiz addımlarla daxil olan Kostas, heç bir şey deyib – etmədən, çeviş hərəkətlərlə gedib, pəncərəni bağladı. Sonra:
– Bizim bəzi ağıllılar özünə təzə lətifə tapıblar. Deyirlər ki, kapitan Vlohasın falı düz çıxıb. Axı sən demişdin, beş günə burada olmayacaqsan…
Onlar, bax bunu nəzərdə tuturlar.. – deyə, sözünü bitirdikdən sonra, Lefterisin qarşısında əyləşdi.
– Onların nə danışdığı vecimə də deyil. Mən indi düşünürəm ki, İrakliona hansı üzlə qayıdacağam.
– Əvvəldən səhv etdin də.. Axı mən sənə deyirdim ki, belə şeyləri onların yanında danışmaq olmaz.
– Bu gün çıxacağam onun qarşısına. – deyə, nifrət saçan gözlərini Kostasın gözlərinə zillədi.
– Çıxıb nə edəcəksən ki? – Leytnant vecsizliklə soruşdu.
– Söhbət edəcəcəm.
– Tanrıların söhbət etməklə arası yoxdur, məncə
– Ona tanrı deməkdən əl çək, Kostas!
– Dostum, bu şey ya Tanrıdı, ya da ki, xülya. Sən xülya olmadığını sonuna qədər müdafiə edə bilirsənsə, demək tək ehtimal qalır ki, bu ehtimal da onun Tanrı olmağı ehtimalıdır.
– Bu gün, biləcəyik bunu. – deyə, Lefteris növbəti siqaretini yandırdı.
Lefteris aldadıldığını zənn edirdi. Düşünürdü ki, 51-in səsinin səsyazma qurğusuna düşməməyindən onun özünün xəbəri vardı, lakin bunu ona deməmişdi. İcazə vermişdi ki, o öz cılız məntiqlə qurduğu hiyləsini sona qədər davam etdirsin. Lefterisin nəzərində, 51 o zaman müdrik, yaxud da 20
müqəddəs varlıq, yaxud da Tanrı olardı ki, onu bu vəziyyətə düşməyə
icazə
