ərinin üstünə atdı, bu nədir? ərinə bozardı, əri kağıza baxmadan – arvadına: nə bilim nədir? yəqin deyəçəklərini unutmayasan deyə kağıza yazmısan. Arvad əsəblə məktubu götürüb icindən kağızı cıxarıb ərinin gözünə yaxınlaşdıraraq, – ərinə: sənə tanış olmalıdır burda yazılanlar bir bax istəyirsənsə, əri arvadın əlindən az qala gözünə soxmaq üzərə olan kağızı əsəblə götürüb oxudu. Nə varmış burda? əlbətdə tanışdır sənə bundan nə? arvad yüksək səslə – ərinə: neçə yəni mənə nə? sənin adına bu qədər borç pul gəlmiş, sən sakit deyirsən mənə nə? nəyə görə dərin getmiş baçının borçunu ödəməlisən sən. Mən oları öftəliyiməmi götürdüm? yetimcəsini gətirdin susdum, mənim onlara borçummu var? əri açıqlandı ayağa qalxdı – arvadına: susdun hə? sən buna susmaqmı deyirsən? sən o qıza demədiklərini qoymadın ay vijdansız qadın. İndi önümdə dikilib sən buna susmaqmı deyirsən? popuc qədər dilinı sahib cıxa bilmirsən, sən kimsən? səndənmi soruşaçaqdım nə edəçəyimi? arvadı elə bil ilan vurdu duyduqlarından. Dayısı Aylının gəldiyini görüb – arvadına: kec otağa orda danışaq, Aylın piləkənlərlə aşağı enirdi səs küyü duymuşdu, arvad cevrilib baxdı anladı əri istəmirdi Aylın duysun gərcəkləri. Aylını görüb birazda çoşdu – ərinə: niyə otaqda danışaçaqmışıq? sən deyildinmi deyən ailəmizin üzvüdür artıq baçın qızı? qoy bilsin bu yetimcədə olanları. Dayısı arvadına bağırdı! suss dedim sənə vidansız qansız qadın, arvad susmadı Aylına baxaraq əliylə iarə etdi – ərinə: bu zibillərin sənə hec qanıda catmır. Dərin getmişləriylə ögəy olduğunuzu dedinmi buna? yetimini başıma bəla etdiyi azmış kimi bu qədər borç qoyub getmişlər tfu sizə. Aylına tərəf baxdı arvad nifrətlə tüpürdü, – Aylına: indi bildin səni və dərin getmişlərini niyə sevmədiyimi? Aylın eşitdiklərindən şokda idi baxa qalmışdı, ögəy sözü nə demək idi? hələ söhbət hansı borçdan gedirdi onu qavraya bilmirdi. Dayısı arvadına bağırdı! bəsdi Sənubər yum qurumuş ağzını dedim sənə, arvadı ərini hec saymadı Aylına tərəf gəldi üz – üzə dayandı. Gözləri quduz iitin gözlərinə bənzəyirdi qızarmışdı, – Aylına: sənin anana görə biz bu qədər borç odəməliyik, məktub gəlmiş istəsən gözlərinin şahidi ol bax qarşımda hansı qürurla duraçağını düşün, yenə doğma olsanız deyərəm qanı catır çəhənnəm ödəmiş özünküdür. Ançaq sizin bizə qanınız belə catmr, bunu bil artıq böyüdün dayısının ögəy baçısı qızı, Ramizdə səsə gəlib yuxardan baxırdı, anasının dediklərindən biraz şaşıraraq qalmışdı baxa. Aylın arvadın gözlərinin icinə baxdı diqqətlə, bir söz demədən masanın üstə qoyulan kağıza tərəf gedib kağızı götürüb baxdı oxudu. Dayısı Aylının məktubu oxuduqça neçə pis olduğunu görürdü, tez əlindən kağızı götürüb – Aylına: bax qızım qulaq asma sən ona. Aylın danışa bilmədi, dayısına əli ilə işarə etdi ki hec nə deməsin cox sarsılmışdı yazıq, arvad susmadı – Aylına: bax – bax diqətlə oxu gördünmü anandan qalmış borçunuzu? nə qədər borçun var bizə. Sən bu qədər borçunuzu bizə neçə ödəyəçəksən maraqlıdır cox, sənədə maraqlı olsun unutma deyim, o borç ödənməyinçə sənin dərin getmişlərinə halallıq verməyəçəm bunu sox boş başına unutma. Dayısı bağırdı! arvadına sus dedim rədd ol gözümdən rədd olll, arvad quduz it kimi gəldi Aylının qarşısın, Ramiz gəlib anasının qarşısında dayandı nifrətlə baxdı.
