Mehta’nın şefliğinde çalmıştı. Henry’nin kariyerinde önemli bir dönüm noktası olan o konseri kaçırmıştım ben. Ezra’ya dair anılarım yüzünden geri dönme cesaretini bulamamıştım kendimde. Elini kana bulamıştı, ben de bilmeden suç ortaklığı etmiştim ona. Eylemlerine herhangi bir şekilde dahil olduğumdan değil, sevdiğim adamın cinayet işleyebileceğini aklımın ucundan geçirmediğimden.
Ama bu kez Henry beni gitmeye ikna etti, ben de sonunda dayanamayıp pes ettim. “Geçmişin şimdiye hükmetmesine göz yumamazsın,” dedi. “O zaman da masumdun, şimdi de masumsun.”
“Biliyorum ama unutamıyorum,” dedim.
“Anlıyorum,” diye cevap verdi. “Ama çok zaman önceydi bunlar. Ezra öldü. Gelirsen dünyalar benim olur.”
Kudüs’ün ışığının kör edici beyazlığı aynıydı. Taşlar ve çam kokusu da. Sokaklar tıpkı hatırladığım gibiydi, Eski Şehir de öyle. Mavi gözlü Arap adam hâlâ Şam Kapısı’nda meyve satıyordu. Eski bir dost gibi selamladım onu ama beni hatırlamadı.
Mordechai ve Sonia’yla yaşadığım, boyası pul pul dökülen ufak evin yerini çirkin bir iş hanı almıştı. Ezra’nın eskiden oturduğu ev halen yerli yerindeydi, hatırladığımdan bile güzeldi. Artık bir aileye aitti. Bir Alman çoban köpeği bahçe kapısına koşup deli gibi havlamaya başladı. Köpeğin yanında bir kadın belirdi – ince, tarz sahibi. “Şeket,” diye azarladı köpeği. “Sus.”
Bir zamanlar çatısı altında kimin yaşadığını biliyor muydu acaba?
Otele dönerken Kafe Atara’nın, sonra da Ezra’yla birçok akşam geçirdiğimiz Fink’in Yeri’nin önünden geçtim. Irgun’a5 komplo hazırlığında olan İngiliz subaylarına içki servis eden barmenin Irgun mensubu olduğunu öğrendim yıllar sonra. Garsonu hatırlıyorum. Açık renkli saçları, gamzeli bir gülümsemesi vardı. Ezra’nın arkadaşıydı.
“Bu ülkede herkes birbirinin kuyusunu kazmaya çalışıyor,” demişti bir keresinde bana Mordechai. “Kimseye güvenemezsin.”
Sadece Mordechai’ı dinlemeliydim.
Başka hiç kimseyi değil.
Henry’yle King David Oteli’nde kaldık. Hatırladığımdan daha yüksek, daha heybetli göründü gözüme. Pembe kumtaşı cephesi güneşte parıldıyordu. Eski Şehir’in surlarına tepeden bakan neredeyse boş restoranda bir adam piyano çalıyordu. Ciddi ve dingin bir ortam vardı içeride. Her şey ışıl ışıl parlıyordu. Deri sandalyeler, mermer zemin, kartonpiyeri turkuvaz ve altın renkleriyle bezeli tavan.
Oysa ben bu parıltılı dış görünüşün ardında yaşananları biliyordum. Savaşın ve hafızanın yeniden ayağa kaldırılmış molozlarının ötesinde yatanı. Sayısız belboyun ve otel personelinin yanından geçerken acaba onlar da biliyorlar mı diye merak ettim. İçlerinden kaçı benim tanık olduğuma tanık olmuştu? O bilginin ağırlığıyla yaşamaya katlanabiliyorlar mıydı, yoksa unutmayı mı seçmişlerdi?
Şimdiye dek gerçeği yalnızca bu mavi spiralli defterin sayfalarına emanet ederek onu kendime sakladım. Tarihin ve hatıraların bir alaşımı bu defter – tıpkı Mordechai’ın öngördüğü üzere bastırılmamış ama sıkıştırılmış bir alaşım.
Yirmi yıl boyunca ceviz yazı masamın üçüncü çekmecesinde korlar gibi çıtırdadı durdu. Arada bir kapağına bakmak için onu dışarı çıkardıysam da asla içeriğini yeniden okumayı göze alamadım – şimdi de bunu yapacak değilim. Geçmişime başka bir gözle bakılmasını istiyorum ama ben bakmak istemiyorum. Olup bitenleri yeniden hatırlamaya ihtiyacım yok. Ne yazdığımı biliyorum. Neler olduğunu da. Artık hastayım. Sıkıntı kalbimde, kemiklerimde, ruhumda. Seksen iki yaşındayım ve yorgunum. O kadar ki bazen yataktan bile zor çıkıyorum. Doktorum kalp ilaçlarının sebep olduğunu söylüyor. Ama depresyonda olduğumu da düşünüyor. Yıllardır bu kanıda zaten. Profesyonel yardım almamı ya da ilaç kullanmamı tavsiye ediyor ne zamandır. “Tanıdığım iyi bir psikoterapist var,” dedi bana kim bilir kaç kere.
