zaczniesz pracę, sprawdź, czy nie masz na sobie żadnych luźnych elementów ubrania, takich jak szaliki czy ściągacze, które mogłyby się zaplątać. Pamiętaj o solidnych butach – ostrze siekiery bez trudu przebije się przez miękkie obuwie. Wokół nie powinno być żadnych gałęzi i innych zwisających przedmiotów, które mogłyby się znaleźć na drodze uderzenia. Przed użyciem siekiery należy się jej uważnie przyjrzeć. Jeśli rękojeść jest uszkodzona albo ostrze luźno osadzone, nie ryzykuj. Trzeba także sprawdzić, czy rękojeść i ostrze znajdują się w jednej linii. Jeśli siekiera jest zwichrowana, będzie poza wszelką kontrolą i stanie się po prostu groźna.
Małej siekiery używaj jednorącz. Drugą ręką przytrzymuj kawałek drewna, który chcesz porąbać. Nigdy nie proś o to kogoś innego – w chwili uderzenia nie będziesz miał pewności, że drewno jest nieruchome. Drewno, które chcesz pociąć, należy na czymś oprzeć – idealnie nadaje się do tego pniak – upewnij się, że za punktem, w który celujesz, jest właśnie to wsparcie. Nie chcesz przecież aby siekiera po przecięciu gałęzi trafiła w powietrze lub w ziemię. Jeśli pieniek jest niski, klęknij przy nim, przyjmując wygodniejszą pozycję.
Pierwsze uderzenie powinno być markowane – tak na wszelki wypadek, aby upewnić się, że na pewno nic nie znajduje się na drodze. Zastanów się, co może się stać, jeśli nie trafisz. W co uderzy topór? Może w palec? Zachowaj bezpieczny margines błędu. Palce nie odrastają, dlatego konieczny jest zdrowy rozsądek.
Nie uderzaj siekierą pod kątem prostym, bo może się ona odbić. Pierwsze uderzenie po- winno być wykonane pod kątem 45 stopni. Drugie – z drugiej strony – również pod kątem 45 stopni, tak aby w drewnie zrobić wycięcie w kształcie litery V. Rąbiemy w ten sposób przez cały czas, rozszerzając V coraz bardziej, aż w końcu drewno zostanie przecięte na dwa kawałki.
Rąbanie drewna siekierą może być wyczerpujące. Jeśli czujesz się zmęczony, zrób przerwę – w przeciwnym razie zwiększa się prawdopodobieństwo popełnienia błędu.
Jeśli musisz przenieść siekierę, trzymaj ją za głowicę (metalową część), ostrzem do przodu, a rączką skierowaną w stronę pachy. Jeśli upadniesz, ostrze wbije się w ziemię. Etykieta obozowa nie zaleca pożyczania czyjejś siekiery, ale jeśli musisz ją komuś podać, stańcie obok siebie, twarzą w tym samym kierunku. Siekierę podaj trzymając za głowicę.
Podobnie jak było to w wypadku posługiwania się nożem, nigdy nie próbuj rąbać drewna, jeśli nie masz dostatecznej ilości światła. Nigdy nie zostawiaj siekiery leżącej na ziemi: jeśli ktoś na nią nadepnie, może się poważnie zranić. Najlepszym miejscem do przechowywania siekiery jest oddzielny namiot gospodarczy, w którym będzie z dala od ludzi i chroniona przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi. Jeśli nie masz takiej możliwości, wbij ją po prostu w pniak. Nie wbijaj ostrza w żywe drzewo – uszkodzisz je, a poza tym ostrze może się wyśliznąć i spaść na kogoś. Jeżeli nie ma w pobliżu żadnego pieńka, oprzyj siekierę o drzewo, główką do ziemi. Można kupić skórzane pokrowce na siekierę, ale nawet wtedy należy zachować ostrożność, bo ostre ostrze może przebić kaburę.
Przechowując siekierę między poszczególnymi ekspedycjami, musisz ją zabezpieczyć przed wpływem czynników atmosferycznych. Miejsce nie powinno być jednak zbyt ciepłe i suche, bo w takich warunkach rączka może się skurczyć i główka obluzować. Zadbaj, by ostrze nie było wilgotne; najlepiej nasmaruj je olejem, aby nie zardzewiało.
