аҕай буолан олордо:
– Оҕом эрэйдээх көрсүө, үчүгэй да майгылаах этэ… Ити «көрдүбүт», «иһиттибит» диэн кэпсииллэрэ, ама, кырдьык буолуо дуо?.. Мин итэҕэйбэппин ээ. Оҕом Маайа, дьон кэпсиирин курдук, сылдьара буоллар, ама, мин харахпар көстүбэт бэйэлээх буолуо этэ дуо?..
– Эн биһиги харахпытыгар көстүбэтэҕин иһин, дьон барыта көрөр ээ, – диэтэ Харатаайап оҕонньор. Кини кыыһа сүтүөҕүттэн ыла улаханнык кырдьыбыт көрүҥнэммитэ: сирэйин тириитэ мыччыстыбыта, баттаҕа эмискэ маҥхайан барбыта, бэл, уҥуоҕа да аччаабыкка дылы буолбута. Кини аҕыйах сыллааҕыта тыыллан-хабыллан сылдьарын көрбүт киһи: «Ама бу били Харатаайап кулуба үһүө», – диэх курдуга.
– Күннэтэ аайы быраабаҕа киирэҕин дии, таҥара дьиэтигэр… Сиилин аҕабыыкка сылдьан кэпсэтиэххин… Баҕар, мэлиибэн ыллаатаҕына сүтүө этэ…
Нөҥүө күнүгэр Сэмэн Уйбаанабыс Хампа таҥаратын дьиэтигэр киирэн Сиилин аҕабыыты көрүстэ. Баачыка кинилэр кыыстара сүппүтүн, билигин үөр буола сылдьар диэн кэпсээн тарҕаммытын барытын бэрт үчүгэйдик истэн, билэн олороро. Кини киһи үөр буоларын букатын итэҕэйбэтэр да, Харатаайап кулуба эппитин кырдьык-хордьук иһиттэ:
– Мэлиибэн ыллыахха, сибэтиэй уунан дьиэҕитин ыһыахха наада…
Сэмэн Харатаайап ол киэһэ дьиэтигэр Сиилин аҕабыыты илдьэ таҕыста. Аҕабыыт мэлиибэн ыллаата, «сибэтиэй» уунан дьиэ иһин ыста.
Сиилин аҕабыыт мэлиибэн ыллаабытын да кэннэ дьон «Маайа үөрүн» көрөллөрө, тыаһын истэллэрэ уурайбатаҕа. Хата «итиннэ көрдүбүт», «манна иһиттибит» дэһээччилэр өссө улам элбээн, хойдон испиттэрэ.
Харатаайап оҕонньор нөҥүө кыһыныгар кыайан тулуйумуна, ханна барбытын кимиэхэ да биллэрбэккэ эрэ, бэрт кистэлэҥинэн Сыгынньах ойууҥҥа сүбэлэтэ-амалата барбыта.
IV
Сэмэн Харатаайап Сыгынньах ойууннаахха кыһыҥҥы күн ортотун саҕана тиийдэ. Атын, тэлгэһэҕэ киллэрэн, үс салаалаах сэргэҕэ баайда, бэйэтэ, таҥаһын тэбэнэ-тэбэнэ, дьиэ ааныгар кэлэн тохтоото. Сиргэ тимирбит курдук, туруорбах балаҕан аана саадьаҕай ынах тириитинэн саҥа бүрүллүбүт. Оһох турбатыттан кыым былаастаах борооххой буруо унаарыйан тахсар. Дьиэ кэннинээҕи далга аҕыйах сүөһү аһыы сылдьар. Дьиэ аанын икки өттүгэр тымтыгынан оҥоһуллубут эмэгэттэр хороччу анньыллан тураллар.
Харатаайап кулуба дьиэ иһигэр киирэр. Муус түннүктээх дьиэ иһэ таһырдьаттан киирбит киһиэхэ иин иһин курдук хараҥаран көһүннэ. Оһоххо уот умайан кылаҥныыр. Оһох иннигэр Сыгынньах ойуун, ырбаахытын устан, сиһин уокка сылыта олорор. Хаҥас диэки сылгы кылын курдук хоччоххой баттахтаах, уоттаах чолбон курдугунан көрүтэлээбит, суптугур сэҥийэлээх, туохтан эрэ кыыһырбыкка дылы көрүҥнээх Алыһардаах удаҕан тугу эрэ бэрийэ сылдьар.
Харатаайап киирбитигэр дьиэлээх тойон да, хотун да киһи киирдэ диэн дорооболоспотулар, кэпсэппэтилэр.
Харатаайап, кэтэҕэриин ороҥҥо олорон дьиэлээхтэр кэпсэтэллэрин көһүтэн көрөн баран, быстыа дуо, кыһалҕатын кэпсээн барда:
– Кырдьаҕастарым,