Fakat psikolojik destek alma fikri aklımın almadığı bir şey. Asla Bay Freud’un ya da Bay Jung’un hayranı olmadım. Yapmam gerekeni yaptım ve kendi başıma yaptım. Ruhumu eşeledim, onun ta derinlerine dalıp o küllenmiş korları yeniden tutuşturdum. Bu bölük pörçük anıları. İmgelere sözcükler, sözcüklere imgeler bağışladım. Pandora kutumun açılmasına ihtiyacım yok benim. Tersine, sımsıkı kapalı kalmasını istiyorum. Ve onun açılmasını ancak oğlum sağlayabilir. Maurice’in yokluğunun yarattığı boşluk asla dolmadı. Her gün onun hayatımda yeniden belirivermesini bekledim ama bir türlü olmadı. Belki de benimle bir araya gelmeyi hiç istememiştir. Ya da beni nasıl, nerede bulabileceğini bilememiştir. Gerçeği hiçbir zaman bilemeyeceğim, öğrenmeye çalışmaktan da vazgeçtim. Bu işi benim adıma sürdürmek başkasına kaldı artık. Tarihi kendi deneyimlediğim şekilde, onun için kayıt altına aldığım bilgisini oğluma iletmek başkasının elinde. Onun uğruna adımlarımın izini sürmeye, kaderimin çizdiği kavisi izlemeye çalıştım – Paris’teki o yaz sabahından, kıymetini bilmeksizin kanıksadığım her şeyin göz göre göre, karanlığın üstüne güm diye kapanan bir kapı misali yitip gitmesinin hemen öncesinden başlayarak.
7
Ezra’yla Fink’in Yeri’nde şnitzel yiyoruz. Tarih 12 Nisan 1946 ve âşığım. Hayatımın ilk gerçek aşkı. Karşımda oturmuş bir parça pideyi zeytinyağına banarak karnını doyuruyor. Dediğine göre sabahtan beri hiçbir şey yememiş ve kurt gibi aç.
Bir İngiliz devlet dairesinde, Filistin’e sığınma talebinde bulunan Yahudilerin başvurularını işleme koymaktan ibaret yarızamanlı bir işi olsa da Ezra daima beş parasız, zira maaşı çok düşük – “Buraya kabul ettikleri Yahudilerin sayısı kadar düşük,” diye anlatıyor. Burada, Filistin’de yemekler güzel ve Fransa’dakinden çok daha bol. Humus ve taze kabak, ekmek ve yumurta, baharatlı kırma zeytin ve Macar hamur işleri yiyoruz. Dışarıda yediğimizde ikimiz için ödemeyi alışkanlık haline getirdim, Ezra’ya bu şekilde sahip çıkabilmek beni mutlu ediyor. Modellik yaparak geçirdiğim yıldan birikmiş param var, hoş Ezra bunu duymaktan hazzetmiyor, çünkü kendisinden başka erkeklerin beni çıplak görmüş olması onu kıskançlığa sürüklüyor. Gülüyorum, o da gülüyor. Gülerken ellerini neşeli bir şekilde oynatıyor ve lokmaları neredeyse nefes almadan ağzına tıkıyor. “Ben daima açım,” diyor.
İş çıkışında kafelerde ya da lokantalarda buluşuyoruz. Artık David’e İngilizce öğretmiyorum, bunun yerine King David Oteli’nin yakınında bir okulda haftada dört gün Fransızca dersleri veriyorum. Hoşuma da gidiyor bu iş. Başöğretmen bir sene daha kalmamı rica etti, ben de kabul ettim.
Ezra işinden pek zevk almıyor. Romanını yazmak için vakit bulamadığından yakınıyor, ben yazdıklarını okumayı çok istediğimi söyleyince de sinirleniyor. Söz konusu roman 1920’lerde Prag’da geçen bir aşk hikâyesini konu ediniyor ve görünüşe göre herkes bu hikâye hakkında ucundan kıyısından da olsa bir şeyler biliyor. İçimden bir ses henüz dişe dokunur bir şey yazmadığını söylüyor, hoş kendisi bunu itiraf etmeye yanaşmıyor, yine de sarhoş olduğu bir gece hikâyenin tamamının zihninde yazılmış olduğunu ağzından kaçırıyor – insanlar bu yüzden
Filistin’in Birleşik Krallık’ın mandası olduğu dönemde faaliyet gösteren paramiliter bir Siyonist örgüt. (ç.n.)