Siekiera i piła świetnie się uzupełniają, ale ta pierwsza jest sprzętem bardziej uniwersalnym. W sytuacji gdy istnieje możliwość zabrania na wyprawę tylko jednego narzędzia, większość osób wybiera właśnie ją. Jeśli jednak możesz sobie pozwolić na zabranie również piły, oszczędzi ci to wiele pracy przy przygotowywaniu drewna na opał. Piły są niezastąpione przy cięciu precyzyjnym, na przykład gdy robisz meble obozowe. Dodatkowo piła jest o wiele bezpieczniejsza niż siekiera i zawsze warto mieć jakąś na podorędziu. Gdy jesteś zmęczony, zziębnięty i pracujesz w kiepskich warunkach oświetleniowych, a musisz uzyskać drewno na opał, piła będzie najlepszym rozwiązaniem.
Dwa najpopularniejsze rodzaje pił to piły składane i piły kabłąkowe. Piła składana wygląda jak składany nóż. Jest bardzo lekka i można ją bezpiecznie przenosić w plecaku. Jest mała, dyskretna, a lepsze modele dają możliwość zablokowania ostrza w pozycji otwartej i zamkniętej. Minusem jest to, że jest mniej solidna od piły kabłąkowej, mającej większe i bardziej wytrzymałe ostrze przymocowane z obu stron do wygiętej ramy z metalu – coś jak piła do metalu bez rączki. Jeżeli wybierzesz piłę kabłąkową, zwróć uwagę na stopień naciągnięcia ostrza, które powinno być osadzone na sztywno. Piły kabłąkowe są nieporęczne i ciężkie w transporcie, ale wysiłek opłaci się na miejscu, gdy zaczniesz ich używać.
W przeciwieństwie do noża lub siekiery, ostrza pił można bez trudu wymienić – dotyczy to zarówno pił składanych, jak i kabłąkowych. Tępe ostrze można co prawda naostrzyć, przywracając piłę do stanu pierwotnego, ale jest to skomplikowany siedmioetapowy proces. Jeśli więc twoja piła stała się tępa, najprościej będzie wymienić część tnącą.
Ostra piła, jeśli jest używana prawidłowo, powinna pozostać w dobrym stanie przez długi czas. Ostrze i zęby powinny być absolutnie równe. Zanim przystąpisz do pracy, upewnij się, że wokół masz dużo wolnego miejsca. Piłą należy ciąć w sposób płynny, bez skręcania i wyginania ostrza. Pozwól, by to piła wykonywała pracę za ciebie. Ruchy powinny być stosunkowo delikatne – drewno tnij, wykorzystując ostrość zębów piły, a nie siłę własnych mięśni.
Sprawdź, czy wokół masz dużo wolnego miejsca, i postaraj się, by to ostrze wykonywało większą część roboty, nie ty.
Przecinany kawałek drewna musi być stabilny i nieruchomy. Jeżeli musisz przytrzymać drewno ręką, trzymaj ją jak najdalej od ostrza. Zacznij od powolnych ruchów, aż znajdziesz odpowiedni rytm. Staraj się wykorzystywać całą długość ostrza: krótkie ruchy są mniej efektywne i stracisz więcej energii.
Gdy piły nie używasz, jej ostrze zawsze powinno być zabezpieczone, czy to specjalną plastikową osłonką, czy owinięte kawałkiem materiału. Tak samo jak w wypadku innych ostrych narzędzi, nigdy nie zostawiaj piły leżącej na ziemi.
Opowieści przy ognisku
Dobór niewłaściwego narzędzia może być równie poważnym problemem, jak jego całkowity brak. Noże, siekiery i piły spotykane są w różnych kształtach i rozmiarach, dlatego też bardzo istotne jest, aby sprzęt zabrany na wyprawę był dobrze dobrany do zadań, które mogą tam na nas czekać. Należy również pamiętać, że wszystkie narzędzia mają swoje ograniczenia. Scyzorykiem dębu nie zetniesz.
Na jednym z etapów selekcji do brytyjskich sił specjalnych rekruci spędzają kilka tygodni w dżungli Borneo, która stanowi wyjątkowo wymagające środowisko, rzucające poważne wyzwanie najtwardszym ludziom i najsolidniejszym narzędziom. Oprócz broni osobistej żołnierzy wyposaża się w parang
