лабларига босди. Кўзларини ола-кула қилиб, Ҳусайнга тикилди. – Демоқчисан-ки…
– Ҳа, устоз, амир бедаво дардга йўлиққан. Бу саратон хасталиги!
– Эҳтиёт бўл!
– Ҳали белда оғриқлар йўқ. Тери ҳам рутубатин буткул йўқотмаган. Муолажа натижа бермоғига ишонса бўлур.
– Агарки, бул дард саратон бўлса, муолажанинг нафи ҳам вақтинчалик, – деди ал-Қумрий бўшашиб.
– Устоз, таълим берганингиздек, хастани сўнгги онларгача даволамоқ табибнинг бурчи. Амир ҳам табиб учун хастадан ўзга эмасдур.
– Шундай-шундай, Ҳусайн! Бироқ сен оддий хастани эмас, юрт подшосини даволамоқдасен! Бу ташҳисни сарой табибларидан бирортаси билган бўлмоғи мумкин… Аммо улар бош табибга ишонмаслар. Борки иллат мана шунда. Афсус, сен билган белгилар хасталик авж паллада эканидан далолат бермоқда.
– Сиз ҳақсиз, устоз. Аввалроқ аниқланганида буткул муолажага умид боғламоқ мумкин бўлурди. Энди оғриқларни бартараф этмоқ, ҳазми таомни яхшиламоқ зарур. Хастанинг умрига умр қўшиш энг мақбул йўл. Қолгани Яратганга аён.
Ал-Қумрий билан Ҳусайн хасталик хусусидаги қизғин суҳбатга берилиб кетишди. Иккилари ҳам амирни даволаш йўлларини излашарди. Абдуллоҳ ибн Ҳасан бир ўғлига, бир унинг кекса устозига термилиб ўтирди. Уларни чуқур уммон остида жавоҳир тераётган моҳир сузгичларга ўхшатди. Баҳсларининг моҳиятини тўлиқ англамади. Фақат амирнинг дарди оғир эканини фаҳмлади.
Меҳмонхона эшиги очилиб, ноз-неъматлар тўла патнис кўтарган Маҳмуд кирди.
Ал-Қумрий билан Ҳусайн енгил тушлик қилиб олишди. Шундан сўнг қўл очиб дуо қилинди ва дарҳол ўринларидан туришди. Маслаҳатлашиб, меҳмонхонага туташ икки хонадан иборат уйга кирдилар. Бу уйда бир пайтлар Нотилий хасталарни кўрган. Энди кираверишдаги катта хонада Ҳусайн муолажа ишлари билан шуғулланади. Иккинчиси турли суюқлик, кукунлар солинган сонсиз-саноқсиз идишлар, қуритилган гиёҳлар тахланган қават-қават токчалардан иборат дорихона. Шу хонага кирганларида Ҳусайн устозига қалъа дорихонасидан олиб келган гиёҳларини кўрсатди.
– Мана бу денгиз пиёзи, буниси Рум райҳони-ку? – ажабланди ал-Қумрий.
– Ҳа, устоз, биз амирнинг муолажаси учун маъжун тайёрламоғимиз лозим.
– Балли! – Ал-Қумрий шогирдининг фикрини тасдиқлади. – Бундай маъжун асал билан қўшиб тайёрланганда тандаги хилт ва чиқиндиларни суриб чиқаргай, саратонга ҳам фойда қилур44.
– Шунинг баробарида хастанинг аҳволи яхшиланур. Ундан сўнг амирни қувватга киритиш муҳим. Устоз, Буқрот ҳазратлари табиб хасталикни эмас, хаста кишини даволамоғи лозим, деганларини ўзингиз кўп бор такрорлар эдингиз.
– Ёдимда, Ҳусайн. Бироқ бу бедаво дард…
– Мен буни англаб етдим. Буткул даволамоқнинг йўли – фикримча, қўл амалидур45. Аммо, дард ўтказиб юборилган, биз бунга ожизмиз.
Табиблар чуқур ўйга толдилар. Айни дамда ҳар бирлари табобат илмининг чексиз-чегарасиз пучмоқларига фикран парвоз қилишар, ечмоқ
