ўзига хос, яхши асарлар қаторидан муносиб ўрин эгаллайди.
Туғилиш – кўпайиш, қувонч; ўлиш – камайиш, қайғу. Бу икки ҳолат доимо алмашиниб туриши – қонуний. Бутун борлиқ, жонли табиат шу қонуниятга бўйсунмай иложи йўқ. Агар одамлар ўлмаса, дов-дарахтлар янгиланмаса, ҳайвонот оламию жониворлар бир-бирига ем бўлмаса, фақат гуркираш ҳукм сурса… ажаб ҳол юзага келармиди? Ёхуд ҳаётга гўзаллик ҳамда жозиба бахш этгувчи буюк Тиргаклар – кенг қанот ёйишга интилиш, меҳр-оқибат, севиш-севилиш туйғулари-чи? Тасаввур қилинг: маҳв йўқолди, дунёга келишу ўсиш кучайди. Бордию аксинчаси юз берса… Энди униси қандоқ бўлади?.. Ягона, Қудратли ва Доно Оллоҳ бунинг ҳисоб-китобини тўла ҳал қилиб қўйган. Буни яхши англаймиз, албатта. Унда нечун дод-вой қиламиз, нечун Яратганга қарши исён кўтарамиз!..
Ана, осмон наъра тортди, замину само ларзага келди. Ўтакаси ёрилган булутлар дув-дув ёш тўкдилар, зир титраган ернинг ҳам лабларига учуқлар тошди – ҳа демай, яшиллик олами ҳамма ёққа поёндоз тўшайди, гуркираш – яшариш бошланади, қаердадир эса тупроқ бир томчи оби ҳаётга зор – қовжираш, ўлиш. Одамлар орасида ҳам чақалоқ ингаси эшитиляпти, аллакимлар ҳаёт билан видолашяпти. Бу ҳолатлардан коинот гоҳ қаҳқаҳа ураётганга ўхшайди, гоҳо эса миз-миз йиғлаётгандай туюлади.
Жонажон Еримиз – бош хонадоннинг ажиб бир маконида – катта бир хонадонда ҳам шу ҳол кўзга ташланади. Бу жараённи биз жиддийроқ кузатишга қарор қилдик.
Ҳа-я, хонадон тепасида чақмоқ чақаяпти, момоқалдироқ гулдираяпти…
БИРИНЧИ ҚИСМ
ЯШАШ ЯХШИ–Я…
1. КЎНГИЛДА БИР ҒУБОР
Ҳилола эшикни очиб, ичкари кирдию даҳлизда анқайиб, тўхтаб қолди: шундоққина рўпарада сафар халталари, кичикроқ чамадон йўлга шайлаб қўйилибди. Аллақачон кийинган акасининг бесаранжомроқ, сал мунглироқ кўзларига, ичкаридан чиққан, у ҳам кийинган янгасига кўзларини катта очганча саволомуз қаради: “Йўл бўлсин? Тўсатдан?”.
– Янганг билан қишлоққа биир бориб келайлик, – деди унсиз саволга жавобан бепарвороқ оҳангда акаси.
– Нимага? – кўнгли ниманидир сезгандай, овози титраб сўради Ҳилола. – Бунақа гап йўғиди-ку, тинчликми ўзи?
– Тинчлик, тинчлик, шунчаки ўзимиз биир айланиб келайлик. Ўйлаб қарасак, бормаганимизгаям анча бўлиб қолибди.
– Акажон, ростини айтинг, бирор киши сим қоқдими?
Акасининг сўроқни жавобсиз қолдириши ва кейинги сўзларида қандайдир дард борлиги сингилнинг хавотирини янада кучайтирдию у қатъий овозда сўради:
– Мениям олиб кетасизми?
Акаси четга хаёлчан қаради. Ҳилола рад жавоби кутиб, безовталанди. Худди шу аснода кўз ўнгида
