у аямни ортиқча яхши кўрганлигиданми ёки бошқа сабабларга кўрами, ҳамма нарсага муроса билан яшади. Яшашга яшади-ю, лекин рўзғоридан, оиласидан рўшнолик кўрмай жувонмарг бўлиб кетди.
Тахмина чуқур «оҳ» тортиб қўйди, халати чўнтагидан рўмолча чиқариб намли кўзларига босди. Мен унга индамадим. Хаёлимда унинг дадасини, ўша Собир билан бирга бўлган пайтларимизни жонлантиришга уриниб кўрдим.
VII
…Бир куни квартирамизга Марҳаматдан меҳмон келиб қолди. Мен билан бирга турувчи Аъзам деган курсдош ўртоғимнинг буваси, Олим ота деган киши. Чол бечора букилиб-сукилиб бир дунё нарсани кўтариб келипти. Чўнғолой девзирасию гўшт-ёғ, туршаку кулчанон, анору беҳи дегандай…
Уйимиз бир зумда тўйга айланиб кетди. Олим ота, Аъзам, яна Турғун ва Акрам деган ўртоқларим. Газплитада беҳили палов ясадик. Ўшанда бир қизиқ ҳангома бўлган. Олим ота намоз ўқимоқчи бўлиб: «Қиблаларинг қайси тарафда?» –деб сўраб қолдилар. Биз йигитлар бир-биримизга қарашиб, нима деб жавоб беришимизни билолмай қолдик. Росаям хижолат тортдик. Чоли тушмагур индамай кутиб турипти. Уни тушундик. Аъзам шоша-пиша биронтадан уйимизнинг қибласини сўраб келгани ташқарига отилди.
Олим отаям буни сездилар чоғи, биздан офтоб қайси томонга ботишини сўраб қолдилар. Кейин белбоғини ёзиб, намозини ўқишга киришдилар. Биз шундагина намоз кунботар томонга қараб ўқилишини билиб олгандик.
Аъзам бечора намоз ўқиб бўлингандан кейин ҳаллослаб кириб келди. Пешонаси терга ботган, ўпкасини чангаллаб, ҳансираб: «Анави томонга! Анави томонга экан, опоқи!»– деб кунботар томонга ишора қилди. Ҳаммамиз кулиб юбордик. Олим отаям қоқсуяк елкаларини қоққанча мириқиб кулиб олдилар-да, кейин бошларини сарак-сарак қилиб: «Эҳ, болаларим, болаларим. Қандай кунларга қолдиларинг?»–деб қўйдилар.
Ўша куни энди паловни сузар пайтимизда ширакайф ҳолда Собир кириб келди. «Келинг, келинг» қилдик. Олим ота икковини таништирдик. Чол уни ўз ёнига ўтқазди, оғзидан гупиллаб арақ ҳиди келиб турганига эътибор бермади.
Шу пайт денг, биз учун сира кутилмаган ҳолда Собир чўнтагидан бир шиша арақ чиқариб, стол устига тарақ эткизиб қўйса бўладими! Ҳаммамиз тош қотиб қолдик. Олим ота қандайдир андишаларга бориб, бир дам жим турдилар-да, кейин Собирнинг елкасига бир қўлини беозор қўйиб, мулойимлик билан:
– Бунингизни чўнтагингизга солиб қўйинг, болам. Уйга бориб ичарсиз, – дедилар. Кейин бизга юзланиб сўрадилар:
– Ё сизлар ичасизларми?
Биз шоша-пиша:
– Йўғ-е, – дедик. – Биз бу нарсани умуман оғизга олмаймиз… Шундан кейин Собир ширакайф кўзлари билан ҳаммамизга бирмабир сузилиб қараб чиққач, арақни жимгина қайтариб олиб чўнтагига солди:
– К… кечиринг отахон, кечиринг… – деди у чолга. – Бу ерда ҳеч ким ичмайди. Тўғри. Мен ичаман. Ишда. Уйдамас. Булар мени укаларим. Ҳали ёш. Студент! Ничего, ҳаммаси ўтади-кетади…
У оз-моз чайқалиб