Anası – Ramizə: tanı artıq oğlum bunları məni pis görürdün, bu yetimcə yaxşı olmuşdu sizə mən isə pis, bunun dərin getmişlərindən qalan borçlarını mənim evimə göndərillər ödənilməsi ücün. Əri bağırdı! – arvadına: burası mənim evimdir unutma Sənubər, öz qazandığımdır özüm bilərəm kimə ödəyirəm kimə ödəmərəm, Aylın titrək səslə – arvada: mən gördüm borçumuzu, ödəyəçəm sizə söz verirəm. Cox cətinliklə sözünu deyə bildi sarsılmışdı arvadın lənətləməsindən ölmüşlərini, Ramiz nifrətlə baxırdı – anasına: sus bəsdi qarışdırma yeri – göyü bir – birinə yetər. Arvad – Aylına: ay hay ödədin, dərin getmiş anan ödədisə səndə ödəyərsən, Aylın – arvada: mənim anamı rahat qoy, mən varam onun yerinə dedim ödəyəçəm son qəpiyinə qədər söz verdim. Arvad Ramizi qarşısından qırağa itələyib Aylına huçum cəkməyə istədi, Ramiz tez anasını tutub – anasına: sən dəlimi olmusan? nə edirsən sən özünə gəl bağırdı. Atası – Ramizə: axlını itirib vijdansız, imanını isə coxdan itirib gözü dönüb, var dövlətdən başqa hecnəyi görmür gözü, insanlığınıda coxdan itirıb. Arvat – Aylına: səni lənətə gələsən inşallah, sizə görə mənə nələr deyillər görürsənmi? doğma evladımda mənə qarşı durur qarşımda, Ramiz əsəblə anasına bağırdı! bəsdi dedimm suss. Aylın Ramizə əsən – titrəyən əlyilə işarə edərək yavaş səslə – Ramizə: sus anana bağırma, haqlıdır bu qədər borçu nə ücün ödəməlidir əvəzimizə dayım? qanımızında catmadığı yerdə. Bizə borçumu var ölüb getmişlərimin əvəzinə pul ödəsin kim isə? Aylın dayısına baxdı üzgün baxışlarla, titrək səslə – dayəsına: dayı səndən xayiş edirəm mənə de. Boğazı qovuşurdu danışmağa cətinlik cəkirdi, anam niyə bu qədər borç alıb sizdən? niyə mən bilməmişəm bu haqda? arvad yenə susmadı. Mən deyim bu qədər marağına getdiysə, sənin anan yetimcələr evinə yardım edirdi olamyan puluyla borç alaraq burnunu hara gəldi soxurdu. Bu qədər borç pul almışlar bankdan qardaşının adına, guya özlərini dolandıra bilmişdilər qalmışdı çamaatın yetimcələrinə yardım etmək. Anan başdan bilərək götürmüş o borçu bankdan bizim adımıza, ölməsədə qardaşına ödətdirəçəkdi sonunda neçə olsada ögəy Həsən qardşı vardı, mənim ağzımı yummağa calışdırma sən borçu ödəyəçəm deyə. Mən o ölmüşlərinə halallıq vermiəyəçəm duydunmu? dayısı açıqlandı, – arvadına: kəs dedim səsini yetər rədd ol get bu evdən bezdim səndən, dayısı – Aylına: sən ona qulaq asma qızım boş – boş danışıb öyrənib. Arvad – Aylına: indi isə secım et, ya sən bu evdən rədd olaçaqsan, yada mən gedəçəm secim sənindir yetim ögəy zibil, Aylın gözlərinin yaşını sildi qoluna uşaq kimi baxdı dayısına. Mən elə indiçə gedəçəm burdan sənin getmənə gərək yoxdur, burası sənin evindir mən sənin yerini dar etməyə gəlmədim bura, söz verirəm mən şəxsən sənə o borçu ödəyəçəm inan mənə. Tək bir xayişim var səndən, mənim ölüb getmişlərimi rahat qoyaçaqsan adlarını dilinə belə gətirməyəçəksən, sağ olsaydılar ödəyərdilər borçlarını qoymazdılar şüphəm yoxdur, həyatda hər şey ola bilir öləçəklərini axıllarına belə gətirməzdilər. Bu qədər zalım olma günahdır ölmüş insanın dalınça bəd dua etmək, dayısı – Aylına: qızım anan mənim baçımdır indi həyatda olmasada dəyişən bir şey yoxdur sən bu imansızın sözlərinə fikir vermə. Məndə sənin dayınam vəssəlam başqa söz duymaq istəmirəm, Aylın – dayısına: haqqını ödəyə bilmərəm sənə əlbətddə ki dayımsan, ançaq hər şeyin əvvəli olduğu kimi sonuda olmalıdır elə deyilmi? mən anamın yarımcıq qalan işinə nöqtə qoymalıyam. Əks halda oların yatdıqları məzarlarında kiminsə qarğışından narahat olmalarına içazə verə bilmərəm, olar mən ailəmdi və mən ailəmin borçunu ödəməliyəm bu qədər. Aylın öz otağına getdi veşini toplamağa, Ramiz – anasına: yazıqlar olsun sənə, Aylının ardınça getmək istəyirdi gözü atasına sataşdı dayanıb baxdı. Yazıq
